موفقیت در زمینه تحصیلی به عنوان یک امر مسلم و رو به پیشرفت، یکی از ابعاد اصلی از سرمایه فرهنگی هر جامعه ای محسوب می شود . میزان برخورداری افراد از این سرمایه محل قرار گیری افراد را در فضای اجتماعی مشخص می‌کند. جوامع در حال توسعه چه در سطح رقابت های بین‌المللی و چه برای بالا بردن زندگی اجتماعی و فرهنگی افراد جامعه، ناگزیر به ایجاد انگیزه پیشرفت در تحصیل علم و به تناسب آن بالا بردن عملکرد تحصیلی در افراد جامعه به خصوص در قشر دانشجو می‌باشد. اگر ما از فرهنگ سرمایه مطلوبی را کسب کنیم باعث می شود این امکان فراهم شود که بتوانیم هدف های بزرگ جامعه و اجتماع را تحقق ببخشیم. هدف هایی نظیر، حفظ محیط زیست، حراست و پاسداری از ارزش های خانوادگی و پشتیبانی از نهاد های ملی در جهانی که با دگرگونی های سریع و فراگیر روبرو هستیم. اما چنانچه سرمایه فرهنگی به طور مساوی توزیع نشود؛ فرد در خانواده آن را به دست نیاورد، عموماً به پیامدها و مسائل حاد اجتماعی منتهی می شود. اگر حس موفقیت و نیازبه پیشرفت کودک، در خانواده تامین نشود فرد در دوره بزرگسالی دچار نوعی توزیع نامساوی این سرمایه می شود که سرمنشاء آن تفاوت به ویژه در حوزه مصرف و الگوهای زندگی است )بوردیو،^[۱] ۱۹۹۰به نقل از سمیعی ۱۳۷۹) هر چه امکانات فرهنگی خانواده زیادتر باشد امکان رشد توانایی‌های هوشی زیادتر می شود و برعکس فقر محیط فرهنگی اثرات منفی بر رشد عقلی و شناختی افراد در دوران بزرگسالی دارد و در نتیجه موجبات افت تحصیلی را به وجود می آورد. شاروک^[۲]( ۱۹۷۶) به نقل از فریز^[۳]( ۱۹۵۹) می‌گوید که محیط خانوادگی بیش از بهره هوشی کودکان در موفقیت تحصیلی آن ها مؤثر است. حسینی و تشکری( ۱۳۶۵) در بررسی خود در زمینه اثر مختصات فردی و خانوادگی بر هوش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می‌گوید” هوش فرزندان خانواده های با سوادتر، بیش از فرزندان خانواده های کم سوادتر است”.همچنین کودکانی که متعلق به خانواده هایی با پایگاه اقتصادی و اجتماعی فوق العاده پایین بوده و تواماً با فقر اقتصادی و فرهنگی مواجه اند ، از انگیزه تحصیلی بسیار پائین تری برخوردارند . خوزه بلات^[۴]( ۱۹۸۴) به نقل از« مایکل تودارو» می‌گوید: فقرا اولین گروهی هستند که ترک تحصیل می‌کنند زیرا مجبورند کار کنند، فقرا اولین گروهی هستند که اخراج می‌شوند زیرا در نتیجه سوء تغذیه در کلاس به خواب می‌روند، و در نهایت اولین گروهی هستند که در امتحان رد می‌شوند زیرا کودکان طبقات مرفه امکانات بهتری برای یادگیری در منزل دارند. مک کللند^[۵] (۱۹۶۵) معتقد بود که انگیزه پیشرفت صفتی است که می شود به وسیله آموزش آن را افزایش داد و تعلیم و تربیت، محیط خانوادگی و محیط اجتماعی در پیدایش و تکوین آن نقش اساسی دارند. بی سوادی والدین موجب عدم درک وظایف مدرسه ، برنامه های آن و تداوم حضور مرتب دانش آموز در مدرسه می‌گردد و مشکلاتی برای تحصیل دانش آموز و کار مدرسه فراهم می‌کند. جو خانواده از نظر فرهنگی در پیشرفت و موفقیت تحصیلی دوران بزرگسالی با اهمیت می‌باشد و باعث تحولات فکری و رشد علمی غنی می‌گردد و قوه تجزیه و تحلیل و قضاوت فرد را افزایش می‌دهد، ‌بنابرین‏ با فراهم کردن زمینه انگیزش پیشرفت و امکانات لازم در دوران کودکی، رشد فرهنگی آنان در کاربرد فزاینده دانش ، مهارت‌ها و توانایی ها در آینده تضمین می شود. انگیزه های درونی افراد به عنوان یکی از عوامل ترقی و توسعه باید مورد اهتمام جدی برنامه ریزان آموزشی و اجتماعی در جوامع کمتر توسعه یافته قرار گیرد؛ زیرا عقیده بر این است که ویژگی ها و باورهای جدید و منحصر به فردی که در یک فرهنگ خاص شکل می‌گیرد، به طور وسیعی بر ماهیت آن فرهنگ و جامعه تأثیر می‌گذارد. ‌بنابرین‏ پرداختن به مقوله سرمایه فرهنگی می‌تواند بخشی از خلاءهای تحقیقا تی چنین پژوهش هایی را که می‌تواند مقدمات خوبی برای انجام برنامه ریزی فرهنگی مهیا سازد فراهم سازد. چرا که با شناخت ارتباط سرمایه فرهنگی با انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی می توان رئوس برنامه ریزی در سیاست‌گذاری فرهنگی را مشخص نمود و خلاء های موجود در کشور را پر کرد. اجرای چنین پژوهش هایی باعث تسریع در شناخت نیازها ، دقت نظر و توجه در سرمایه فرهنگی بزرگسالان ما می‌گردد، موضوعی که از دهه قبل در بسیاری کشورها به طور پراکنده شروع شده است. ولیکن در کشور ما به مقوله سرمایه فرهنگی در قشر دانشجو توجه کمی شده است. گرچه تأثیر سنجش بر استاد و آموخته‌های دانشجو موضوع مطالعات گسترده‌ای بوده است، اما تأثیر سرمایه فرهنگی بر محرک‌ها و فعالیت‌های ذهنی نتایج آموزشی، کمتر پرداخته شده است. امروزه هدف آموزش، افزایش پرورش پتانسیل یادگیری فراگیر و تبدیل وی به فراگیر مادام‌العمر است، گسترده شده است. چنانچه رغبت فراگیران را افزایش دهیم می‌توانیم، به‌ تأثیر آن بر زندگی فرهنگی و یادگیری مادام‌العمر فراگیر توجه کنیم. تحقق، دوام و استمرار توسعه پایدار در هر جامعه به مشارکت همه افراد و آحاد آن جامعه مخصوصآً قشر تحصیلکرده، دانشگاهی و روشنفکر آن بستگی دارد. به خصوص در جهان علمی و فراصنعتی امروز، نقش انسان به عنوان یک عنصر کیفی مطرح است که قدرت بدنی و زور و بازوی او دیگر از اعتبار و اهمیت برخوردار نیست. امروزه، انسان با دست آوردهای علمی، اختراع، ابداع و تکنولوژی اهداف و مقاصد خود را به پیش می‌برد. جامعه ای که از افرادی با سرمایه فرهنگی و فرهنگ غنی تر و مستحکم تری برخوردار باشد در پیمودن طریق پیشرفت و توسعه موفق تر خواهد بود و در نتیجه شرایط لازم برای پویایی جامعه را فراهم می‌کنند.

۴-۱- اهداف تحقیق:

هدف کلی: هدف کلی از انجام این تحقیق سنجش میزان ارتباط انواع سرمایه فرهنگی(عینی، ذهنی ونهادی) با انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی در میان دانشجویان دانشگاه تهران می‌باشد.

اهداف جزئی:

۱- بررسی ارتباط سرمایه فرهنگی متجسم شده با انگیزش پیشرفت دانشجویان

۲- بررسی ارتباط سرمایه فرهنگی متجسم شده با عملکرد تحصیلی دانشجویان

۳- بررسی ارتباط سرمایه فرهنگی عینیت یافته با انگیزش پیشرفت دانشجویان

۴- بررسی ارتباط سرمایه فرهنگی عینیت یافته با عملکرد تحصیلی دانشجویان

۵- بررسی ارتباط سرمایه فرهنگی نهادینه شده با انگیزش پیشرفت دانشجویان

۶- بررسی ارتباط سرمایه فرهنگی نهادینه شده با عملکرد تحصیلی دانشجویان

۵-۱- سوالات پژوهش:

۱– آیا بین سرمایه فرهنگی متجسم شده و انگیزش پیشرفت در دانشجویان ارتباط وجود دارد؟

۲- آیا بین سرمایه فرهنگی متجسم شده و عملکرد تحصیلی در دانشجویان ارتباط وجود دارد؟

۳- آیا بین سرمایه فرهنگی عینیت یافته و انگیزش پیشرفت در دانشجویان ارتباط وجود دارد؟

۴- آیا بین سرمایه فرهنگی عینیت یافته و عملکرد تحصیلی در دانشجویان ارتباط وجود دارد؟

۵- آیا بین سرمایه فرهنگی نهادینه شده و انگیزش پیشرفت درمیان دانشجویان ارتباط وجود دارد؟

۶- آیا بین سرمایه فرهنگی نهادینه شده و عملکرد تحصیلی درمیان دانشجویان ارتباط وجود دارد؟

سوالات ویژه:

در این مدل ابعاد سلامت معنوی به صورت ابعاد فردی، اجتماعی، محیطی و متعالی مطرح شده است(۶۲). همچنین ویژ­گی­های سلامت معنوی شامل اعتقاد به نیروی مافوق، نیاز به ارتباط با دیگران، هماهنگی درونی، حفظ تمامیت وجودی خود و سیستم­های حمایتی قوی، مراقبت از طبیعت و حس ارتباط با جهان پیرامون است(۶۴).

فیشر جهت اندازه ­گیری سلامت معنوی ابزار سلامت معنوی و زندگی محور^[۱۹] را طراحی ‌کرده‌است که پرسشنامه­ای برای سلامت معنوی و معیار­های زندگی است. در این ابزار ۴ حیطه­ سلامت معنوی که عبارتند از شخصی، همگانی، محیطی و متعالی در نظر گرفته شده است و شامل ۲۰ سوال ‌می‌باشد که در واقع منعکس کننده­ کیفیت ارتباطات افراد با خودشان، با سایرین، با خدا و با محیط در حوزه ­های همگانی، شخصی، محیطی و متعالی سلامت معنوی است. این ابزار شامل دو بخش به صورت ذیل است:

الف) اندازه ­گیری زندگی محور^[۲۰] شامل ایده آل های افراد برای سلامت معنوی است که در چهار سری از ارتباط به صورت «ارتباط با خود، دیگران، محیط و خدا» بروز می‌کند

ب) اندازه گیری سلامت معنوی^[۲۱] ‌در مورد تجربیات زندگی فرد و عکس العملی که در آن زمان از زندگی انجام می­ دهند سؤال می­ کند(۶۴).

این مدل باوجود توجه و تمرکز بر سلامت معنوی در کنار سایر ابعاد سلامتی، فاقد دستورالعمل تجویزی برای اجرا در بالین است.

• مدل مراقبت معنوی در ایران

کریم اللهی در ارائه­ این مدل بر این باور است، در پرستاری همه جانبه(مراقبت کل نگر)، پرستار مراقبت را نه تنها برای جسم و ذهن بلکه برای روح مددجو نیز فراهم می‌سازد. برآورده ساختن نیازهای معنوی بیمار موجب کاهش رنج وی شده و موجب بهبودی جسمی و ذهنی (روانی) می‌گردد.

با بهره گرفتن از این مدل کل‌نگر، معنویت تأثیر مثبتی بر سلامت فرد می‌گذارد، زیرا روح، ذهن را و ذهن بدن را کنترل می‌کند، ‌بنابرین‏ معنویت به زندگی فرد نفوذ می‌کند. اگر مراقبت کل­نگر یک اصل پذیرفته شده در پرستاری است، توجهات معنوی نباید مورد غفلت قرار­گیرد.

این مدل بر این باور پایه­ریزی ­شده است که منابع معنوی برای بیماران، منابع سازگاری مهمی هستند و یافتن معنا در زندگی ارتباط مثبتی با سلامت جسمی و روانی دارد.

ساختار این مدل شامل موارد زیر است:

• • اجزاء مراقبت معنوی

• • ارکان مراقبت معنوی

• موانع مراقبت معنوی

ساختار مراقبت معنوی

در مراقبت معنوی باید نیازهای معنوی بیماران بررسی شده و توسط مراقبین رفع گردد. رفع این نیازها منجر به رفع دیسترس معنوی می­گردد که در نهایت سلامتی معنوی را برای بیماران به ارمغان می آورد(۶۵).

الگوی مراقبت معنوی در بیماران

این مدل که قرابت زیادی با مدل فیشر دارد، بر اساس زمینه موجود در کشور و عموماً بر اجرای مراقبت معنوی در بیمارستان تمرکز یافته است و مراقبت­های بعد از ترخیص یا جامعه­نگر در آن مورد توجه قرار نگرفته است.

متون بررسی شده در مرحله دوم؛ که در بخش اول، متمرکز بر مفاهیم استخراج شده از پژوهش و شفاف سازی آن­ها بود و دربخش دوم، جهت کمک به توسعه مدل بویژه کاربردی کردن آن مورد استفاده قرار گرفت؛ نشان داد که هر کدام از تئوری­ها یا مدل­ها به جنبه­ای از پاسخ­های انسانی به آسیب و بیماری توجه کرده ­اند. همچنین بعضی مدل­ها علی­رغم توجه به اغلب ابعاد وجودی انسان به دلیل انتزاعی بودن و پیچیدگی فاقد دستورالعمل تجویزی و قابلیت کاربرد برای مراقبت و بازگرداندن بیماران سوختگی به جامعه می‌باشند. لذا تلاش گردید جهت رفع این خلاء مدلی ارائه گردد که اولاً تمامی ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی انسان را مورد توجه قرار داده؛ ثانیاًً بتوان در قالب فرایند پرستاری علاوه بر مراقبت در حین بستری، در مرحله بعد از ترخیص یعنی تا زمان بازگرداندن بیماران به یک زندگی معنی دار از آن استفاده نمود.

فصل سوم

این فصل به توضیح روش پژوهش، توانایی محقق در انجام مطالعه کیفی، محیط جمع ­آوری داده ­ها، جامعه­ پژوهش، انتخاب مشارکت­کنندگان و ویژگی­های آن ها، فرایند جمع ­آوری و تجزیه و تحلیل داده ­ها، صحت و استحکام داده ­ها و ملاحظات اخلاقی می ­پردازد.

روش پژوهش

هدف این مطالعه، ادراک و تبیین فرایند بازگشت بیماران مبتلا به سوختگی به جامعه و طراحی یک مدل مراقبتی بود. به دلیل سنخیت سوال و هدف پژوهش از یک سو ودریافت پاسخ­های مرتبط، کامل و جامع ‌در مورد موقعیت مورد علاقه­ پژوهشگر از سوی دیگر؛ در این پژوهش از روش گراندد تئوری با نسخه­ کوربین و اشتراس(۲۰۰۸) که با تحلیلی سیستماتیک به کشف فرایند­های نهفته در پس تعاملات اجتماعی تأکید دارد به عنوان روش مناسب برای مطالعه، استفاده شد. گراندد تئوری یک روش تحقیق کیفی است، که برای بررسی فرایند­های روانی اجتماعی موجود در تعاملات انسانی به کار می­رود. هدف از آن، بررسی عمیق تجارب، اعمال بالینی، رفتار­ها، عقاید و طرز فکر­های افراد و گروه­ ها، به همان نحوی است که در زندگی واقعی آن­ها روی می­دهد(۶۶). محقق با به­کا­رگیری این روش در صدد توضیح فرایند­های روانی – اجتماعی، یا ساختار­های کلیدی است که از متن داده ­های تجربی استخراج نموده است. هدف محقق آن است که از لحاظ نظری به تشریح و تبیین یک پدیده خاص نایل آید. در این روش، الگو یا تئوری به صورت استقرایی از مطالعه­ پدیده­ای که نماینده­ی آن است به دست آمده و به طور مشروط و موقت، تأیید می­ شود، به عبارت دیگر این تئوری­ها مربوط به زمینه و شرایطی هستند که در آن توسعه یافته­اند(۶۷).

در این مطالعه ادراک و تبیین فرایند بازگشت بیماران مبتلا به سوختگی مورد کنکاش و سوال پژوهشگر بود. این سوال از انعطاف­پذیری و ازادی لازم برای ژرفکاوی پدیده برخوردار بود. ضمن اینکه سنخیت بین سوال پژوهش با موضوع مورد مطالعه نیز قابل درک بود. پیش فرض این سوال برای پژوهشگر این بود که لااقل در این جامعه و این مکان، همه مفاهیم مربوط به پدیده هنوز تعریف نشده­اند و یا لااقل روابط بین مفاهیم چندان توسعه نیافته است. همچنین، تشخیص سیالیت و فرایند مداری موقعیت تحت مطالعه زمینه­ انگیزشی دیگری برای انتخاب این روش توسط پژوهشگر برای انجام مطالعه بود.

شلدون می­نویسد: «واقعیت، یک امر سیالی است که مرتبا در حال خلق وتعدیل ‌می‌باشد. به­علاوه، از آنجایی که گراندد تئوری یک رویکرد فرایند مداری است تا یک رویکرد محصول­مدار؛ به جای انجام یک توصیف متمرکز بر باور­ها و ارزش­ها که در مطالعه­ قومیت نگاری مد نظر است؛ یا تلاش در جهت تبیین ماهیت یا جوهره­ی یک تجربه که در پدیدار شناسی مورد توجه ‌می‌باشد؛ در پی پیدا کردن تغییری است که در طی زمان حاصل آمده و اجازه می­دهد، تا شرکت­ کنندگان در مطالعه به بیان داستان به همان شکلی که دیده­اند بپردازند»(۶۸).

۱-۱-۳- تعریف مهر

موضوع عمل درجرم جعل نوشته ، سند ، یا چیز دیگر است . با وجود این در قانون ، نوشته حاکم است یعنی حکم کلی در جعل ، ناظر بر نوشته است . آنجایی که قانون صحبت از نوشته می‌کند تقریبا مطلق نوشته را مورد حکم قرار می‌دهد ولی آنجایی که از شئ صحبت می‌کند مصادیق خاص آن نظیر مهر ، منگنه ، علامت، تمبر و…مد نظر می‌باشد. در نتیجه جعل ازجمله جرایمی است که وسیله درتحقق آن مؤثر است ومهر یکی از موضوعات در جرم جعل است.

۱-۱-۳-۱-تعریف فیزیک مهر

مهر وسیله‌ای است با نقش، علامت یا نوشته‌ای برجسته یا کنده‌کاری شده، به صورت معکوس و از جنس فلز، چوب یا پلاستیک که برای تأیید امضاء، اعتبار بخشیدن به سند یا چاپ دستی، آن را به مرکب آغشته کرده و با فشار بر روی کاغذ یا چیز دیگری مانند آن، نوشته یا نشان را به آن منتقل می‌کنندو اثر آن در روی اوراق به جای امضاء مورد استفاده می‌باشد.گاهی افراد پر مشغله امضای خود را بر روی مهری حک می‌کنند و از آن در زیر نوشته ها و نامه های منتسب به خود استفاده می‌کنند.قبلا برای مهر زدن از استامپ و یک مهر چوبی یا پلاستیکی که شکل مورد نظر روی آن نقش بسته بوداستفاده میکردیمو مدتی است که مهر هایی با جوهر سر خود به بازار آمده اند و نیاز به استامپ را از بین برده اند^۱.

۱-۱-۳-۲-تعریف نقش مهر

نقش مهر یعنی نقشی که به جای مهر به وسیله دستگاه یا قلم بر روی اوراق نقاشی می شود. در گذشته، پیش از آنکه مهرهای امروزی مرسوم شود، بیشتر مهرها را بر روی نگین انگشتری با فلزی به شکل انگشتر می‌ساختند و نقش دلخواه خود را بر روی آن حک می‌کردند.این نقش مهر، ممکن بود نام دارنده مهر، شکلی از اشکال هندسی یا تصویر حیوان یا گیاه و یا جمله‌ای خاص و ارزشمند، نزد دارنده مهر باشد. با ظهور اسلام و نزول قرآن، تغییر شگرفی در نقش مهرها ایجاد شد و بسیاری از افراد نقش مهرهای خود را به نقش‌های قرآنی تغییر دادند.پیشگامان این ‌کار نیز امامان شیعه بودند.به غیر از پیامبر اسلام که نقش مهر او «محمد رسول الله» بود، تقریباً بقیه امامان شیعه از_^[۱۱]مهرهایی با نقشی از آیات شریف قرآن استفاده می‌کردند و با آن اوراق و نامه‌ها را امضاء و تأیید می‌کردند. انتخاب نقش مهر، رابطه مستقیمی با شخصیت و دلبستگی‌های افراد داشته و نشانگر سطح فرهنگ و اطلاعات آن ها می‌باشد.در این باره روایتی از ‌جعفر بن محمد آمده‌است که فرمود:خردمندی مرد به سه چیز شناخته می‌شود که یکی از آن ها نقش خاتم و مهر او استپس هنگامی که شخصی، بخشی از یک آیه قرآنی را به عنوان امضاء و نقش مهر خود انتخاب می‌کند، بیانگر علاقه‌مندی او به قرآن کریم و آموزه‌های آن است.نقش مهرهای بعضی از شخصیّت‌ها:

نقش خاتم علی بن ابیطالب «الله الملک» بوده است. که بخشی از آیه ۱۱۴ سوره طه است. نقش مهر حسین بن علی، بنا به بیان محمد باقر جمله «ان الله بالغ امره» بوده که قسمتی از آیه ۳ از سوره طلاق بوده است.نقش مهر محمد باقر، بنا به بیان جعفر بن محمدآیه «العزه للّه» بوده که آیه ۱۳۹ سوره نساء بوده است . نقش مهر علی بن موسی الرضا «ما شاء الله لا قوه الا بالله» بوده است که بخشی از آیه ۳۹ سوره کهف می‌باشد.

در برخی از متون، از نقش مهرها با عنوان سجع مهر نام برده شده‌است.سجع در اصل بانگ کبوتر و قمری است و در اصطلاح به سخن با وزن و قافیه گفته می‌شود. سجع مهربه کلمات موزون ومسجع وگاه مصراعی یابیتی که معمولاً‌متضمن‌ودربردارنده نام ونشان دارنده مهر می‌باشد^۱.

۱-۲- :تاریخچه جعل مهر

ذکر تاریخچه تکامل هر موضوع فایدهاش آن است که خواننده را به جریان^[۱۲]ان عادی و طبیعی آن آگاه کرده حس مقایسه در وی ایجاد می کند و با اطلاعاتی که به دست می آورد دقیق تر و عمیق تر می‌تواند بهتر در خصوص تغییرات حاصله قضاوت کند و ما به همین جهت پیش از آنکه راجع به چگونگی و وضعیت فعلی جعل گفتگو کنیم تکامل آن را در ایام باستان شرح می‌دهیم.

۱-۲-۱- تاریخچه جعل مهر در جهان:

جرم جعل یکی از جرایم با سابقه در زندگی بشر است که از دوران قدیم به عنوان یک عمل زشت شناخته می شده و با آن برخورد می شده است . در این زمینه می توان گفت از زمانی که سند به عنوان وسیله ای برای انتقال ، ابداع شد و بشر برای انتقال مالکیت و سایر مفاهیم از آن استفاده کرد جرمی به نان جعل نیز به وجود امد .از لحاظ تاریخی تصور می شد که جعل ابتدا در قوانین رم مورد حکم قرار گرفته است و بعد به تدریج در قوانین بعدی مقرراتی راجع به آن وضع گردیده است.قانون جزای رومیان جعل را جرم می‌دانست و کیفر معینی را برای طبقات مختلف وضع می کرد.برای توانگران تبعید ، متوسطین زندان همراه با کار سخت و برای بردگان حکم اعدام پیش‌بینی شده بود.

در حقوق قدیم انگلستان جعل آنچنان شدید تلقی می شد که در واقع جرمی علیه اقتدار پادشاه و در نتیجه خیانت به کشور محسوب می گشت و مجازات اعدام را در پی داشت. اما از قوانین مدون ایران باستان در دوره های هخامنشی و ساسانی اسنادو مدارک در خور اعتمادی در دست نیست.

۱-۲-۱-۱- تاریخچه جعل مهر قبل از اسلام:

مهر پیشینه ای قدیمی تر از امضاء دارد . در ایران باستان مهر از زمان هخامنشیان مرسوم بوده قدیمی ترین قانون مدون بشری ، یعنی مجمع القوانین حمورابی ، در ماده ۵ خود برای قاضی ، در صورتی که به مخدوش کردن یا از بین بردن حکم دست زند ، پرداخت جریمه ای معادل دوازده برابر مدعی به و انفصال ابد از شغل قضا را پیش‌بینی می کرد .

سابقه جعل را می توان با تاریخ کتابت انسان هم زمان دانست و در واقع از زمانی که بشر موفق به کشف الفبا و نوشتن حروف بر روی پوست درخت یا در زمان‌های بعد بر روی کاغذ گردید ، عده ای سوءاستفاده کرده و جرم جعل را به وجود آوردند از هنگامی که کتابت و نوشتن سند اهمیت پیدا کرد به موازات آن جعل نیز مورد تهدید واقع گشت . علت این توجه به کتابت و نوشتن در برخی از احادیث چنین ذکر شده است که قلب آدمی بر کتابت اعتماد دارد . زیرا به وسیله کتابت هم بهتر و هم دقیق تر به دور از دستبرد ، جعل و تزویر ، خطا و نسیان می توان مطالب را حفظ نمود و هم به عنوان یک دلیل عقلایی می توان بر مکتوب اعتماد کرد . قوانین علیه جعل به قبل از میلاد ، زمانی که رومیها تحریف اسناد انتقال زمین به وراث منع کردند ، بر می‌گردد.ق. م. ا. در فصل مربوط به جعل از حقوق فرانسه اقتباس شده است همان گونه که فقه اسلامی در ق.م. ا. تاثیر داشته است حقوق رومی نیز در حقوق فرانسه مؤثر بودهاست. در این راستا ابتدا به وضعیت حقوقی.جعل در روم باستان می پردازیم . رومیهای قدیم اصلا جعل را تصور نمی کردند و آشنا به موضوع نبودند در قوانین اولیه رومی صحبتی از جعل نشده بود آن ها دروغ را با جعل برابر می‌دانستند و جاعل هیچ مجازاتی نداشت .در زمان جمهوریت که مشاغل دولتی انتخابی شد و عده ای شروع به سوء استفاده نمودند.

سوء مصرف و اعتیاد به مواد تغییر دهنده رفتار و خلق و خو آثار مخرب جسمانی مانند (بیماری‌های گوارشی ، قلبی ، تنفسی ، عصبی ، ایدز ، مجروح شدن و در برخی مواقع مرگ) ، روانی مثل (استرس ، اضطراب ، دلهره ، بی قراری ، افسردگی ، فراموشی و پریشانی) ،خانوادگی مانند (اختلاف ‌و کشمکش با اعضای خانواده ، ارتباط ناسالم با افراد خانواده ، سوء استفاده و تجاوز جنسی ، دعوا و خیانت و کتک کاری ، طلاق و جدایی) ، شغلی مانند (تأخیر و غیبت از محل کار ، اخراج و بیکاری)،مالی مثل (بدهکاری ، ورشکستگی ، فقر و تنگدستی ) ، اجتماعی مانند ( طرد ، انزوا و گوشه گیری ، از دست دادن دوستان ، بی ارزشی ، نداشتن احترام ، تنهایی و بی کسی) ، اخلاقی ( دروغگویی و تهمت ، زنا ) دارد و باعث ارتکاب خلاف ، جرم و جنایت های مختلف همانند ( تجاوز و سوء استفاده های جنسی ، تقلب ، دزدی ، رشوه خواری ، ربا ، کلاهبرداری و قتل) می شود.( دباغی.۱۳۸۷)

از نظر سازمان راهنمای تشخیص و آماری انجمن روان پزشکی آمریکا (APA) اعتیاد الگویی از مصرف مکرر مواد است که معمولاً به ظهور علایم تحمل ، ترک و رفتارهای اجباری مصرف مکرر مواد می‌ انجامد.اعتیاد ، عادت اکتسابی است که زمانی ظهور کرده و خاموش کردن آن حتی در مواجه با پیامدهای بسیار منفی و چشم گیر آن دشوار است. واژه « وابستگی^[۶]» حاکی است که الگوی رفتار شامل کنترل ضعیف خود فرمانی است که با وجود بازخوردمنفی ادامه دارد و اغلب به نظر می‌رسد خارج از کنترل باشد.

اسکول و پاندینا (۲۰۰۳) معتقدند در بحث از مصرف مواد ، رفتارهای وابسته به مصرف متأثر از عوامل درون شخصیتی ، برون شخصیتی و اجتماعی – فرهنگی است. (بهاری.۱۳۸۸)

هر جامعه ای سعی می‌کند از طریق وضع قانون و به کارگیری افراد از هنجارهای اجتماعی مصرف مواد را به نظم و قاعده درآورد.کسانی که در هر عملی حد مجاز را رعایت نکنند منحرف و نابهنجار تلقی می‌شوند. ممکن است در جوامع مختلف و یا در یک جامعه در زمان‌های مختلف تخطی از حد مجاز انحراف به شمار نیاید. مثلاً در بسیاری از نقاط در آفریقای شمالی مصرف الکل و ماری جوانا ممنوع است. در بعضی مناطق هندوستان تریاک در فروشگاه ها به طور آزاد به فروش می‌رسد اما مصرف الکل طبق قانون اساسی منع شده است.

آنچه در این بین به نظر قابل بیان است اینکه هنجارها و قوانین وضع شده در جوامع ارتباط چندانی با خطرات واقعی اینگونه مواد روی سلامتی بدن ندارند. بلکه از نظر جامعه شناسان آنچه اهمیت دارد عکس العملی است که جامعه در برابر انواع این مواد نشان می‌دهد. زیرا این نحوه عکس العمل جامعه است که نقش و پایگاه های اجتماعی مصرف کننده مواد مخدر را تعیین می‌کنند.(قراباغی.۱۳۸۷)

۵-۲- تعریف واژه اعتیاد و مفهوم آن :

واژه اعتیاد در فرهنگ لغت معین و عمید به معنای خو گرفتن و عادت کردن آمده است و منظور از عادت هر عملی که به صورت خود به خودی و بدون دخالت تفکر و اندیشه صورت می‌گیرد. برای درک معانی آن ابتدا تفاوت اعتیاد با عادات باید مشخص گردد. عادت های ذاتی انسان مانند تعریق یا تنفس جهت حفظ تعادل بدن و جهت ایجاد سازگاری با مقتضات گوناگون حیات ، ضروری است و انسان در زمان مقتضی و شرایط لازم به کسب عادات و یادگیری جهت تطابق بهتر با امور زندگی خود می پردازد ، با این حال ‌در مورد اعتیاد نحوه واکنش متفاوت است. ‌به این معنا که اعتیاد یک عادت غیر انطباقی است که مانع از ایجاد سازگاری مورد نیاز و مناسب آدمی با جریانات و شرایط محیط شده و از ادامه ترقی و تعالی در او می کاهد.

اعتیاد یک اصطلاح غیر علمی و عامیانه و به معنای وابستگی بیمار گونه به مصرف یک یا چند نوع ماده مخدر است که سب بروز رفتارهای مواد جویانه شده و در صورت مصرف نکردن آن ماده ، علایم محرومیت در شخص معتاد بروز می‌کند. منظور از مواد یک ماده شیمیایی – نه خوراکی – است. بعد از مصرف ، وابستگی و نیاز شدید در فرد به مصرف دوباره آن منجر می‌گردد.(بهاری.۱۳۸۸)

به طور متعارف اعتیاد برای شناسایی رفتارهای خود مخربی به کار می رود که شامل مؤلفه‌ های دارویی است. این واژه مختص کسانی است که گرفتار وابستگی جسمانی به یک یا بیش از یک داروی غیر قانونی اند : که شامل هوس کردن شدید به مواد و نیاز به مواد بیشتر برای رسیدن به همان تأثیر قبلی است (APA . به نقل از دی کلمنته ، ۲۰۰۳)

در سال ۱۹۶۴ سازمان بهداشت جهانی ‌به این نتیجه رسید که اصطلاح اعتیاد^[۷] ، دیگر اصطلاحی علمی نیست و « وابستگی دارویی »^[۸] را به جای آن توصیه کرد. مفهوم وابستگی به مواد در ضمن چند دهه معانی رسمی بسیار و معانی معمولی فراوانی داشته است. اساساً ، در ارتباط با تعریف وابستگی از دو مفهوم استمداد شده است : ( ۱- وابستگی رفتاری و ۲- وابستگی جسمی). وابستگی رفتاری بر فعالیت های مواد جویی و نشانه های وابسته به الگوی مصرف بیمار گونه تأکید ‌کرده‌است.

وابستگی جسمی بر اثرات جسمی (فیزیولوژیکی) دوره های متعدد مصرف مواد تأکید نموده است.

تعارف منوط به وابستگی جسمی با ملاک های طبقه بندی از وجود تحمل و اثرات ترک استفاده کرده‌اند.از نظر DSM-IV تجدید نظر شده (DSMIV-TR) ملاک تشخیصی برای سوء مصرف مواد الگوی غیر انطباقی مصرف یک ماده که به ناراحتی قابل ملاحظه از نظر بالینی منجر شود و در طول مدت حداقل ۱۲ ماه مصرف داشته باشد ، تعریف شده است.(کاپلان و سادوک.۱۳۸۷)

مهمترین و قابل تعریف ترین مشخصه اعتیاد وابستگی (جسمی – روانی) به عنصری طبیعی یا شیمیایی است که پس از مدتی جدایی از آن بسیار دشوار می شود.

وابستگی جسمی وضعیتی است که در آن بدن فرد ، خود را با آن ماده سازگار کرده و بخشی از وضع طبیعی (Normal) عملکرد معمولی در سلولهای بدن شده است. این وضع دو مشخصه عمده دارد : ۱- تحمل^[۹] ۲- محرومیت از مواد^[۱۰] . در تحمل بدن که به صورت افزایشی خود را در جذب آن ماده سازگار می بیند باید به صورت تصاعدی از آن برای ارضای خاطر خود استفاده کند. در برخی از موارد این افزایش به مرحله ای می‌رسد که افزدون بیشتر مواد حاصلی ندارد و تسکینی برای فرد ایجاد نمی کند.

محرومیت از مواد عبارت است از علایم جسمانی و روانی ناخوشایند در شخص معتاد که زمانی به وجود می‌آید که از استفاده از موادی که به آن وابسته است محروم شود. بروز نوع علایم به نوع مواد مصرف شده بستگی دارد و شامل تحریک پذیری عصبی ، اضطرای ، میل بسیار شدید به مصرف ، توهم ، تهوع ، سردرد و ‌لرزش‌های عضلانی است. مواد مختلف قدرت‌های بالقوه متفاوت در ایجاد وابستگی جسمانی دارند. وابستگی جسمی به هروئین بسیار بالا است ولی در برخی مواد دیگر مانند LSD کمتر است. (هافمن و واینر ۱۹۹۲)

تحلیل داده های این پژوهش تا سطح دو، یعنی طبقه بندی و مقوله بندی, ادامه پیدا کرد. فرایند تحلیل در پژوهش حاضر به روش تفسیری انجام شده است.

مراحل انجام پژوهش حاضر عبارتند از:

۱: تبیین جوانب مسأله.

۲: تنظیم ابزار جمع ­آوری داده ­ها.

۳: شناسایی منابع اطلاع­رسان.

۴: جمع‌ آوری داده ­ها.

۵: توصیف و تجزیه و تحلیل داده ­ها با بهره گرفتن از روش­های تفسیری.

۶: نتیجه ­گیری و ارائه­ پیشنهادها.

روش اعتباربخشی داده های این پژوهش، مشارکت مداوم^[۵۱] ، بازبینی اعضا^[۵۲] و ممیزی بیرونی^[۵۳] می‌باشد. در مشارکت مداوم پژوهشگر داده های خود را از طریق تعامل طولانی مدت با اطلاع رسان به دست می آورد. در این راستا، پژوهشگر سعی ‌کرده‌است مصاحبه ها را به یک جلسه محدود نکرده و برای جمع‌ آوری اطلاعات دقیق‌تر طی چندین جلسه مصاحبه را تکرار کند. دربرخی موارد نیز مصاحبه ها به صورت تلفنی تکرار شده اند. در بازبینی اعضا متن پیاده شده مصاحبه به خود فرد نشان داده خواهد شد تا برداشت های نادرست اصلاح شود. در این پژوهش، متن پیاده شده مصاحبه، در اختیار مصاحبه شوندگان قرار گرفت تا برداشت های نادرست اصلاح شود. در ممیزی بیرونی پژوهشگر بیرونی، شیوه ی مقوله سازی و تفسیر در پژوهش را بررسی می‌کند که در فصل چهارم از این روش استفاده شده است.

۳-۹ . رعایت ملاحظات اخلاقی

پل و موریسون (۲۰۰۳، به نقل از صفایی موحد،۱۳۹۰) ، ملاحظات اخلاقی که در پژوهش های کیفی می باید مد نظر قرار گیرند را به شرح ذیل می دانند:

موافقت آگاهانه: از آنجایی که پژوهش کیفی مستلزم ایجاد ارتباط نزدیک و صمیمانه بین محقق و شرکت کنندگان در تحقیق می‌باشد، این شرکت کنندگان می باید صادقانه نسبت به اهداف تحقیق و چگونگی انتشار گزارش آن آگاهی یابند.

آشکار بودن ماهیت پژوهش و پژوهشگر: پل و موریسون معتقدند عدم اگاه نمودن نمونه ها نسبت به اینکه در حال شرکت در یک تحقیق هستند، می‌تواند در سطح فردی نقض کننده اصل موافقت آگاهانه باشد و در سطح کلان نیز منجر به ایجاد جامعه ای می شود مرکب از افراد شکاک،دروغگو، وشیاد.

پیشگیری از هر گونه خسارت و صدمه به شرکت کنندگان: روند اجرای پژوهش و گزارش یافته ها می باید به گونه ای باشد که مانع از هر گونه خسارت مادی و معنوی به شرکت کنندگان شود. برخی اوقات خسران ناشی از افشای اطلاعات خصوصی افراد به گونه ای است که تا سال ها ادامه می‌یابد.

در این پژوهش به اطلاع رسان‌ها این اطمینان داده شد که از ذکر نام واقعی آن ها خودداری خواهد شد، فایل صوتی مصاحبه بعد از پیاده کردن روی کاغذ پاک خواهد شد و متن مصاحبه نیز در اختیار آن ها قرار خواهد گرفت تا مطالبی را که مورد پسند آن ها نیست از متن مصاحبه حذف شود.

فصل چهارم

تحلیل اطلاعات

۴-۱٫ مقدمه

در این فصل، نتایج حاصل از بررسی سؤالات پژوهش ارائه شده است. رویکرد تحلیل مصاحبه های پژوهش، پدیدارشناسی بود و به روش تفسیری انجام شده است. به بیان ساده‌تر، تحلیل محتوای مصاحبه با اطلاع­رسان­ها از طریق تفسیر متن، انجام گرفته است. از آن‌جا که مهم‌ترین اهداف و سؤالات پژوهش، پیرامون شناسایی باورها، رفتارها و توجیه‌های معلمان از رفتار خود در قبال تغییرات کتاب درسی ریاضیات پایه هفتم بود، لذا در ادامه بر اساس هر یک از این اهداف (به تفکیک)، به تحلیل و گزارش یافته­ ها اقدام می­ شود. پیش از ورود به یافته­ ها، یادآور می­ شود که در میان هشت اطلاع­رسان، شش نفر «زن» و دو نفر «مرد» حضور داشتند که یکی از مردان و یکی از زنان با تغییرات برنامه درسی «مخالف» و بقیه «موافق» بوده ­اند (جدول ۴-۱).

جدول۴-۱: مشخصات اطلاع رسان های پژوهش

کد
جنسیت
سابقه تدریس
مدرک تحصیلی
نوع مدرسه محل تدریس
نوع مواجهه با تغییرکتاب ریاضی پایه هفتم

۱

زن

۱۵

فوق­لیسانس

دولتی-شاهد

موافق

۲

زن

۲۰

لیسانس

دولتی

موافق

۳

مرد

۲۱

لیسانس

دولتی-نمونه

مخالف

۴

زن

۲۴

لیسانس

دولتی

مخالف

۵

زن

۱۳

فوق لیسانس

تیزهوشان

موافق

۶

مرد

۲۳

فوق لیسانس

دولتی

موافق

۷

زن

۶

لیسانس

دولتی

موافق

۸

زن

۲۱

فوق لیسانس

دولتی-نمونه

موافق

۴-۲٫ گزارش اطلاعات حاصل شده

اطلاع رسان کد ۱:

*شما چند سال سابقه­ تدریس درس ریاضی دوره­ راهنمایی دارید؟ ۱۵ سال

*تغییر برای شما چه معنایی دارد و شما چه برداشتی از آن دارید؟ تغییر یعنی نگاه نو و جدید و اینکه من می خواهم زاویه دید خودم را نسبت به یک موضوع عوض کنم.

*تغییرات را چگونه می‌بینید و چه معلمی توانایی دارد که مسئولیت اجرای تغییرات را بپذیرد؟

به نظرم اینکه نظام آموزشی را تغییر داده‌اند خوب است، و مطمئنا به مرور زمان و با انجام اصلاحات بهتر خواهد شد. اما با توجه به تغییر شیوه های یاددهی و یادگیری و اینکه با تغییرات اخیر حجم کاری معلم ها بالا رفته است، تغییری در حقوق و مزایای معلمان ایجاد نکرده اند و همین باعث شده است که معلمان بی انگیزه شوند و به دنبال این هستند که به مدارس مناطق کم جمعیت و روستاها بروند. در واقع با تغییرات جدید شرایط آسایش و آرامش را برای معلمان فراهم نکرده اند.