این مدل برگرفته از مدل ارائه شده از تحقیق محمدیان و ختایی در سال ۱۳۹۰ است. در این مدل روابط عوامل روانی شامل نگرش­ها و باورهای زیست محیطی، هنجارهای فردی و اثربخشی ادراک شده توسط فرد و هنجارهای اجتماعی (بازدارنده)، با رفتار خرید، رفتارهای محافظتی نسبت به محیط زیست و پشتیبانی از اقدامات زیست محیطی بررسی شده است. متغیر درگیری ذهنی به­عنوان متغیر تعدیل­گر ارتباط میان نگرش­های زیست محیطی و رفتار خرید سبز، رفتارهای محافظتی نسبت به محیط زیست و پشتیبانی از اقدامات زیست محیطی در مدل مفهومی قرار گرفت.

هنجارهای اجتماعی

اثربخشی ادراک شده

هنجارهای شخصی (فردی)

نگرش زیست محیطی

رفتار خرید سبز

رفتارهای حفاظتی

پشتیبانی از اقدامات زیست محیطی

(شکل۲-۳) مدل عوامل روانی و اجتماعی در رفتار مصرف کننده­­­­ سبز (محمدیان و ختایی،۱۳۹۰، ص۱۵۰)

متغیرهای این مدل به صورت زیر بیان ‌شده‌اند:

رفتار خرید سبز: تلاش برای صرفه­جویی در مصرف انرژی و امتناع کردن از محصولاتی که به محیط زیست آسیب می­رسانند.

رفتارهای حفاظتی: تلاش­هایی که برای حفاظت از طبیعت، بعد از خرید محصول، استفاده یا مصرف محصول صورت ‌می‌گیرد.

پشتیبانی از اقدامات زیست­محیطی: تعهدی که مردم مایل هستند در راه محیط زیست انجام دهند.

هنجارهای اجتماعی: ‌به این معنی که دیگران فکر ‌می‌کنند من باید کاری را به شکل مشخص انجام دهم.

اثربخشی ادراک­ شده مصرف ­کننده: اطمینان مصرف کنندگان از توانایی ایشان در بهبود محیط­زیست.

هنجارهای شخصی: احساس تعهد اخلاقی و سازه­ی انگیزشی.

نگرش­های زیست­محیطی: متشکل از دانش و احساس زیست محیطی ‌در مورد محیط­زیست.

۲-۳-۴)مدل تأثیر آمیخته­ بازاریابی سبز بر فرایند تصمیم ­گیری خرید مصرف­ کنندگان:

این مدل که توسط رمضانیان و همکاران در سال ۱۳۸۹ ارائه شد، با هدف بررسی مزایای بازاریابی سبز و چهار عنصر آمیخته­ بازاریابی (محصول، قیمت، توزیع و ترفیع) طراحی شده­است.

کالای سبز

قیمت سبز

ترفیع سبز

توزیع سبز

آمیخته­ بازاریابی

تشخیص مسأله

جستجوی اطلاعات

ارزیابی گزینه­ ها

تصمیم خرید

رفتار پس از خرید

(شکل۲-۴) مدل تأثیر آمیخته­ بازاریابی سبز بر فرایند تصمیم ­گیری خرید مصرف­ کنندگان (رمضانیان و همکاران، ۱۳۸۹، ص۸۶)

در این مدل، فرایند تصمیم ­گیری خرید مصرف ­کننده از پنج مرحله عبور می­ کند. تشخیص مسأله، جستجوی اطلاعات، ارزیابی گزینه­ ها، تصمیم خرید و در نهایت رفتار پس از خرید. ‌افرادی که از مسائل زیست­محیطی آگاهی داشته و جنبه­ های زیست­محیطی را به سایر معیارهای خرید خود اضافه ‌می‌کنند، تصمیم به خرید سبز می­ گیرند.

آمیخته­ بازاریابی سبز، همان p4 بازاریابی است. اما به صورت خلاقانه و با رعایت مسائل زیست­محیطی.

محصول سبز: محصولی است که ضرر کمتری به محیط زیست وارد ‌می‌آورد.

قیمت سبز: تنظیم قیمت برای کالاهای سبز به گونه ­ای که بین حساسیت مصرف ­کننده نسبت به هزینه و تمایل او به پرداخت هزینه­ بیشتر برای کالای سازگار با محیط زیست تعادل ایجاد کند.

ترفیع سبز: انتقال اطلاعات زیست محیطی واقعی به مصرف­کنندگانی است که با فعالیت­های شرکت ارتباط دارند.

توزیع سبز: دارای دو بعد است. بعد داخلی و خارجی. بعد داخلی، محیط داخلی شرکت است همراه با رعایت مسائل زیست محیطی در فرایندهای داخلی. بعد خارجی، مکان­های عرضه­ای که کمترین آسیب را برای محیط زیست به همراه داشته باشد.

۲-۴) متغیرهای تحقیق:

۲-۴-۱) متغیر وابسته : رفتار خرید سبز^[۲۰] دربین جوانان

افزایش آلودگی­ها و آسیب­های زیست محیطی و در نتیجه، افزایش نگرانی مردم در رابطه با محیط طبیعی پیرامونی، شروع به خودنمایی در رفتارهای خرید و مصرف کرده و موجب به وجود آمدن گروه جدیدی از مصرف­ کنندگان با عنوان مصرف کنندگان سبز شده­است (حسینی و ضیایی، ۱۳۹۲، ص۴۳). در واقع، مصرف کنندگان نگران محیط زیست، محصولات و خدماتی را می­خرند که می­پندارند اثر(مثبت یا منفی کمتری) بر محیط زیست می­ گذارد (عباسی و همکاران،۱۳۹۱، ص ۳۶).

رفتارهای سبز مصرف­ کنندگان را ‌می‌توان به دو دسته­ کلی تقسیم کرد. دسته­ نخست رفتارهای مرتبط با کاهش مصرف منابع انرژی است که آن را رفتارهای کوتاه سازی نامیده­اند و دسته­ دوم رفتارها و تصمیمات خریدی را شامل می­ شود که به آن رفتارهای خرید سبز می­گویند(جین^[۲۱] و کور^[۲۲]، ۲۰۰۶، ص۱۰۸). رفتارهای کوتاه سازی (مانند استفاده­ کمتر از اتومبیل­های شخصی، کاهش دمای لوازم گرمایشی و یا کاهش مصرف آب و برق) به طور معمول احتیاج به صرف هزینه­ اضافی ندارند و اغلب لازمه­ی آن­ها، تغییر در عادات مصرف فردی است ولی رفتارهای خرید سبز اغلب در کوتاه مدت، هزینه­ اضافی به دنبال خواهند داشت. خرید کالاهای سبز، عایق کاری منزل با تجهیزات جدید، خرید لامپ­های کم­مصرف و یا خرید اتومبیل­های کم­مصرف و دوستدار محیط­زیست از جمله رفتار­های خرید سبز هستند (اسماعیل­پور و ضیایی،۱۳۹۱، ص۱۴). خرید سبز به معنی اضافه نمودن جنبه‌های زیست محیطی به معیارهایی از قبیل قیمت و کارایی در هنگام تصمیم به خرید است که هدف نهایی آن، کاهش اثرات زیست محیطی در یافتن منابع و افزایش بهره ­وری منابع است. قصد رفتاری بیانگر شدت نیت و اراده فردی برای انجام رفتار هدف است. رابطه­ قصد رفتاری با رفتار نشان می­دهد افراد تمایل دارند در رفتارهایی درگیر شوند که قصد انجام آن ها را دارند(یعقوبی و شاکری، ۱۳۸۷، ص ۲۷). فرایند تصمیم ­گیری خرید مصر­ف­کننده پیش از تحقق خود خرید آغاز می­ شود و پس از انجام آن نیز ادامه دارد. ‌بنابرین‏ بازاریاب باید به جای توجه صرف به عواملی که موجب تصمیم ­گیری خرید می­ شود، به کل فرایند تصمیم ­گیری خرید مصرف کننده توجه کند. به علاوه، ممکن است مصرف­ کنندگان هرگز روند تصمیم ­گیری را به صورت مرحله به مرحله ادامه ندهند. درعوض ممکن است مراحل را با رفتارهایی متفاوت ادامه دهند و حتی بعضی از آن­ها را نادیده بگیرند. فرایند تصمیم ­گیری خرید، تحت تأثیر دو دسته از عوامل قابل کنترل و غیرقابل کنترل است که مهم­ترین آن ها عبارتند از عوامل فرهنگی، اجتماعی و گروهی، عوامل روانی و فردی، عوامل موقعیتی و عوامل مربوط به آمیخته­ بازاریابی (لاسنر و ولف دایتر^[۲۳]، ۲۰۰۷، ص ۱۰).

۲-۴-۱-۱) مصرف کننده­ سبز^[۲۴]

و : کفر مادر یا پدر

هرگاه یکی از ابوین طفل که مسلمان است کافر شود حق حضانت او ساقط می‌گردد چنان که مرد مسمان زن اهل کتاب داشته باشد یا یکی از ابوین طفل کافر گردد از ماده ۱۱۹۲ قانون مدنی که اذعان می‌دارد ولی مُسلِم نمی‌تواند برای امور مولی علیه خود وصی غیر مسلم معین کند استنباط می‌شود که قانون ولایت کافر را بر مسلمان اجازه نداده و حضانت که در واقع یک نوع ولایت است که ابوین بر شخص صغیر دارند و طفل مسلمانی که تحت تربیت کافر قرار می‌گیرد ممکن است اعتقادات او متوجه یکی از ابوین طفل کافر شود و حق حضانت او ساقط و به طرف دیگر که مسلمان است داده می‌شود ولی هرگاه هر دو کافر شوند حق حضانت هر دو ساقط و مانند طفلی که فاقد پدر و مادر است توسط حاکم حضانت او اعمال می‌گردد.

البته قانون مدنی ایران حکم صریحی در این زمینه ندارد و آنچه به عنوان موانع یا مسقطات حق و تکلیف حضانت در باب نگاهداری و تربیت اطفال در مواد ۱۱۶۸ تا ۱۱۷۹ ق.م. و ماده اصلاحی مصوب ۱۳۷۶ ذکر شده، جنون و شوهر کردن مادر بعد از جدائی از پدر طفل و عدم مواظبت از کودک یا انحطاط اخلاقی پدر و مادر و اعتیاد و ابتلا به امراض روانی و فسق و فجور و سوء استفاده از طفل و امثال آن است و از کفر و اسلام والدین کودک ذکری به میان نیامده است. لذا ممکن است گفته شود کفر مانع حضانت نیست و ماده ۱۱۷۵ ق.م. به طور مطلق مقرر داشته است: «طفل را نمی‌توان از ابوین و یا از پدر و یا مادری که حضانت با اوست، گرفت مگر در صورت وجود علت قانونی.» و منظور از علت قانونی همان علل و موانعی است که صراحتا در قانون مدنی یا قوانین دیگر پیش‌بینی شده است و لاغیر. ولی در فقه امامیه و مکتب شافعی کافر حق حضانت فرزند مسلمان خود را ندارد.

‌در مورد کفر مادر، در فقه امامیه اتفاق‌نظر وجود دارد که اگر مادر کافر باشد، حق حضانت فرزند از وی سلب می‌گردد.

در فقه حنفیه نیز ارتداد از موانع حضانت به شمار آمده است ولی در سایر مذاهب اهل سنت، کفر مانع حضانت نیست و مسلمان بودن پدر یا مادر یا هر دو شرط حضانت فرزند محسوب نمی‌گردد.^[۱۰۱]

با توجه به نظر فقهای امامیه در زمینه مانعیت کفر والدین برای داشتن حق حضانت بر فرزند مسلمان خود و نظر ‌به این که قانون مدنی ایران خصوصاً مقررات بخش مربوط به خانواده و اولاد آنکه مقتبس از فقه امامیه و محمول بر آن است و به استناد اصل ۱۶۷ قانون اساسی، نمی‌توان پذیرفت حضانت کودک مسلمان را پدر یا مادر کافر عهده‌دار گردد.

ز : عدم مواظبت از طفل

در صورتی که به علت طلاق یا به جهت دیگر ابوین طفل در یک منزل زندگی نکنند و در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی شخصی که طفل تحت حضانت اوست، سلامت جسمانی یا تربیت اخلاقی او در معرض خطر قرار گیرد طفل را از کسی که عهده‌دار حضانت او است گرفته و به دیگری (پدر یا مادر) می‌سپارند چنان که از مواد مختلف قانون مدنی در باب نگاهداری و تربیت اطفال برمی‌آید هرگاه در یکی از ابوین که در حق اولویت دارد موانعی موجود باشد که نتواند از طفل نگاهداری نماید و او را به درستی تربیت کند دیگری را عهده‌دار این وظیفه خواهند نمود اما در صورتی که ابوین با یکدیگر زندگی می‌کنند و در اثر انحطاط اخلاقی آنان صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر است چنان که طفل را ولگرد و لاابالی بار بیاورند مانند آنکه پدر، مردی قمارباز و معتاد به موادمخدر باشد که در محافل و مجالس ناشایست طفل را همراه خود می‌برد یا او را آزاد می‌گذارند و به تربیت او نمی‌پردازند و یا آنکه یکی از آنان پدر یا مادر دچار انحطاط اخلاقی است و این امر موجب عدم سلامت جسمانی و تربیت اخلاقی کودک شده و دیگری نمی‌تواند از این امر جلوگیری کند. دادگاه می‌تواند آنچه را که به مصلحت طفل است اختیار کند مانند سپردن طفل به دست دیگری و تعیین سرپرستی برای او با نظارت کسی در نگاهداری طفل. ماده ۱۱۷۳ در این مورد می‌گوید: «هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر و مادری که طفل تحت حضانت او است، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی^[۱۰۲] هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند اتخاذ کند.» ‌بنابرین‏ در چنین شرایط دادگاه در تعیین طریق نگاهداری و تربیت طفل آزاد است.

طبق ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی: “هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادریی که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای مدعی العموم هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.”

‌در مورد این ماده دو فرض قابل تصور است:

اول – در صورتی که به علت طلاق یا به هر علت دیگری والدین طفل در یک منزل زندگی نمی کنند و در اثر عدم مراقبت یا انحطاط اخلاقی کسی که طفل تحت حضانت او است، صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر قرار دارد که در این حالت طفل را از کسی که عهده دار حضانت او است، گرفته و به دیگری (پدر یا مادر) می سپارند زیرا همان طوری که قبلا گفته شد حضانت طفل هم حق و هم تکلیف والدین است و با سقوط حق یکی از آن ها، دیگری مکلف به حضانت است.

دوم – در صورتی که والدین طفل با یکدیگر زندگی می‌کنند و در اثر انحطاط اخلاقی آنان صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر قرار دارد مثلا پدر و مادر هر دو قمار باز و الکلیک بوده و کودک را کاملا سر خود و آزاد می‌گذارند ویا این که او رابه اماکن ناشایست می‌برند، و یا آن که یکی از والدین دچار انحطاط اخلاقی است و این موضوع سبب می شود که صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر قرار گیرد و دیگری نمی تواند از این امر جلوگیری نماید، که در این حالت دادگاه مدنی خاص می‌تواند به هر نحوی که مصلحت طفل اقتضا کند، ترتیبی برای نگهداری او بدهد، فرضا کودک را به یکی از اقربایش سپرده و یا دستور دهد او را در مهد کودک یا مؤسسه‌ ای نگهداری نمایند. هزینه نگهداری چنین طفلی نیز با رعایت مواردی که ‌در مورد نفقه گفته شد، پرداخت خواهد شد.

ح : بیماری مسری

در صورتی که هر یک از پدر یا مادر دچار بیماری مسری شوند که موجب سرایت به طفل شود حق اعمال حضانت او ساقط می‌گردد زیرا نگاهداری طفل به وسیله او یا شیردادنش توسط مادر موجب بیماری طفل می‌شود مگر آنکه صاحب حق بتواند به وسیله پرستار وظیفه حضانت را اعمال کند سقوط حق حضانت در این مورد را باید بیماری‌های صعب‌العلاج دانست چون در غیر موارد فوق هرکس می‌تواند با طرح چنین مواردی حق حضانت را از دیگری سلب کند مسئله دیگر اینکه بعد از معالجه بیماری در صورت باقی ماندن مدت حضانت، صاحب حق می‌تواند وظیفه حضانت را اعمال نماید، و این حق قابل عودت است.

• خوش بینی :

در این پژوهش نمره ای که آزمودنی‌ها از ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالات ۹،۲۴،۳۹،۵۴،۶۹،۸۴ پرسشنامه بار – اون به دست می آورند .

• احترام به خود:

در این پژوهش نمره ای که آزمودنی‌ها از ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالات۱۰،۲۵،۴۰،۵۵،۷۰،۸۵پرسشنامه بار – اون به دست می آورند .

• کنترل تکانه :

در این پژوهش نمره ای که آزمودنی‌ها از ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالات ۱۱،۲۶،۴۱،۵۶،۷۱،۸۶پرسشنامه بار – اون به دست می آورند .

• انعطاف پذیری:

در این پژوهش نمره ای که آزمودنی‌ها از ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالات ۱۲،۲۷،۴۲،۵۷،۷۲،۸۷پرسشنامه بار – اون به دست می آورند .

• مسئولیت اجتماعی :

در این پژوهش نمره ای که آزمودنی‌ها از ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالات ۱۳،۲۸،۴۳،۵۸،۷۳،۸۸پرسشنامه بار – اون به دست می آورند .

• همدلی:

در این پژوهش نمره ای که آزمودنی‌ها از ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالات ۱۴،۲۹،۴۴،۵۹،۷۴،۸۹پرسشنامه بار – اون به دست می آورند .

• خود ابرازی :

در این پژوهش نمره ای که آزمودنی‌ها از ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالات ۱۵،۳۰،۴۵،۶۰،۷۵،۹۰ پرسشنامه بار – اون به دست می آورند .

انطباق پذیری و همبستگی خانواده:

در این پژوهش منظور از خانواده نمراتی است که آزمودنی ها در پرسشنامه ی مقیاس ارزیابی انطباق پذیری و همبستگی خانواده که دارای ۴۰ سوال است کسب می کند.

• روابط خانوادگی:

در این پژوهش نمره ای که آزمودنی‌ها از پرسشنامه۲۰سئوالی ازریابی انطباق پذیری و همبستگی خانواده(م ا ا ه خ – III) به دست می آورند .

• انطباق پذیری:

در این پژوهش نمره ای که آزمودنی‌ها از ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالهای زوج پرسشنامه خانواده(م ا ا ه خ – III) به دست می آورند .

• همبستگی:

در این پژوهش نمره ای که آزمودنی‌ها از ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالهای فرد پرسشنامه خانواده(م ا ا ه خ – III) به دست می آورند .

فصل دوم

ادبیات تحقیق

مقدمه

امروزه هوش هیجانی دو حوزه و طیف گسترده دارد. یکی از جنبه روانی شناختی که طی آن هوش هیجانی به عنوان یک ویژگی یا خصیصه شخصیتی به حساب آورده شده و دیگری پژوهش های تجربی هستند که به صورت دقیق و جامع این سازه را مورد مطالعه قرار داده و روش های ارزیابی معتبری برای سنجش آن ارائه کرده‌اند (گل پرور و همکاران (۱۳۸۵)).

تاریخچه هوش هیجانی:

از نظر روان شناسان سال‌های ۱۹۹۰، به عنوان دهه شناخت یا مغز^[۱۸] معروف است. در نیمه دوم این دهه یعنی از ۱۹۹۵ مطبوعات مردمی (از جمله کتاب گلمن که روان شناسی روزنامه نگاری می‌باشد) متمایل بودند این دهه را احساس و هیجان یا قلب^[۱۹] نامگذاری می‌کنند، التبه نه به عنوان علاقه به فیزیولوژی قلب و عروق بلکه به عنوان نشانه علاقه روز افزون به هیجان‌ها و به خصوص هوش (سیاروچی و همکاران، ۱۳۸۳) همچنین گلمن عنوان می‌کند، منشأ قدیمی‌ترین زندگانی هیجانی ما به حس بویایی یا به بیان دقیق تر به قطعه پویایی باز می‌گردد. یعنی بهیافته‌هایی که بو را می گیرند و تجزیه و تحلیل می‌کنند. تکامل مراکز قدیمی هیجانی ازنظر بویایی شروع شد و این مرکز در نهایت به قدری بزرگ شدند که قسمت فوقانی ساقه مغز را احاطه کردند (گلمن، ۱۳۸۶) .

سالوی و مایر عقیده دارند که در زمینه روان شناسی، ‌در مورد مفهوم هوش هیجانی دو مرجع قبل از تئوری آن ها وجود دارد:

– اول ماورو^[۲۰] (۱۹۶۰)، نتیجه گیری معروف خود را ارائه داد: هیجان ها را نباید به هیچ عنوان در مقابل “هوش” قرار داد، آن ها خود یکی از مراتب بالای هوش می‌باشند.

دوم باین^[۲۱] (۱۹۸۶ و ۱۹۸۴) که این اصطلاح را در رساله خود که به چاپ نرسیده است به کاربرد. تنش بین دیدگاه های شناختی متفرق ‌در مورد معنی با هوش بودن و دیدگاه های وسعیتری که نقش مثبتی به هیجان ها می‌دهند، به قرن ها قبل بر می‌گردند. برای مثال فلاسفه عقلیون^[۲۲] یونان قدیم هیجان ها را بسیار فردی می‌دانستند که توسط خود جذب می‌گردد و نمی تواند راهنمای بینش و عقل^[۲۳] باشد. بعدها حرکت رومانیسم در پایان قرن ۱۸ و شروع قرن ۱۹ اروپا تأکید بر آن نمود که تفکر شهودی که ریشه در هیجان ها دارد می‌تواند بینشی را ایجاد کند که به وسیله منطق تنها به دست نمی آید. شاید توجه ‌جدید و مدرن امروزی به هوش هیجانی رشد در تحقیقات مربوط به توانایی‌های انسانی می‌باشد. به دنبال نتیجه گیری کرونباخ (۱۹۶۰) که عقیده داشت که در سال‌های ۱۹۸۰ شکافی در تجزیه و تحلیل ماهیت هوش ظاهر گشت. در این جو مطالعاتی و بافت اجتماعی بود که سالوی و مایر مقالات ۱۹۹۰ خود را به چاپ رساندند و هوش هیجانی را به عنوان توانایی درک احساسات و همچنین به عنوان ‌راهنمایی های اطلاعاتی برای تفکر و عقل قلمداد کردند (اسماعیلی، ۱۳۸۶).

تعاریف هوش هیجانی:

هوش هیجانی توانایی یگانه ای نیست بلکه مجموعه ای از توانایی

هاست که شامل درک، ارزیابی و فهم هیجانهای خود و دیگران می شود. تقریبا همه تعاریفی که از هوش هیجانی به عمل آمده اند آن را مجموعه ای از توانائیها می دانند. در این بخش به بررسی تعاریفی که از هوش هیجانی به عمل آمده است می پردازیم.

تعاریفی که تا قبل از سال ۱۹۹۰ ‌در مورد هوش هیجانی و یا مؤلفه های مشابه به آن داشت با اشکالاتی مواجه بودند. این تعاریف یا صریحا به هوش هیجانی اشاره می‌کردند اما واضح و روشن نبودند یا واضح بودند ولی اشاره مستقیمی به هوش هیجانی نداشتند. (مایر، ۲۰۰۰، نقل از سیاروچی و همکاران، ۲۰۰۱).

نخستین تعاریفی از هوش هیجانی، برخاسته از کارهای «مایر» و سالوی در سال ۱۹۹۰ بود. در این تعاریف اولیه از یک رویکرد دو قسمتی استفاده شده بود.

اولین رویکرد فرایند کلی اطلاعات هیجانی و رویکرد دوم تعیین مهارت‌های دخیل در این فرایند کلی بود (نقل از همان منبع).

تعریف اولیه مایر و سالوی از هوش هیجانی چنین است: (هوش هیجانی) نوعی فرایند اطلاعات هیجانی است که شامل ارزیابی دقیق هیجانات خود و دیگران به بیان مناسب هیجانات و تنظیم سازگارانه هیجان در جهت افزایش کمی و کیفی سطح زندگی است.

آن ها در سال ۱۹۹۹ تعریف دو قسمتی ارائه کردند که بر اساس این تعریف:

«هوش هیجانی» توانایی شناخت معانی هیجانات و روابط بین آن ها، همچینین استدلال و حل مشکلات بر مبنای هیجانات اشاره دارد. از طرف دیگر هوش هیجانی به معنای توانایی درک هیجانات، مقایسه هر هیجان با احساس مربوط به همان هیجان، فهم اطلاعات هیجانی و اداره آن ها‌ است (نقل از همان منبع).

برطبق تعریف گلمن هوش هیجانی شامل پنج حوزه شناخت هیجانات خود، اداره هیجانات، برانگیختن خود، شناخت هیجانات دیگران و داشتن روابط متقابل با دیگران می شود.

گلمن در سال ۱۹۹۸ تعریف دیگری از هوش هیجانی ارائه کرد که بر طبق آن «هوش هیجانی عبارت است از توانایی مهار تمایلات عاطفی و هیجانی خود، درک خصوص ترین احساسات دیگران و رفتارآرام و سنجیده در روابط انسانی. (اکرامی، ۱۳۸۵)

دکتر استیوهین (۱۹۹۷، نقل از همان منبع) تعاریف زیر را مورد هوش هیجانی ذکر می‌کند:

1. 1. مطلع بودن از احساسات و این که درباره آن ها چه باید کرد.

1. 1. آگاه بودن از احساسهای خوب و بد و چگونگی دستیابی به آن ها

1. 1. آگاه بودن از هیجانات و اداره آن ها در جهت افزایش بقا و شادمانی

1. 1. درک واقع بینانه از هیجانهای خود همان گونه که رخ می‌دهد.

1. 1. شناسایی احساسات و افکار وبیان آن ها به طور واضح و مستقیم.

۵٫ منظور از اصل حاکمیت اراده این است که در قراردادها ، اصل نفوذ یا صحت^[۱۱۳]

۶٫ماده ۱۰ قانون مدنی موید اصل حاکمت اراده است.
۷٫اصل حاکمیت اراده همان اصل آزادی قراردادهاست.
بدیهی است نمی توان هم مفاهیم مذکور را یکسان تلقی و آن ها را معنی صحیح اصل حاکمیت اراده پنداشت.

برخی از مفاهیم مورد نظر در حقیقت معنی و مفهوم اصل مذکور نیست بلکه نتیجه ناشی از اعمال اصل حاکمیت اراده است مضافاً اصل آزادی قراردادها بخشی از اصل حاکمیت اراده ( در مفهوم اعم ) به شمار می رود و همچنین ماده ۱۰ مدنی هم هر چند یکی از نتایج اصل حاکمیت اراده در قراردادهاست اما همه آن نیست زیرا یکی دیگر از مفاهیم اساسی اصل حاکمیت اراده در قراردادها این است اشخاص حق دارند قراردادی را منعقد نمایند یا از عقد قرارداد خودداری نمایند. ج ـ اصل حاکمیت اراده با اصل صحت یکسان نبوده و مفاهیم کاملاً جداگانه دارند و اصل نفوذ و اعتبار تعهدات که در ماده ۱۰ قانون مدنی بیان شده بخشی از نتایج اصل آزادی قرارداد می‌باشد.

د ـ اصل حاکمیت اراده نیز برعکس دیدگاه برخی نویسندگان جزئی از اصاله الاباحه نمیباشد زیرا اصل حاکمیت اراده به خودی خود از اصول عملیه به شماره نمیرود به عبارت دیگر دستورالعمل شارع به افراد در حالت شک و تردید نمی باشد .

هـ ـ برخلاف نظر پاره ای از علمای حقوق اصل حاکمیت اراده با قاعده العقود تابعه للقصود دارای مفهوم و جایگاه یکسانی نیستند.

و ـ ‌بنابرین‏ به عنوان یک نتیجه مقدماتی میتوان گفت که اصل حاکمیت اراده (یا اصل آزادی اراده ) مفهومی وسیع تر از اصل آزادی قراردادها که فقط در محدوده قراردادها موضوعیت پیدا می‌کند دارد. همچنین اصل نفوذ و اعتبار تعهدات که ماده ۱۰ قانون مدنی هم مشعر بر همین امر است فقط یکی ازنتایج اصل حاکمیت اراده در قراردادها می‌باشد زیرا به طوری که عنوان شد یکی از نتایج اساسی اصل حاکمیت اراده که همان آزاد بودن افراد در انجام یا عدم انجام کاری (یا انعقاد یا عدم انعقاد قرارداد) می‌باشد در ماده ۱۰ قانون مدنی مورد اشاره قرار نگرفته است و همان گونه که مذکور افتاد منظور از اصل حاکمیت اراده است است اولاً اشخاص در انجام یا عدم انجام افعال از جمله انعقاد یا عدم انعقاد قراردادها مختار بوده و آزادی کامل دارند.^[۱۱۴]

ثانیاًً می‌توانند به ‌اختیار خود حدود و قیود و شرایط قرارداد را تنظیم نمایند ثالثاً اگر در نفوذ و اعتبار قراردادی تردید حاصل شود صریحاً قرارداد مذکور مورد نهی قانون گذار قرار نگرفته باشد به استناد اصل حاکمیت اراده یا اصل نفوذ و اعتبار قرارداد (که زیر مجموعه و یکی از نتایج اصل حاکمیت اراده می‌باشد ) قرارداد مورد نظر معتبر است و ‌بنابرین‏ به موجب اصل مذکور اشخاص محدود به عقود معین و چارچوبهای تعیین شده نیستند و مبنای مشروعیت عقود عرفی و عقلانی غیر معین نظیر بیمه نیز همان اصل می‌باشد.لذا می توان از موارد فوق چهار مورد را به صورت اختصار استخراج نمود.^[۱۱۵]

۱ – اشخاص می‌توانند قرارداد را ، زیر هر عنوان که مایل باشند ، منعقد سازند و نتایج و آثار آن را به دلخواه معین کنند. قانون مدنی آثار و شرایط پاره ای از عقود را که اهمیت اقتصادی و اخلاقی ویژه ای داشته به تفصیل پیش‌بینی ‌کرده‌است . بهمین مناسبت نیز این گروه را « عقود معین » می‌گویند : مانند عقد بیع و اجاره و صلح و هبه و وکالت و قرض . ولی ، باید دانست که پیش‌بینی این نهادهای حقوقی بدان معنی نیست که اشخاص ناچار باشند یکی از آن ها را برای هر پیمان برگزینند و تنها از این راه است که می‌توانند روابط مالی و اخلاقی خویش را تنظیم کنند .

از اصل آزادی قراردادی در عقود معین نیز برای گسترش دادن به حکومت اراده می توان سود برد. زیرا ، هدف اصلی از وضع ماده ۱۰این است که ، در موارد اجمال یا سکوت قانون ، اراده دو طرف عقد حاکم بر روابط ایشان باشد و از این لحاظ بین عقود معین و سایر قراردادها تفاوتی وجود ندارد .

۲ – عقد با تراضی واقع می شود و تشریفات خاص ندارد و دو طرف آن ناگزیر از به کار بردن واژهای معین نیستند. بیان اراده وسیله دست یافتن به خواسته های واقعی آنان است و با هر لفظ و حرکت که انجام شود اثر دارد. تشریفات دیگر ، مانند حضور شاهد یا تنظیم سند ، ضروری نیست و نیروی الزام آور عقد به آن ارتباط ندارد .

۳ – دو طرف عقد ملزم به رعایت آن هستند . بایستی پیمان خویش را محترم دارند و تعهد ناشی از آن را اجرا کنند. دادگاه نیز ، به بهانه اجرای عدالت و انصاف ، حق ندارد شرایط عقد را تعدیل یا مدیون را از آنچه به عهد دارد معاف کند .

۴ – اثر عقد محدود به کسانی است که در تراضی دخالت داشته اند و دیگران از آن سود و زیان نمی برند .

آزادی هر شخص محدود به آزادی دیگران است و هیچکس نمی تواند ، جز در موارد استثنایی ، تعهدی بر دیگری تحمیل کند یا به سود او حقی به وجود آورد .

بند اول:ثمره عملی اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادی

ثمره عملی اجرای ماده ۱۰ قانون مدنی این است که اگر نزاعی ‌در مورد «عقود غیر معین» نزد قاضی مطرح شود، دادرس پس از بحران وقوع عرفی قرارداد و اعمال شرایط اساسی صحت آن (نظیر رضای طرفین و مشروعیت جهت معامله و معلوم بودن آن) باید بر اساس مفاد قرارداد و اراده طرفین، حکم قضیه را روشن کند و حق ندارد به بهانه اجرای عدالت و قاعده انصاف، شرایط عقد را تعدیل نماید یا متعهد را از آنچه بدان ملتزم گردیده، معاف کند. در حالی که اگر اختلاف، مربوط به «عقود معین» باشد، دادرس باید بر اساس قواعد مخصوص آن عقود رسیدگی کند.

‌بنابرین‏ پذیرش اصل آزادی قراردادها مستلزم اعتقاد به حاکمیت مطلق (بدون قید و شرط) اراده نیست؛ زیرا عقلای جوامع بشری به ویژه مسلمانان پذیرفته اند که حکومت واقعی با قانون است، ولی با بهره های عملی احترام به پیمان‌ها (تا وقتی که موجب اخلال در نظم اجتماعی و مغایرت با مقررات شرعی و قانونی نگردد باعث شده است که «آزادی قراردادها به عنوان اصل، پذیرفته شود و مبنای واقعی آن، ملاحظه های اجتماعی و مصلحت اندیشی اقتصادی است. بدین ترتیب، اصل آزادی قراردادها مبنای تجربی و اقتصادی دارد و احترام به آن، نسبی است.

رمز این محدودیت از آنجا کشف می شود که انسان در مدار مسائل اجتماعی نمی تواند به طور متنوع از اجتماع، موضوع بحث قرار گیرد پس در واقع آزادی اراده فرد در حال زندگی اجتماعی مد نظر است و در این حالت، قلمرو آزادی افراد، آن قدر وسیع نخواهد بود که مصالح اجتماعی را در معرض مخاطره قرار دهد و یا نظم عمومی را مختل کند.»^[۱۱۶]

بند دوم: خاستگاه اصل آزادی اراده

۲-۱-۱-۳-پاتوفیزیولوژی

محدودیت جریان هوا عمدتاًً به علت انقباض برونش هاست ، اما ادم مجاری هوایی، احتقان عروقی ، و انسداد مجاری به وسیله اگزودا هم می‌توانند موجب این امر شوند . این موضوع منجر به کاهش حجم بازدمی فشاری در یک ثانیه () ، نسبت ( ) به ظرفیت حیاتی فشاری (FVC)^[110] و قله جریان بازدمی (PEF) ^[۱۱۱]و همین طور افزایش مقاومت مجاری هوایی می شود .

بسته شدن زودرس مجاری هوایی محیطی منجر به پرهوایی (احتباس هوا^[۱۱۲]) و افزایش حجم باقی مانده (به ویژه در تشدیدهای حاد و در آسم شدید و پایدار) می­ شود. در موارد شدیدتر آسم ،‌کاهش تهویه و افزایش جریان خون ریوی منجر به عدم تناسب تهویه و خونرسانی و پرخونی برونشیال می شود. نارسایی تهویه حتی در بیماران مبتلا به آسم خیلی شدید ، هم ناشایع است و شریانی بر اثر افزایش تهویه کاهش می‌یابد (هریسون ، ۲۰۱۲).

۲-۱-۱-۳-۱-افزایش پاسخ دهی مجاری هوایی

AHR اختلال فیزیولوژیک بار آسم می‌باشد و بیانگر پاسخ بیش از حد منقبض کنندگی برونشی نسبت به محرک های استنشاقی متعدد (که بر مجاری هوایی طبیعی هیچ اثری ندارند) می‌باشد. افزایش) AHR (به تناوب علائم آسم مربوط است ؛ افزایش پاسخ دهی انقباس برونشی در استفاده از تنگ کننده های برونشی مستقیم نظیر هیستامین و متاکولین که باعث انقباض صاف مجاری هوایی می‌شوند، دیده می شود ،‌ولی این موضوع به طور بارز در بسیاری از محرک های غیر مستقیم که منجر به آزاد شدن منقبض کننده های عروقی از ماست سل ها می شود و یا اعصاب حسی را فعال می‌کند ، نیز دیده می­ شود . به نظر می‌رسد که اکثر محرک های علائم آسم شامل آلرژن ها ، ورزش ، هایپرونتیلاسیون ، مه دود (از طریق فعال کردن ماست سل ها)،‌ گردو غبار آزادنده، و سولفور دی اکساید ( از طریق رفلکس کولینرژیک)،‌ به طور غیر مستقیم عمل می نمایند(هریسون ، ۲۰۱۲ .م).

۲-۱-۱-۳-۲- ویژگی های بالینی و تشخیصی

علائم بارز آسم شامل ویزینگ، تنگی نفس سرفه می­باشند که خود بخود و یا با دارو تغییر ‌می‌کنند. علائم ممکن است شب ها بدتر شوند و بیماران معمولاً در ساعت های اولیه صبح بیدار می‌گردند. بیماران ممکن است سختی در پر کردن ریه هایشان از هوا را بیان نمایند. در بعضی بیماران افزایش تولید موکوس وجود دارد، این موکوس به طور معمول چسبنده است افزایش تنفس و استفاد ه از عضلات کمکی تهویه دیده شود . علائم اولیه بیماری ممکن است قبل از حمله وجود داشته باشد، این علائم شامل خارش زیر چانه ، احساس ناراحتی در بین دو کتف و یا ترس غیر قابل توجیه (احساس حادثه بد قریب الوقوع) می‌باشد.

علائم شاخص فیزیکی معمولاً دمی و تا حد زیادتری بازدمی و رونکای در سراسر قفسه سینه می‌باشند و پر هوایی ممکن است وجود داشته باشد . بعضی از بیماران ، به ویژه بچه ها، ممکن است با سرفه های بدون خلط مراجعه کنند ( واریانت سرفه ای آسم) . وقتی آسم تحت کنترل باشد ، ممکن است هیچ نوع یافته فیزیکی غیر طبیعی مشاهده نشود (هریسون ، ۲۰۱۲ .م).

۲-۱-۱-۴-تشخیص

تشخیص آسم ممولاً از روی علائم متعدد و متناوب اسنداد مجاری هوایی آشکار است ، اما معمولاً توسط اندازه گیری عینی عملکردی ریوی تأیید می شود (هریسون ، ۲۰۱۲ .م).

۲-۱-۱-۴-۱-تست های عملکرد ریوی

اسپیرومتری ساده محدودیت جریان هوا را با کاهش مقادیر ( ^[۱۱۳] )، ‌نسبت ( ) ( ) و ( PEF ) تأیید می کند . برگشت پذیریتوسط افزایش بیش از( ۱۲%‌ ) و ( ml 200 ) در میزان ( )،‌ پانزده دقیقه بعد از مصرف – آگونیست کوتاه اثر استنشاقی ، یا در بعضی بیماران بعد از دو تا چهار هفته درمان با کورتیکواستروئیدهای خوراکی (OCS^[114]) (پردنیزون یا پردنیزولون mg40 – ۳۰ در روز) ، تعیین می­ شود. اندازه گیری ( PEF ) ،‌ دوبار در روز ، می‌تواند واریان های با ریتم روزانه انسداد مجاری هوایی را مشخص نماید .

لوپ های حجم – جریان ،‌کاهش قله جریان و کاهش حداکثر جریان بازدمی را نشان می­ دهند. سایر تست های عملکرد ریوی ، به ندرت مورد نیاز می‌باشند، اما پلتیسموگرافی^[۱۱۵] کل بدن، افزایش مقاوم مجاری هوایی را نشان می‌دهد و ممکن است افزایش ظرفیت کلی ریه و حجم باقی مانده را نمایش دهد. انتشار گاز معمولاً نرمال است، اما ممکن است افزایش اندکی در تبادل گاز در بعضی بیماران دیده شود. (هریسون ، ۲۰۱۲ .م).

۲-۱-۱-۴-۲-پاسخ دهی مجاری هوایی

AHR افزایش یافته معمولاً توسط چالش متاکولین یا هسیتامین همراه با محاسبه غلظت محرک که موجب کاهش ( ) تا ( ۲۰% ) می‌گردد، () ، اندازه گیری می­ شود. این عمل به ندرت در کارآزمایی بالینی مفید است، اما می‌تواند در تشخیص افتراقی سرفه مزمن و وقتی که در تظاهر نرمال تست های عملکردی ریوی تردید وجود دارد، به کار گرفته شود. گاهی تست ورزش برای اندازه گیری انقباض برونشی بعد از فعالیت، در صورتی که تاریخچه برجسته ای از ( EIA ) وجود داشته باشد، انجام می شود . چالش آلرژن به ندرت مورد نیاز است و اگر قرار است عوامل شغلی خاصی شناسایی شوند، فقط باید توسط متخصص انجام شود(هریسون ، ۲۰۱۲ .م).

۲-۱-۱-۴-۳-تست های خون

تست های خونی معمولاً کمک کننده نیستند ( IgE ) کل سرم و ( IgE ) خاص در مقابل آلرژن های استنشاقی (RAST)^[116] ممکن است در بعضی بیماران اندازه گیری شوند (هریسون ، ۲۰۱۲٫م).

۲-۱-۱-۴-۴-تصویر برداری

رونتگن گرافی قفسه سینه معمولاً نرمال است ولی در بیماران با بیماری شدیدتر ممکن است پرهوایی ریه ها را نشان دهد. در تشدید ممکن است شواهدی از پنوموتوراکس وجود داشته باشد . سایه ریه^[۱۱۷] معمولاً بیانگر پنومونی یا اینفلتراسیون ائوزینوفیلی در بیماران مبتلا به آسپرژیلوسیس برونکوپولموناری است. ( CT ) با قدرت تفکیک بالا ممکن است مناطقی از برونشکتازی را در بیماران مبتلا به آسم شدید نشان دهد و ممکن است ضخیم شدن دیواره های برونشی وجود داشته باشد، اما این تغییرات برای آسم تشخیصی نیستند. (هریسون ، ۲۰۱۲٫م).

۲-۱-۱-۴-۵-تست های پوستی

تست های پوستی با خراش جزئی (Prick test) در آسم آلرژیک ، نسبت به آلرژن های استنشاقی شایع ، مثبت هستند و در آسم درونزاد، منفی می‌باشند، ولی در تشخیص کمک کننده نیستند . پاسخ های مثبت پوستی ممکن است در قانع کردن بیماران برای انجام دادن سنجش های اجتناب از آلرژن ، مفید باشد (هریسون ، ۲۰۱۲٫م).

۲-۱-۱-۴-۶-نیتریک اکسید بازدمی

(NO ) بازدمی در حال حاضر به عنوان آزمون غیر تهاجمی برای اندازه گیری التهاب ائوزینوفیلی راه های هوایی استفاده می شود سطوح معمولاً افزایش یافته ( NO ) بازدمی در آسم توسط ( ICS ) کاهش می­یابند. ‌بنابرین‏ این آزمون می‌تواند کمپلیانس درمان را ارزیابی کند. همچنین می ­تواند در تشخیص درمان ضد التهابی ناکافی کمک کننده باشد (هریسون ، ۲۰۱۲٫م).

۲-۱-۲-ذهن آگاهی