بند دوم – نتایج وابستگی شرط به قرارداد اصلی
۱-وابستگی شرط به عقد اصلی از نظر اعتبار و نفوذ
شرط از نظر اعتبار و نفوذ تابع عقد اصلی است و چنانچه قرارداد اصلی به جهتی از جهات باطل باشد، شرط ضمن آن نیز باطل خواهد بود ولو به خودی خود تمام شرایط صحت معامله را دارا باشد؛ چون شرط وجود حقوقی مستقلی ندارد؛ بلکه وجود حقوقی آن تابع وجود قرارداد اصلی است و اگر شرط باطل باشد؛ چنانچه این بطلان، لطمه زدن به یکی از شرایط اصلی صحت عقد را موجب گردد، عقد اصلی باطل میشود، ولی در سایر موارد عقد اصلی به قوت خود باقی است؛ زیرا عقد موجود حقوقی مستقلی است، ولی شرط وجود تبعی دارد. همچنین اگر قرارداد اصلی به علت فقدان رضا غیر نافذ باشد، شرط مندرج در آن نیز غیر نافذ خواهدبود و اگر قرارداد اصلی مورد تنفیذ قرارگیرد، این نفوذ به شرط نیز سرایت و شرط را نافذ میگرداند^[۸].
۲-وابستگی شرط به قرارداد اصلی از جهت بقا و انحلال
چنانچه تعهد به صورت شرط ضمن عقد درآید، بقا و انحلال آن تابع عقد اصلی است؛ بنابراین اگر قرارداد اجاره به سببی فسخ یا اقاله یا مدت آن منقضی شود؛ چنانچه انحلال شرط مستلزم انجام تشریفاتی نباشد، خودبهخود منحل میشود. ماده ۲۴۶ قانون مدنی دراین باره میگوید:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

«در صورتی که معامله به واسطه اقاله یا فسخ به هم بخورد، شرطی که در ضمن آن شدهاست باطل میشود و اگر کسی که ملزم به انجام شرط بودهاست، عمل به شرط کردهباشد، میتواند عوض آن را از مشروط له بگیرد».
برعکس، انحلال شرط به سبب تراضی طرفین یا انحلال آن به دلیل ویژه خود نظیر فوت موکل درعقد وکالتی که ضمن عقد دیگری درج شدهباشد، عقد اصلی را بهم نمیزند. با وجود چنین وضعی قانون مدنی در ماده ۷۲۳ یک استثنا کلی در خصوصی عقد حوالهای که به صورت شرط ضمن عقد بیع درج ولی بعداً به واسطه فسخ یا اقاله منفسخ شود، عنوان کرده و اعلام داشته حواله باطل نبوده و مفاد آن در مورد سایر تعهدات نیز جاری خواهدبود؛ بنابراین از قسمت اخیر این ماده میتوان به این نتیجه رسید که هرجا امکان بقا شرط با انحلال عقد اصلی وجود داشته باشد، باید حکم به بقا تعهد فرعی نمود^[۹].
۳-وابستگی شرط به عقد اصلی از جهت لزوم
چنانچه عقد جائزی به عنوان شرط، ضمن عقد لازمی درج شود، لزوم عقد اصلی به شرط سرایت میکند؛ در نتیجه عقد جائز مانند عقد لازم غیر قابل فسخ میگردد؛ برای مثال اگر شخصی خانهاش را به دیگری اجاره دهد و ضمن عقد اجاره بر مستأجر شرط نماید که وکیل او در انتقال اتومبیلش به خود یا دیگری باشد، هرچند وکالت به خودیخود عقد جائزی است، ولی با درج آن ضمن عقد لازم به صورت عقد لازم درمیآید و موکل نمیتواند آنرا به هم بزند و یا وکیل از وکالت استعفا نماید، ولی در مورد شرط ضمن عقد جائز اختلاف نظر وجود دارد. عدهای آنرا مانند شرط ابتدایی باطل میدانند، بعضی معتقدند شرط در جواز و لزوم تابع عقد اصلی است؛ بنابراین اگر ضمن عقد جائز درج شود، جائز است و گروه دیگر قائل به لزوم شرط هستند؛ چه ضمن عقد جائز باشد چه ضمن عقد لازم، اما چون عقد جائز قابل فسخ است تا زمانیکه عقد اصلی باقی است، شرط ضمن عقد لازم الوفاست و اگر عقد اصلی فسخ شود، شرط نیز به تبع عقد فسخ و منتفی میشود. به نظر میرسد نظر اخیر از مقبولیت بیشتری برخوردار باشد؛ زیرا دلیلی بر بطلان شرط ضمن عقد جائز وجود ندارد و با استناد به عموم دلیل شرط و ماده ۱۰ قانون مدنی میتوان حکم به صحت آن نمود. به علاوه قانون مدنی به تبعیت از فقهای امامیه در بسیاری از موارد شرط ضمن عقد جائز را صریحاً پذیرفتهاست؛ از جمله شرط ضمان مستعیر نسبت به عین مورد عاریه (موضوع ماده ۶۴۲ ق.م)، یا شرط وکالت مرتهن از طرف راهن در بیع عین مرهونه در ضمن عقد رهن با اینکه عقد رهن از طرف مرتهن جائز است (موضوع مواد ۷۷۷ و ۷۷۸ ق.م) همچنین شرط مستقل از عقد، نمیتواند جائز باشد؛ زیرا عموم لزوم وفا به شرط شامل شرط ضمن عقد جائز نیز میشود و در نتیجه شرط لازم الوفاست؛ مگر اینکه عقد اصلی هم منحل شود^[۱۰].
بند سوم – اقسام شروط ضمن عقد
قانون مدنی به پیروی از فقهای امامیه تقسیماتی کلی برای شروط ضمن عقد قائل شده و در مواد ۲۳۲ تا ۲۳۴ این تقسیمات را برشمرده است. در این قسمت، برای رعایت اختصار به ذکر اقسام این شروط بسنده میکنیم.
شروط ضمن عقد به اعتبار نفوذ به دو دسته تقسیم میشوند:
۱-شروط باطل: قانون مدنی در مواد ۲۳۲ و ۲۳۳ شروط باطل را با دو عنوان شروط باطل مفسد عقد و شروط باطل غیر مفسد عقد تقسیمبندی کرده است.
در ماده ۲۳۲ آمدهاست: «شروط مفصله ذیل باطل است، ولی مفسد عقد نیست؛

1. 1. شرطی که انجام آن غیرمقدور باشد؛

1. 1. شرطی که در آن نفع و فایده نباشد؛

1. 1. شرطی که نامشروع باشد».

ماده ۲۳۳ به ذکر اقسام شروط باطل غیر مفسد عقد پرداخته است. در این ماده میخوانیم:
« شروط مفصله ذیل باطل و موجب بطلان عقد است:

1. 1. شرط خلاف مقتضای عقد؛

1. 1. شرط مجهولی که جهل به آن موجب جهل به عوضین شود».

۲-شروط صحیح: ماده ۲۳۴ قانون مدنی شروط صحیح را به سه قسم تقسیم کردهاست. در این ماده آمدهاست:« شرط به سه قسم است:

1. 1. شرط صفت

1. 1. شرط نتیجه

1. 1. شرط فعل اثباتاً یا نفیاً

در نتیجه، شرط به سه نوع شرط فعل، نتیجه و صفت تقسیم میشود که شرط صفت از موضوع بحث خارج است؛ زیرا شرط ضمان امین ممکن است از طریق شرط فعل و یا نتیجه در ضمن عقد درج شود و با شرط صفت ممکن نیست. اگر شرط ضمان امین به شرط فعل در ضمن عقد درج شود، مفهوم آن این است که مشروط علیه باید در نگهداری و حفاظت از مال بکوشد و اگر خسارتی بر آن وارد شود جبران کند. وی اگر به شرط نتیجه درج شود، مفهوم آن این است که اگر خسارتی بر مال وارد شود، مشروط علیه ضامن جبران آن میباشد.
بند چهارم – شرایط صحت شروط ضمن عقد
از مواد ۲۲۲ و ۲۲۳ قانون مدنی ایران شرایطی برای اعتبار شروط ضمن عقد استفاده میشود؛ با توجه به اینکه در منابع فقهی نیز شرایط جداگانهای برای صحت شروط ضمن عقد پیشبینی شده، به نظر میرسد شرایط صحت معامله که در ماده ۱۹۰ قانون مدنی احصا شده تسری به شروط ضمن عقد ندارد؛ برای مثال اگر مورد شرط معلوم ومعین نباشد؛ معلوم و معین بودن شرط ضمن عقد، جز شرایط صحت آن محسوب نمیشود، شرط باطل نخواهدبود^[۱۱].
قانون مدنی شرایط صحت شروط ضمن عقد را صریحاً مورد بحث قرار ندادهاست، ولی در کتابهای فقهی معمولاً این موضوع به تفصیل مورد بحث قرار میگیرد؛ به همین دلیل مطالب این قسمت با بهره گرفتن از منابع فقهی جمعآوری شده است. در اینجا به فهرست شرایط صحت شروط ضمن عقد اشاره میکنیم. این شروط از قرار ذیل است:

1. 1. مقدور بودن؛

1. 1. جائز بودن شرط فی نفسه؛

1. 1. فایده عقلانی داشتن؛

1. 1. عدم مخالفت با کتاب و سنت؛

1. 1. عدم مخالفت با مقتضای عقد؛

1. 1. غرری نبودن؛

1. 1. منجز بودن؛

1. 1. عدم ملازمه با امر محال؛

1. 1. درج در ضمن عقد^[۱۲].

گفتار دوم – مفهوم ضمان
ضمان در قانون مدنی، ناظر به مسئولیت مدنی است در مقابل مسئولیت کیفری که در حقوق جزا مورد بحث قرار میگیرد. مسئولیت مدنی در معنی عام شامل مسئولیت قراردادی و قهری است. ضمان قراردادی در فقه به دو معنی عام و خاص به کار میرود. ضمان قراردادی به معنای عام عبارت است از تعهد به پرداخت مال یا احضار نفس و ضمان قراردادی به معنی خاص عبارت است از تعهد یرداخت دین دیگری از ناحیه شخص بری الذمه. ضمان به معنی عام شامل ضمان به معنی خاص و عقود حواله و کفالت نیز میشود. ضمان قراردادی چه به معنی عام و چه به معنی خاص دارای این ویژگی است که در اثر قرارداد ایجاد میشود و تابع قصد طرفین (ضامن و مضمونله) است؛ در مقابل ضمان قهری وجود دارد که اراده اشخاص در تحقق آن نقشی ندارد؛ بلکه قانون (شارع) حکم به ثبوت چیزی در ذمه کسی مینماید و چون این ثبوت نشأت گرفته از قصد و اراده نیست و از حکم شرع و قانون ناشی میشود، ضمان قهری نام دارد.
بند اول – ضمان و اقسام آن
ضمان در اصطلاح فقها به معنی تعهد و بر عهده گرفتن است^[۱۳] و در معنی وسیع کلمه شامل تعهدات قراردادی و خارج از قرارداد میشود. در فقه و قانون مدنی ضمان، التزام و تعهد در معانی مترادف، فراوان استعمال شده است. نویسندگان قانون مدنی و علمای حقوق نیز این کلمات را به جای یکدیگر استعمال کردهاند؛ کلماتی مانند ضمان قهری، ضمان درک، ضامن، ضمان عقدی، ضمان معاوضی، الزامات قراردادی و خارج از قرارداد و امثال اینها، در تألیفات حقوقی نویسندگان ما فراوان دیده می شود.
در این اصطلاحات، «ضمان» به معنی التزام یا تعهد به کار رفته است. در نتیجه ضمان قهری به معنی تعهد قهری است و ضمان درک به معنی تعهد تدارک است و ضامن به معنی متعهد است. تعهد ضامن در حقوق مدنی دو قسم است:

1. 1. تعهد به جبران خسارت یا رد عین (موضوع مواد ۳۱۶، ۴۹۳، ۵۵۶، ۵۸۲ ق.م).

۲.تعهد صرف، نه تعهد به جبران خسارت (موضوع ماده ۶۸۴ ق.م).
بر همین اساس، ضمان نیز در دو معنی به کار میرود که در هر دو معنی تعهد نهفته است، یکی تعهد جبران خسارت و یا رد عین، مثل ضمان مذکور در ماده ۳۱۸ ق.م و دیگری صرفاً تعهد است نه تعهد جبران خسارت، مثل ضمان مذکور در ماده ۶۹۱ ق.م^[۱۴]. ضمان در فقه به معنی مسئولیت در امور کیفری و مدنی به کار میرود. مسئولیت در امور مدنی شامل مسئولیتهای قهری و قراردادی است، ولی این اصطلاح در قانون مدنی، فقط در معنی مسئولیت مدنی به کار رفته است^[۱۵]. فقها ضمان قراردادی را به دو معنی عام و خاص بکار میبرند. ضمان به معنی عام عبارت است از تعهد به پرداخت مال یا احضار نفس^[۱۶] و ضمان به معنی خاص عبارت است از تعهد به پرداخت دینی که در ذمه مضمون عنه است از ناحیه شخص بریالذمه^[۱۷].
قسم نخست ضمان به معنی عام (تعهد به پرداخت مال)، شامل ضمان به معنی خاص و حواله (تعهد به پرداخت دینی که در ذمه محیل است از ناحیه شخص مشمول الذمه یعنی محال علیه) و قسم دومش شامل کفالت (تعهد به احضار نفس) میشود.
اما هرگاه این کلمه به طور مطلق استعمال شود، مراد عقد ضمان به معنی خاص است و استعمال آن در معانی حواله و کفالت با قرینه صورت میگیرد. ضمان در این معنی (عقد ضمان)، مصدر است و به معنی دربرداشتن است؛ زیرا در عقد ضمان، آنچه در ذمه مدیون است، در ذمه دیگری قرار میگیرد و ذمه ضامن آنچه را که در ذمه مضمونعنه بوده در بر خواهد گرفت؛ به عبارت دیگر از نظر فقهای شیعه که قائل به نقل ذمه هستند، لغت ضمان از لغت (ضمن) گرفته شده که به معنی گنجایش چیزی اعم از مادی یا معنوی در ظرفی اعم از مادی یا معنوی است؛ همانگونه که آب موجود در کوزه را میگویند آب در ضمن کوزه است، در اصطلاح حقوقی به موجب عقد ضمان، تعهد مضمون عنه در ذمه ضامن جای میگیرد^[۱۸].

معانی: از یک جملهٔ انشایی و پنج جملهٔ خبری تشکیل شده است. هدف، ارشاد و تحذیر مخاطب نسبت به دلبستن به دنیا است.
بیان: درعبارت« لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیَا عَلَیْنَا … » تشبیه بلیغ وجود دارد و اگر فقط قسمت اول عبارت را درنظر بگیریم استعارهٔ مکنیه وجود دارد، زیرا دنیا به شترماده یا مادری مهربان تشبیه شده است.
بدیع: امام (×) در پایان سخن خویش آیه قرآنی تلاوت فرمودند که این خود یکی از زیباییهای بلاغت موجود در کلام امام است که سخنش را مزّین به کلام خداوند نموده تا این گونه نظر مخاطب را به مفهوم کلامشان جلب کند و این در صنایع ادبی به نام صنعت «انتها» شناخته میشود که در یکی از حکمتهای گذشته نیز به آن اشاره گردید.

1. 1. ۵۹٫ ۶٫ ترجمه حکمت

امام (×) فرمود: «دنیا پس از سرکشی، به ما روى مى کند، چونان شتر مادهٔ بدخو که به بچهٔ خود مهربان گردد. سپس این آیه را تلاوت فرمودند. ﴿وَ نُریدُ اَنْ نَمُنُّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِى الاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمُ أئمّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الوارِثینَ؛ مى‏خواهیم بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‏اند منّت نهاده آنها را پیشوایان و وارث بندگان قرار دهیم.﴾»^[۲۲۱]

1. 1. ۵۹٫ ۶٫ شرح

«ضروس» به معناى شتر بدخویى است که وقتی شخصى آن را مى‏دوشد گاز مى‏گیرد تا شیر براى بچه‏اش بماند و این کار به خاطر زیادى علاقه به بچه‏اش مى‏باشد. کلمهٔ «شماس» یعنى تندخویى و آن حضرت این کلمه را براى دنیا استعاره آورده است، به خاطر شباهتى که دنیا به اسبى دارد که مانع از سوار شدن بر پشتش مى‏شود. امام (×) روآوردن دنیا را به ایشان و آماده شدن براى استقرار حکومت امام (×) را پس از رنجها و مشقتهاى فراوان به مهربانى شتر گازگیرنده بر بچه‏اش تشبیه مى‏کند و بنا بر اینکه وجه شبه میان دنیا و شتر گاز گیرنده زیادى مهر و علاقه‏مندى است امام این تشبیه را به کار برده است. با توجه به آیهٔ قرآنی فوق که امام پس از ایراد سخنانش تلاوت فرمودند چنین مینماید که این حکمت اشاره به قیام و انقلاب حضرت مهدی (#) دارد .

1. 1. ۶٫ حکمت شماره ۲۱۰: الگوهاى پرهیزکارى (اخلاقى، تربیتى)

1. 1. ۶۰٫ ۶٫ متن حکمت

«اتَّقُوا اللَّهَ تَقِیَّهَ مَنْ شَمَّرَ تَجْرِیداً وَ جَدَّ تَشْمِیراً وَ کَمَّشَ فِى مَهَلٍ وَ بَادَرَ عَنْ وَجَلٍ وَ نَظَرَ فِى کَرَّهِ الْمَوْئِلِ وَ عَاقِبَهِ الْمَصْدَرِ وَ مَغَبَّهِ الْمَرْجِعِ.»

1. 1. ۶۰٫ ۶٫ لغت

تقیّه: فرد پرهیزکار. شمَّر: خفّ و أَسرعَ: شتافت. تجریداً: کندن علائق و خواسته های حیات دنیا از خویش. کمَّشَ: جدّ و أسرع: شتافت. مهل: امهال: فرصتها. وَجل: ترسان و شتابان. کرَّه: الرجعه: برگشت. المَوئِل: المَرجع: مکان برگشت. مَغبَّه: العاقبه: سرانجام.

1. 1. ۶۰٫ ۶٫ توضیحات صرفی

اتَّقوا: فعل امر، للمخاطبین، مبنی، معتل (لفیف مفروق)، ثلاثی مزید (باب افتعال). شمَّرَ: فعل ماضی، للغائب، مبنی، صحیح، ثلاثی مزید (باب تفعیل). مَهَل: اسم، جمع مکسر، نکره، معرب، جامد. الموئل: اسم، مفرد، مذکر، معرب، مشتق (اسم مکان از وَئَلَ)، معرفه به”ال.” مغبّه: اسم، مفرد، مؤنث، معرفه به اضافه، معرب، جامد.

1. 1. ۶۰٫ ۶٫ توضیحات نحوی

اتَّقوا: فعل امر و فاعل آن ضمیر بارز«واو.» اللهَ: مفعولٌ به. تقیهَ: مفعول مطلق نوعی. مَنْ: مضاف الیه و مجرور محلاً. تجریداً: حال و منصوب.

1. 1. ۶۰٫ ۶٫ توضیحات بلاغی

معانی: ازشش جمله تشکیل شده است که در بین جملات آخر به خاطر وجود تناسب وصل برقرار است.
بیان: تشبیه بلیغ وجود دارد.
بدیع: در عبارات« شمّرَ تجریداً و جدَّ تشمیراً» طرد و عکس، در کلمات «مهل و وجل» سجع متوازی و میان کلمات «موئل و مصدر و مرجع» سجع متوازن به کار رفته است.

1. 1. ۶۰٫ ۶٫ ترجمه حکمت

امام (×) فرمود: «از خدا بترسید، ترسیدن انسان وارستهاى که دامن به کمر زده و خود را آماده کرده و در بهره بردن از فرصت ها کوشیده و هراسان در اطاعت خدا تلاش کرده و در دنیاى زودگذر و پایان زندگى و عاقبت کار، به درستى اندیشیده است!»

1. 1. ۶۰٫ ۶٫ شرح

مقصود امام (×) آن است که، بترسید از خدا همانند کسى که از روى جدّ به خاطر اطاعت خدا دامن به کمر زده و خود را براى خوشنودى خدا آماده کرده است و به اعمال نیکو تا وقتى که فرصت عمر هست شتافته و در حالت ترس براى آمرزش از نتایج گناهانش اقدام کرده است، و درباره بازگشت به سرآغازى که از آنجا وجودش آغاز گرفته یعنى حضرت ربوبى و همچنین در پایان مبدأ پیدایشى که از آنجا صادر گشته و بدانجا بازگشت دارد و سرانجام درباره عمل خیرى که بدان دست یابد و یا عمل شرى که چه کند تا از آن نجات یابد اندیشیده است .^[۲۲۲] اکنون با بهره گرفتن از شرح حکمت و ترجمهٔ آن به ترتیب عبارات کنایی که امام(×) در این حکمت به کار برده اند توضیح داده خواهد شد:
امام (×) لفظ «شمَّرَ» را کنایه از شتافتن برای رسیدن به خشنودی خدا «کمَّشَ عن وجلٍ» را کنایه از حرکت به سوی انجام اعمال صالح در طول زندگی، «کرَّه المَوئل» را کنایه از رفتن به سوی قرارگاه آخر یعنی آخرت، «الموئل و المرجع» را کنایه از آخرین مقر یعنی آخرت، «النظره» کنایه از کار برای آخرت و «مغبَّه» نیز کنایه از مزد و پاداش کاری که برای رضای خدا انجام شده آورده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

1. 1. ۶٫ حکمت شماره ۲۱۱: ارزش هاى اخلاقى (اخلاقى، اجتماعى، اقتصادى)

1. 1. ۶۱٫ ۶٫ متن حکمت

«الْجُودُ حَارِسُ الْأَعْرَاضِ وَ الْحِلْمُ فِدَامُ السَّفِیهِ وَ الْعَفْوُ زَکَاهُ الظَّفَرِ وَ السُّلُوُّ عِوَضُکَ مِمَّنْ غَدَرَ وَ الِاسْتِشَارَهُ عَیْنُ الْهِدَایَهِ وَ قَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَى بِرَأْیِهِ وَ الصَّبْرُ یُنَاضِلُ الْحِدْثَانَ وَ الْجَزَعُ مِنْ أَعْوَانِ الزَّمَانِ وَ أَشْرَفُ الْغِنَى تَرْکُ الْمُنَى وَ کَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ تَحْتَ هَوَى أَمِیرٍ وَ مِنَ التَّوْفِیقِ حِفْظُ التَّجْرِبَهِ وَ الْمَوَدَّهُ قَرَابَهٌ مُسْتَفَادَهٌ وَ لَا تَأْمَنَنَّ مَلُولًا.»

در شکل زیر اندازه رسانایی شکاف ها بر حسب تغییر ارتفاع استوانه ها نشان داده شده است. همانطور که مشاهده می شود با افزایش ارتفاع استوانه ها اندازه رسانایی شکاف ها در نتیجه میزان توان تشعشع شده توسط شکاف ها افزایش پیدا می کند. زیرا میزان خطوط میدان الکتریکی چرخش یافته بر روی شکاف ها افزایش پیدا می کند.

شکل ۵-۴ : رسانایی شکاف چرخش نیافته پیشنهاد شده بر حسب ارتفاع استوانه ها ( نرمالایز شده به λ)
اندازه طول رزونانس شکاف ها با افزایش ارتفاع استوانه ها از تا تقریبا به صورت خطی افزایش پیدا می کند.

آرایه موج رونده طراحی شده با ساختار پیشنهاد شده و نتایج شبیه سازی

بعد از بدست آوردن نمودار طراحی شکل ۵-۴ یک آرایه با ۵۸ شکاف که دارای مشخصات مشابه با آن چیزی که برای شکاف اریب انجام شد طراحی شده است. با بهره گرفتن از نمودار شکل ۵-۴ و جدول طراحی ۴-۱ مشخصات شکاف ها و ارتفاع استوانه ها بدست آمده و آرایه در نرم افزار CST و HFSS شبیه سازی شده و نتایج با هم مقایسه شده است. شبیه سازی با دو نرم افزار به این دلیل بوده است که این دو نرم افزار از دو روش عددی متفاوت استفاده می کنند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نرم افزار CST از روش Finite integration time domainدر حوزه زمان و نرم افزار HFSS از روش Finite Elementدر حوزه فرکانس در تحلیل ساخارها استفاده می کنند.شمای کلی آرایه موج رونده طراحی شده با ساختار پیشنهاد شده در شکل زیر نشان داده شده است.

شکل ۵-۵. شمای کلی آرایه طراحی شده با ساختار پیشنهاد شده

پهنای باند

در شکل زیر نمودار اندازه VSWR به وسیله نرم افزار های CST و HFSS محاسبه و کشیده شده است. همانطور که دیده می شود در کل پهنای باند فرکانسی،اندازه VSWR آرایه مقدار بسیار کمی است. نتایج دو نرم افزار نشان می دهد که اندازه VSWR زیر مقدار ۱.۱ می باشد.
شکل ۵-۶. نمودار اندازه VSWR آرایه با ساختار پیشنهد شده
البته اندازه پهنای باند فرکانسی بسیار بیشتر از این مقدار می باشد،اما همانطور که در مورد آرایه طراحی شده با شکاف اریب مطرح شد، در خارج از این باند اندازه سطح لوب کناری پترن ها بالا آمده و شکل پترن از هدف طراحی دور می شود.

الگوهای تشعشعی

در شکل های ۵-۷ و ۵-۸ پترن دایرکتیویتی آنتن طراحی شده در نرم افزار CST در فرکانس مرکزی به ترتیب در مختصات دکارتی و قطبی کشیده شده است. همانطور که مشاهده می شود اندازه ماکزیمم دایرکتیویتی آنتن ۲۲.۵ dB و پهنای بیم آن ۲درجه می باشد. این در حالی است که طراحی انجام گرفته برای پهنای بیم ۱.۹ درجه بوده است. با این که طراحی برای راستای بیم اصلی ۹۷.۲ درجه بوده است، همانطور که مشاهده می شود نتایج زاویه ۹۷.۵ درجه را نشان می دهند. اندازه سطح لوب کناری تقریبا -۳۳ dB می باشد که بسیار نزدیک به مقدار طراحی است. این موضوع نشان می دهد که در نمودار طراحی شکل ۵-۴ هم مانند شکاف اریب، اثر کوپلینگ متقابل بین شکاف ها، به خوبی در نظر گرفته شده است.

شکل ۵-۷ : پترن دایرکتیویتی آرایه طراحی شده در فرکانس ۲.۸۵ GHzدر مختصات دکارتی

شکل ۵-۸ : پترن دایرکتیویتی آرایه طراحی شده در فرکانس ۲.۸۵ GHz در مختصات قطبی
پترن دایرکتیویتی پلاریزاسیون متقاطع آنتن در شکل زیر مشاهده می شود. همانطور که مشاهده می شود پیک پلاریزاسیون متقاطع که ۵۰ درجه با بیم اصلی فاصله دارد تقریبا ۲۹ dB کمتر از ماکزیمم بیم اصلی می باشد. نسبت به آرایه طراحی شده با شکاف اریب اندازه پلاریزاسیون متقاطع تقریبا ۱۳.۵ dB بهبود پیدا کرده است. این مقدار پلاریزاسیون متقاطع مقدار مناسبی در کاربرد های راداری می باشد.

شکل ۵-۹ : پلاریزاسیون متقاطع آرایه طراحی شده در فرکانسGHz 2.85
در شکل ۵-۱۰ پترن اصلی و پلاریزاسیون متقاطع آرایه طراحی شده در فرکانس مرکزی در نرم افزار HFSS کشیده شده است. همانطور که مشاهده می شود نتایج نرم افزار HFSSتطابق بسیار خوبی با نتایج نرم افزار CST دارد.
اندازه سطح لوب کناری و پلاریزاسیون متقاطع بدست آمده با نرم افزار HFSS بسیار نزدیک به مقادیر بدست آمده با نرم افزار CST می باشد.

شکل ۵-۱۰ : پترن و پلاریزاسیون متقاطعآرایه طراحی شده با نرم افزار HFSS
شکل های ۵-۱۱ تا ۵-۱۵ پترن و پلاریزاسیون متقاطع آنتن در ابتدا و انتهای باند فرکانسی را نشان می دهند. همانطور که مشاهده می شود اندازه سطح لوب کناری و پلاریزاسیون متقاطع آنتن در کل باند پایین باقی می ماند.راستای بیم اصلی باتغییر فرکانس به اندازه ۹ درجه اسکن می کند. همانطور که مشاهده می شود اندازه دایرکتیویتی آنتن با افزایش فرکانس، افزایش پیدا می کند و اندازه پهنای بیم آنتن با افزایش فرکانس کم می شود.
شکل ۵-۱۱ : پترن دایرکتیویتی آرایه طراحی شده در فرکانس ۲.۷ GHz در مختصات دکارتی

شکل ۵-۱۲: پترن دایرکتیویتی آرایه طراحی شده در فرکانس ۲.۷ GHz در مختصات قطبی

شکل ۵-۱۳ : پلاریزاسیون متقاطع آرایه طراحی شده در فرکانسGHz 2.7

شکل ۵-۱۴ : پترن دایرکتیویتی آرایه طراحی شده در فرکانس GHz3 در مختصات دکارتی

شکل ۵-۱۵: پترن دایرکتیویتی آرایه طراحی شده در فرکانس۳ GHz در مختصات قطبی

شکل ۵-۱۶ : پلاریزاسیون متقاطع آرایه طراحی شده در فرکانس ۳ GHz

آنالیز حساسیت^[۶۹] ساختار پیشنهادی

یکی از مسائل مهم قبل از ساخت یک آنتن، بدست آوردن تلرانس^[۷۰] ساخت آن می باشد. در مورد آنتن طراحی شده در این تحقیق به دلیل اینکه آنتن از آرایه ای بسیار بزرگ تشکیل شده است و تعداد پارامترهایی که در طول ساخت ممکن است تغییر کنند زیاد می باشند، آنالیز حساسیت آن بسیار مشکل است.
برای بررسی آنالیز حساسیت unit-cell شکل ۵-۳ انخاب شده است به گونه ای که ارتفاع استوانه ها ۰.۵ سانتی متر می باشد که باعث می شود رسانایی نرمالایز شده هرکدام از شکاف ها ۰.۰۴ شود. سپسارتفاع استوانه ها (h)، عرض شکاف ها (w)، و عمق شکاف در بدنه پهن موجبر (d) به صورت رندوم با یک توزیع یکنواخت با تلرانس تغیر داده شده است و نزدیک به ۲۰۰۰ رسانایی محاسبه شده است. نمودار هیستوگرام^[۷۱] این رسانایی ها در شکل زیر مشاهده می شود.نتایج نشان می دهد که اندازه واریانس رسانایی هرکدام از شکاف ها می باشد که مقدار بسیار کمی است. این موضوع نشان می دهد که با تالرانس ساخت اندازه رسانایی شکاف ها تغییر چندانی نمی کند و مشخصات آرایه مانند سطح لوب کناری و پلاریزاسیون متقاطع تقریبا در مقادیر قبلیشان باقی می مانند.برای اثبات این موضوع پارامترهای آرایه طراحی شده با ۵۸ شکاف به صورت رندوم با تالرانس تغییر داده شده است. نتایج شبیه سازی در شکل های ۵-۱۸ ، ۵-۱۹ ، ۵-۲۰ و ۵-۲۱ نشان داده شده است. همانطور که مشاهده می شود اندازه VSWR، پهنای بیم، سطح لوب کناری، پلاریزاسیون متقاطع و راستای بیم اصلی تغییر چندانی نمی کنند. همانطور که اشاره شد، قابلیت تیونینگ مزیت دیگر این ساخار پیشنهادی می باشد.

شکل ۵-۱۷ : نمودار هیستوگرام رسانایی شکاف ها

شکل ۵-۱۸ : اندازه VSWR آرایه طراحی شده با تالرانس ۱۰۰ میکرون

شکل ۵-۱۹ : پترن دایرکتیویتی آرایه طراحی شده با تالرانس ۱۰۰ میکرون در فرکانس ۲.۸۵ GHz

این خریدارها در هنگام خرید محصولات خاص به صورت برخط عمل می کنند. برای چنین کاربرانی، broker یا Cyber me diaries که ویژگی های محصولات و قیمت ها را مقایسه می کنند، محل های مهمی محسوب می شوند که اغلب به آن ها رجوع می کنند.

: Bargain hunters
این کاربران به دنبال تبلیغات فروشی مانند ارائه نمونه های مجانی یا انعام هستند. به عنوان نمونه، سایت cybergold (www.cybergold.com) به کاربرانی که تبلیغات هدفمند آن ها را بخوانند، پول ناچیزی می دهد.
: Entertainment Seekers
این ها کاربرانی هستند که به دنبال ایجاد تراکنش با وب به هدف سرگرمی و لذت بردن با وارد شدن به مسابقات یا سرگرمی ها می باشند .
هنگام طراحی یک سایت وب، توجه به فراهم آوردن اطلاعات و رهنمودهای هدایت کننده برای هر دسته از کاربرانی که در دسته مخاطبان نهایی قرار می گیرند، بسیار مفید می باشد. یک سایت خرده فروشی باید تمامی انواع کاربرانی که در بالا به آنها اشاره شد را در نظر بگیرند. در حالیکه ملاقات کنندگان یک سایت B2B اغلب Direct Information Seekers و خریدارها هستند. گرچه اینطور فرض می شود که کاربران در دسته های فوق قرار می گیرند، ولی ویژگی های کاربران می تواند بسته به اینکه در حال حاضر به چه هدفی از اینترنت ( سرگرمی یا کار) استفاده می کنند، تغییر نماید.
روش دیگر نگرش به رفتار مشتری در استفاده از وب سایت می تواند به پذیرش آن‌ وب سایت بستگی داشته باشد. فرایند ایجادسازگاری kotler(2005) از مراحل زیر تشکیل شده‌است:
۱- آگاهی
۲- علاقه
۳- ارزیابی
۴- آزمایش
۵- سازگاری
حرکت کاربران در این گام‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. این مدل برای سایت‌هایی که بسیار به آن‌ها رجوع می‌شود، مناسب است و برای مشتری که تنها یک بار سایتی را ملاقات می‌کند، مناسب نیست. نقش اینترنت در پشتیبانی از مشتریان در مراحل مختلف فرایند خرید باید درنظر گرفته شود. شکل ۱-۴ نشان می‌دهد که چگونه اینترنت می‌تواند برای پشتیبانی از مراحل مختلف فرایند خرید به کار رود. براساس تحلیلی که توسط Berthon انجام شده است، کارایی سنتی روابط با بهره گرفتن از وب سایت به تدریج از گام ۱ به ۶ افزایش می‌یابد. بررسی هر مرحله از فرایند خرید که در شکل ۱-۴ نشان داده شده است، می‌تواند مفید بودن اینترنت را زمانیکه در مراحل مختلف پشتیبانی از هدف‌های بازاریابی بکار می‌رود، نشان دهد.
شکل ۱-۴ استفاده از اینترنت برای مراحل مختلف خرید
۴.۲- ارائه یک مدل برنامه ریزی خطی برای بررسی رفتار کاربر:
یکی از قسمتهای اصلی تشکیل دهنده وب کاوی ، کاوش نحوه استفاده از وب است که خود در بر گیرنده مبحث بررسی رفتار کاربر میباشد.در حال حاضر وب سایتهای اینترنتی بزرگترین منبع تولید داده ها در دنیا میباشند که در آنها این داده ها در اشکال مختلفی نظیر متن ، عکس و سایر فرمتهای صوتی و تصویری تولید میشوند. با توجه به محدودیت توانایی های انسان ، حتی دیدن این حجم از داده ها هم برای بشر امکان پذیر نمیباشد. از این رو برای درک و استفاده موثر از این داده ها نیازمند به کار گیری الگوریتم ها و ابزارهای وب کاوی هستیم .یکی از قسمتهای اصلی تشکیل دهنده وب کاوی ، کاوش نحوه استفاده از وب سایت است که میتوان با بررسی رفتار مشتری به این امر دست یافت.هدف از این بخش ارائه مدلی جهت یافتن محتملترین مسیر حرکت مشتریان در سایت است که اهمیت بسیاری در بازاریابی اینترنتی دارد . شایان ذکر است که امروزه بسیاری از سایتها از چنین مدلهایی برای تشخیص نیازمندی مشتریان استفاده نموده و به عنوان مثال در دوره های زمانی مشخص ، محصولات مورد نیاز شما را به صورت ایمیل و یا کاتالوگهای اینترنتی ارسال مینمایند. از جمله معروفترین این سایتها میتوان به ebay و یا Alibaba اشاره نمود که با وجود تفاوتهای کاربری بسیار زیاد از بسیار مشابهی در زمینه تحلیل رفتار مشتری استفاده مینمایند.
۴.۲.۱- تاریخچه مدلسازی بر روی رفتار مشتری :
برای تحلیل رفتار مشتری از مدلهای آماری و احتمالی مختلفی به منظور تشکیل الگوهای مسیر حرکت کاربران در وب سایتهای اینترنتی استفاده شده است.
بستاوروس در سال ۲۰۰۱ و زاکرمن و همکاران در سال ۲۰۰۳ از مدلهای مارکوفی برای پیش بینی صفحات بعدی درخواست شده به وسیله کاربران با در نظر گرفتن صفحات قبلی بازدید شده به وسیله آنها استفاده کرده اند. هابرمن و همکاران در سال ۲۰۰۵ یک روش قدم زنی تصادفی را برای مدل سازی تعداد صفحات درخواست شده به وسیله کاربران در یک وب سایت خاص به کار برده اند. سیدز و همکاران در سال ۲۰۰۷ نشاد داده اند که مدلهای سفارش اولیه مارکوف ، ابزار توانمندی برای کمک به دسته بندی انواع مختلف مشتریان میباشند. تمرکز تحقیقات مذکور و بیشتر کارهای انجام شده در زمینه علوم کامپیوتر بر روی پیش بینی با بهره گرفتن از الگوریتم های پنهان کننده ، دسته بندی و یا تولید کننده میباشد.
والری در سال ۲۰۰۹ به مدل سازی و شبیه سازی مشتری پرداخته و بیشتر مدل سازی یک مشتری منحصر به فرد مد نظر وی بوده است. این نوع مدل برای پیش بینی زمان مشاهده بعدی ، کل زمان مشاهده صرف شده برای مشاهده بعدی و زمان صرف شده برای مشاهده محصولات متفاوت به کار میرود. در این مقاله روش های مختلف پیشبینی نیز مورد بحث و بررسی قرار میگیرند. دیوزینگر و هابر در سال ۲۰۱۰ به توصیف یک مطالعه موردی میپردازند که به وسیله ASK.net و شرکت SAS آلمان انجام شده است که هدف آن تقویت حضور در وب سایت و کسب دانایی در مورد مشتریان میباشد. گلدفارب تقاضای موجود برای ورودیهای اینترنتی را با بهره گرفتن از داده های جریان کلیک بیش از ۲۶۵۴ کاربر تخمین میزند. وی روش گوتدگنی و لیتل را برای فهم بهتر انتخاب ورودی های اینترنتی به مار میبرد. سیسمیرو و بایکلین در سال ۲۰۱۰ رفتار مشتریان مراجع به یک وب سایت را با بهره گرفتن از داده های ذخیره شده در فایلهای ثبت وقایع سرور آن وب مدل سازی کرده اند. در این مدل دو جنبه رفتار بازدید تست شده :
تصمیم مراجعه کنندگان به ادامه بازدید (از طریق ثبت نام و یا ارائه درخواست صفحات اضافه) و یا تصمیم به خروج از سایت.
مدت زمان صرف شده برای بازدید از هر صفحه.
۴.۲.۲- مدل سازی :
۴.۲.۲.۱- انتخاب مدل مناسب برای مساله :
بعد از مروری کلی بر روی مساله مورد بحث ، مدل زنجیره ایمارکوف به عنوان مدلی مناسب برای حل مساله تحقیق انتخاب میگردد. در مواردی که محققان از مدلهای مارکوفی برای پیشبینی مسیر حرکت یک کاربر استفاده نموده اند به این مساله اشاره شده که صفحهk ام مشاهده شده به وسیله فرد اساسا وابسته به محتوا و خصوصیات موجود در صفحه k-1 ام انتخاب شده به وسیله وی میباشدکه این خود نشان دهنده صحت استفاده از مدلهای مارکوف درجه یک است.
در ادامه با در نظر گرفتن مدل مارکوف درجه ۱ به عنوان مدلی مناسب برای مدل سازی این مساله به تعریف پیشامد بازدید یک کاربر از سایت با بهره گرفتن از این مدل میپردازیم. با فرض اینکه وب سایت ما دارای N صفحه متمایز است ، این پیشامد شامل توالی صفحات مشاهده شده به وسیله کاربر در بازدید که ممکن است در این مسیر بازدید یک صفحه مشخص چندین بار مشاهده شود. برای نشان دادن پیشامد رفتار بازدید از متغیرهای … K_L، K_3، K_2، K₁ استفاده میکنیم که در آن اندیس L نشان دهنده تعداد صفحات مشاهده شده به وسیله وی میباشد. با فرض مشاهده L صفحه از وب سایت توسط کاربر مورد نظر ، متغیر های تصادفی … K_L، K_3، K_2، K₁ نشان دهنده نوع صفحات انتخابی در مسیر طی شده به وسیله کاربر در یک بازدید وی میباشند. در اینجا برای نشان دادن هر پیشامد مسیر حرکت یک کاربر ، علاوه بر نمایش توالی صفحات طی شده به وسیله وی ، برای نمایش ورود و خروج به وب سایت از یک گره مجازی (۰) استفاده میشود که گره بعد از آن در ابتدای مسیر ، نشان دهنده اولین صفحه مشاهده شده به وسیله کاربر و گره قبل از آن در انتهای مسیر نشان دهنده آخرین صفحه مشاهده شده به وسیله وی میباشد. به این ترتیب برای هر پیشامد مسیر بازدید یک کاربر از سایت داریم : ۰K₁=K_L= که در آن L برابر تهداد صفحات مشاهده شده به وسیله وی از سایت در این بازدید به اضافه ۲ میباشد. اگر کاربر وارد وب سایت شده و به ترتیب از صفحات ۱و۲و۵و۱ بازدید کند و از وب سایت خارج شود ، پیشامد بازدید وی مطابق شکل ۲-۴ نمایش داده میشود :
شکل ۲-۴ : نمایش پیشامد بازدید
شکل ۳-۴ : پیشامد بازدید برای یک کاربرخاص در حالت کلی
با توجه به تعاریف ارائه شده ، بدیهی است که همواره متغیر L بزرگتر از ۲ میباشد و همچنین برای مدل سازی تابع هدف ، پیشامد کلی شکل ۳-۴ را برای یک کاربر خاص در نظر گرفته و رابطه احتمالی آن را مینویسیم:
با توجه به رابطه احتمالی به دست آمده ، هدف ما یافتن مقدارهایی برای متغیر تصادفی K به گونه ای است که احتمال کل یا همان P(A) حداکثر شود.
۴.۲.۲.۲- مدل ریاضی پیش بینی مسیر حرکت یک کاربر
در ادامه برای یافتن max_{{k1,k2,….,kl}}P(K) با بهره گرفتن از برنامه ریزی صفر و یک ، ابتدا تابع هدف P(K) را که با بهره گرفتن از مدل زنجیره مارکوف درجه ۱ مدل سازی میشود ، با به کار گیری تبدیل مناسب به تابع هدف روش برنامه ریزی صفر و یک تبدیل میکنیم. سپس محدودیتهای این مدل برنامه ریزی را نوشته و مدل نهایی را میابیم.
۴.۲.۲.۳- مدل سازی تابع هدف برنامه ریزی صفر و یک
فرض کنید وب سایت ما ۱۰ صفحه متمایز دارد. مسیر حرکت موجه در شکل زیر نمایش داده شده است. در این پیشامد فردی در یک بار بازدید خود از وب سایت ابتدا وارد سایت شده و صفحه ۲ را به عنوان اولین صفحه مشاهده میکند. سپس به ترتیب صفحات ۷و۲و۷و۴ را دیده و از سایت خارج میشود. مسیر و گراف حرکت این کاربر معادل شکل ۴-۴ میباشد.
شکل ۴-۴ : مسیر و گراف حرکت کاربری با ترتیب صفحات ۲و۷و۲و۷و۴
برای مدل سازی تابع هدف این مساله با فرض اینکه پارامتر n برابر تعداد صفحات وب سایت باشد ، متغیر عدد صحیح x_ij را برابر با تعداد دفعات حرکت کاربر از صفحه i به صفحه j تعریف میکنیم . بنابر این در مثال فوق داریم :
X₀₂=1 , x₂₇=2 , x₇₂=1 , x₇₄=1 , x₄₀=1
For all other i,j x_ij=0
به این ترتیب ابتدا به نظر میرسد که مسئله ما یک مساله برنامه ریزی عدد صحیح میباشد . اما یک ویژگی بسیار مهم در مدلهای مارکوفی درجه ۱ ، مدل ما را به یک مدل برنامه ریزی صفر و یک تبدیل میکند. ویژگی مذکور به شرح زیر است :
در مدل مارکوف درجه ۱ ، هر مسیر دارای گره تکراری به جز گره صفر قابل تبدیل به مسیر بدون گره تکراری بجز گره صفر با مقدار تابع هدف بیشتر میباشد.
شکل ۵-۴ : پیشامد بازدید عمومی S که دارای حداقل یک گره تکراری k است.
برای اثبات این ادعا شکل ۵-۴ را در نظر بگیرید که پیشامد بازدید عمومی S را که حداقل دارای یک گره تکراری k است ، نشان میدهد. این پیشامد بازدید عمومی را میتوان به سه بخش اصلی افراز کرد. بخش A که در برگیرنده توالی صفحات طی شده در این پیشامد از ابتدا تا قبل از اولین گره k است. بخش B که در بر گیرنده خود دو تکرار گره k و تمامی گره های بین این دو تکرار است و در نهایت بخش c که در بر گیرنده توالی صفحات مشاهده شده بعد از دومین گره k تا انتهای این پیشامد بازدید عمومی است. احتمال رخ دادن پیشامد عمومی S به شرح زیر است.
حال اگر قسمت B را که در بر گیرنده هر دو گره تکراری و کلیه گره های بین آنهاست از پیشامد عمومی S حذف کرده و فقط یک گره k را جایگزین آن کنیم پیشامد حاصل میشود که در شکل ۶-۳ نمایش داده شده است :
شکل ۶-۴: مشاهده جریان حرکتی کاربر
با توجه به این مطلب که احتمال همواره مقداری بین صفر و یک دارد ، داریم :
پس میتوان نتیجه گرفت که همواره > است.
همانطوری که دیدیم با حذف دو گره تکراری و تمامی گره های بین آنها و جایگزینی یک گره از همان نوع به جای آنها پیشامدی با احتمال وقوع بیشتر حاصل شد. حال اگر به ازای تمامی گره های تکراری این پیشامد ، این کار را انجام دهیم در نهایت یک پیشامد بازدید بدون گره تکراری با مقدار احتمال وقوع بیشتری نسبت به تمام پیشامدهای قبلی حاصل میشود و ویژگی مذکور به اثبات رسیده است.
با توجه به ویژگی مذکور در میابیم که جوابها با x_ij های بزرگتر از یک گرچه ممکن است موجه باشند اما هرگز بهینه نیستند. بنابر این برای یافتن جواب بهینه مسئله برنامه ریزی عدد صحیح قبلی کافی است جواب مسئله برنامه ریزی صفر و یک جدید را یافت چرا که جواب بهینه مسئله برنامه ریزی صفر و یک جدید قطعا جواب بهینه مسئله برنامه ریزی عدد صحیح قبل هم میباشد.
در این حالت متغیر جدید x_ij در صورتی که کاربر از صفحه i به j رفته باشد برابر ۱ و در غیر این صورت برابر ۰ خواهد بود. برای محاسبه تابع هدف P(K) برای این پیشامد جدید با بهره گرفتن از مدل زنجیره مارکوف درجه ۱ داریم.
P(K)= P(K₁=0, K₂=2, K₃=7, K₄=4, K₅=0)=P^|_k
با بهره گرفتن از مدل زنجیره مارکوف درجه ۱ احتمال پیشامد بالا برابر است با :

پرسشنامه پژوهش در دو بخش تنظیم شده است که بخش اول شامل اطلاعات عمومی مربوط به پاسخ دهندگان است و بخش دوم مشتمل بر ۲۰ سوال می باشد که متغیرهای تحقیق را مورد سنجش قرار می دهند. برای سنجش متغیر اعتماد به همکار از پرسشنامه اعتماد به همکار «رودر» استفاده شده است که در تحقیق یارمحمدیان و همکاران(۱۳۹۲)، روایی و پایایی آن بررسی و مناسب ارزیابی شده است. برای سنجش متغیر تبادل رهبر- عضو از پرسشنامه لیدن و مازلین استفاده شد که روایی و پایایی این ابزار در پژوهش ساکی و همکاران(۱۳۹۲) بررسی و مورد تایید قرار گرفت. برای سنجش متغیر رضایت شغلی کارکنان از پرسشنامه رضایت از شغل JDI استفاده شده است. این پرسشنامه در ایران توسط دکتر شکرکن(۱۳۷۸) ترجمه و مورد استفاده پژوهشگران داخلی قرار گرفته است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول ۳-۳: فراوانی سوالات پرسشنامه

متغیر
تعداد سوال

اعتماد به همکار

۶

مبادله رهبر- پیرو

۷

رضایت شغلی

۷

مجموع
۲۰

۳-۸- بررسی روایی و پایایی ابزار پژوهش
۳-۸-۱- روایی پرسشنامه
به طور کلی منظور از روایی یا اعتبار روش اندازه گیری، درجه دقت روش اندازه گیری است و به عبارت دیگر مسئله این است که آیا این وسیله حقیقتاً صفتی را که برای اندازه گیری آن ساخته شده است می‌سنجد یا خیر؟ (حافظ نیا،۱۳۸۴). روایی انواع مختلفی دارد و شامل روایی صوری، روایی محتوا، روایی پیش بینی، روایی سازه و… می‌باشد (مومنی، ۱۳۸۶) در این پژوهش از میان انواع مختلف روش‌های تعیین اعتبار اندازه گیری روایی، از روایی محتوا استفاده شد. روایی محتوا نشان می‌دهد که عناصر مورد سنجش توانایی اندازه گیری مفهوم مورد نظر را دارند. برای اندازه گیری روایی، از نظر اساتید و متخصصان استفاده شد. در نتیجه اشکالات ساختاری آن شناسایی و اصلاحات لازم جهت برآورده ساختن روایی ظاهری صورت پذیرفت.
۳-۸-۲- پایایی پرسشنامه
پایایی یک وسیله اندازه گیری، عمدتاً به دقت، اعتمادپذیری، ثبات یا تکرارپذیری نتایج آزمون اشاره می‌کند(حافظ نیا، ۱۳۸۴). پایایی عبارت است از اینکه یک آزمایش، آزمون یا هر روش اندازه گیری به چه میزان در صورت تکرار و آزمون آن به یک نتیجه واحد نایل خواهد شد. روش ثبات یا سازگاری داخلی به علت اینکه تنها نیازمند یک نظارت است و از طرف دیگر رایج‌ترین روش تخمین پایایی می‌باشد کاملاً برای مطالعات میدانی مناسب می‌باشد، به همین دلیل از این روش در تحقیق استفاده شده است. ثبات یا سازگاری را می‌توان با بهره گرفتن از یک ضریب پایایی مانند آلفای کرونباخ تخمین زد. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره های هر زیرمجموعه سؤال‌های پرسشنامه و واریانس کل را محاسبه نمود. سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه می‌شود.
که در آن:
تعداد زیر مجموعه سؤال‌های پرسشنامه یا آزمون.
واریانس زیر آزمون ام.
واریانس کل آزمون.
معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفای کرونباخ از ۰۰/۰ (عدم پایداری) تا ۰۰/۱ (پایایی کامل) قرار می‌گیرد. که هرچه مقدار به دست آمده به ۰۰/۱ نزدیک‌تر باشد، قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر است. معمولاً برای آزمون با اهداف پژوهشی، حصول پایایی بین ۶/۰ تا ۸/۰ کافی می‌باشد. (مقدار قابل قبول در اکثر منابع ۷/۰ می‌باشد). برای محاسبه‌ی آلفای کرونباخ از نرم افزار SPSS استفاده شد که نتایج در جدول زیر آورده شده است:
جدول ۳-۴: محاسبه پایایی پرسشنامه

متغیر
تعداد سؤالات
مقدار ضریب آلفای کرونباخ
اعتماد به همکار
۶

۰٫۷۴۴