. همان، ص ۱۳۸٫ ↑
. ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّباعَ الظَّنِّ وَ ما قَتَلُوهُ یَقِیناً یعنی و ما قتلوه من غیر شک. سوره نساء، آیه۱۵۷ . ↑
. وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِین یعنی حتّی یأتیک الموت. سوره حجر، آیه ۹۹٫ ↑
. کَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقِینِ، یعنی اگر حادثه بزرگ عالم آخرت برای شما روشن و آشکار میشد سوره تکاثر، آیه ۵٫ ↑
. ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران-قم: موسسه تحقیقات و نشر معارف اسلامی، ج۲۷، صص ۲۸۴و ۲۸۵٫ ↑
. ر.ک: همان، ص ۲۸۳ . ↑
. ر.ک: یثربى، سید یحیى، “شک و ایمان”، [online] . رواق اندیشه، دسترسی در:
http://www.balagh.net/persian/kalam/index.htm [۹۳/۵/۲۴] ↑
. کلینى، اصول کافى، ج۳، ص ۹۶٫ ↑
. ر.ک: تبار فیروزجایی، رمضانعلی، “سیماى یقین در آیات و روایات،” ، ، شماره ۲۱۲، ۱۳۷۸، [online] . پرتال جامع علوم انسانی. دسترسی در:
[۹۳/۵/۱۵] http://www.ensani.ir/fa/10808/magazine.aspx- ↑
. کلینی، اصول کافی، ج ۳، ص ۸۳٫ ↑
. ر.ک: سایت ویکی فقه. . http://test.wikifeqh.ir ↑
. ر.ک: مرکز اطلاعات و مدارک اسلامى (پدیدآور) ، فرهنگ نامه اصول فقه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، اول، ۱۳۸۹، ج۱، ص۶۴۲٫ ↑
. ر.ک: محمدى، على، شرح رسائل، قم: دار الفکر، هفتم، ۱۳۸۷، ج۱، ص۷۵، ↑
. ر.ک: “استفتائات مربوط به وسواس” [online] . sistani . دسترسی در:
http://www.sistani.org/persian/qa/01082/[ 93/6/17] ↑
. ر. ک: خامنه ای، سید علی، “استفتائات مربوط به وسواس” آرشیو سوالات احکام کاربران، . پرتال الانهار. دسترسی در:
http://portal.anhar.ir/node/10869/?ref=sbttl#gsc.tab=[93/6/5] ↑
. ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر،” استفتائات مربوط به وسواس” [online] . makaremshirazi. دسترسی در:
http://www.makaremshirazi.org/persian/?p=prg[93/6/5] ↑
. ر.ک: مرکز اطلاعات و مدارک اسلامى، فرهنگ نامه اصول فقه، ج۱، ص۴۲۰٫ ↑
.ر.ک: قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۹۶٫ ↑
. ر.ک: ابن منظور، ابو الفضل، لسان العرب، ج۳، ص۳۹۵، «حوط». ↑
. ر.ک: راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۶۵٫ ↑
. ر.ک: عراقى، ضیاءالدین، الاجتهاد و التقلید ( تقریرات نجفی، ضیاء الدین)، قم: نوید اسلام، اول، ۱۳۸۸، ص۴۱۹٫ ↑
. ر.ک: همان، ص۴۲۰٫ ↑
. ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، دائره المعارف فقه مقارن، قم: مدرسه الامام علی بن ابیطالب علیهالسلام، ج ۱ ، ص۴۴۰ . ↑
. ر.ک: ولایى، عیسى، فرهنگ تشریحى اصطلاحات اصول، ص۷۳٫ ↑
. ر.ک: مرکز اطلاعات و مدارک اسلامى، فرهنگ نامه اصول فقه، ج۱، ص۲۹۵و۲۹۶. ↑
. حرعاملی، وسائل الشیعه، ج ۱۸، ص۱۲۳٫ ↑
. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ، ج۲،ص۲۵۹٫ ↑
. همان، ج۱، ص ۲۲۶ ـ ۲۲۴٫ ↑
. حرعاملی، وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۱۱۲٫ ↑
. ر.ک: سایت ویکی فقه. http://test.wikifeqh.ir ↑
. ر.ک: عراقى، ضیاءالدین، الاجتهاد و التقلید ، ص۴۲۴٫ «و إمّا وجوبى، و هو ما لم یکن معه فتوى، بل هو نفسه فتوى المجتهد فى العمل، و یسمّى ذلک بالاحتیاط المطلق، و یتخیّر المقلّد بین العمل به و الرجوع الى مجتهد آخر.» ↑
. «لا یجب العمل به و لا یجوز الرجوع الى الغیر، بل یتخیّر المکلّف المقلّد بین العمل بمقتضى فتوى مجتهده، و بین العمل بالاحتیاط الاستحبابی.» ر.ک: همان، ص۴۲۵٫ ↑
. ر.ک: حسینى، محمد، معجم المصطلحات الأصولیه، بیروت: موسسه العارف للمطبوعات، اول، ۱۴۱۵ ق، ج۱، ص۱۶٫ ↑
. ر.ک: ولایى، عیسى، فرهنگ تشریحى اصطلاحات اصول، ص۷۴٫ ↑
. یعنى هرگاه به طور یقین تکلیف بر ذمه انسان ثابت شد، باید به طور یقین از عهده تکلیف خارج شود. ↑
. ملکى اصفهانى، مجتبى، فرهنگ اصطلاحات اصول، ج۱، ص۸۲٫ ↑
. paranoid ↑
. ر.ک: فری من، دانیال، فری من، جیسون، گرتی، فلیپا، غلبه بر افکار بدبینانه و سوء ظن، مترجم: سیاوش جمالفر، تهران، ارسباران، اول، ۱۳۹۰، ص۱۲٫ Overcoming Paranoid and SuspiciousThoughts ↑
. رفاهی، امیر، “آشنایی با بیماری پارانوئید و راه های درمان”.[online] میگنا . دسترسی در:
http://www.migna.ir/vdcj88ev.uqeyizsffu.html Psychology & education [7/6/93.] ↑
. راتوس، اسپنسر، روان شناسی عمومی، مترجم: گنجی، حمزه، تهران: موسسه نشر ویرایش، اول، ۱۳۷۵، ج۲، ص۲۳۷٫
Essentials of Psychology ↑
. ر.ک: فری من، دانیال، غلبه بر افکار بدبینانه و سوء ظن، صص۱۱،۵۰، ۵۶، ↑
.” بدبینی در قرآن به چه معنا است؟”.[online] Islam Quest . دسترسی در:
لبه استخر مشابه درپوش یا قرنیزی است که روی دیوارههای قائم استخر قرار میگیرد. لبه استخر باید از مصالح بسیار محکم و بادوام به صورت پیوسته و بدون شکاف و یا گوشههای تیز و سطح غیر لغزنده باشد. مصالح پوششی لبههای استخر ممکن است از جنس وینیل[۵۰] و کاشی فایبرگلاس[۵۱] و یا سنگ پلاک باشد که هر یک برحسب مشخصات خاص خود در شرایط محیطی و کاربردی مناسب قابل انتخاب میباشد. لبه استخر باید به نحوی باشد که مانع برگشت آب فاضلاب حاشیه استخر بداخل کاسه استخر شود[۱۸و۴۳و۷۴و۹۰].
۱۶-کانال سرریز آب استخر[۵۲]
این کانالها جهت جلوگیری از ورود آبریزهای مختلف از تحرکات شناگران و محوطه به درون کاسه استخر در طول و عرض استخر قرار دارد. به طور کلی آبهای اطراف و آبهای ریخته و سرریز شده از استخر، باید از لبه استخر به آبروها که در لبه انتهایی کناره استخر قرار دارند، وارد شده و از طریق آبروها تخلیه شود. شیب به سمت فاضلاب باید خوب پیشبینی شود تا از تجمع آبهای اضافی در کنارههای استخر جلوگیری شود. درپوش کانالها به صورتی باشد که پای شناگران داخل آن گیر نکند و غیرلغزنده و رنگ آن با رنگ کف محوطه استخر متفاوت باشد[۷۴و۲۲و۹۲].
۱۷- عایق بندی صوتی[۵۳]
میزان سروصدا در سالنهای شنا همواره مسئله ساز بوده و این میزان میتواند از لذت شناگران بکاهد و باعث مزاحمت همسایگان گردد. فضاهای بزرگ با نازککاریهای سخت، صاف و بدون منفذ، سطوح شیشهای و آب واقع در ترازهای پایین همه منعکس کنندهها مناسبی برای صدا هستند، بنابراین پیش بینی فضاها یا سطوح جذب کننده یا کاهنده صدا در این نوع مکانها الزامی است. مصالح جاذب صدا میتواند در دیوارههای فوقانی و سقف سالن قرار گیرد، این مواد باید در برابر تخریب ناشی از مواد شیمیایی و رطوبت مقاوم باشد.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
موارد زیر راههای مختلف پیشگیری از سر و صدای مزاحم در استخر میباشد:
آویزان کردن انواع پردههای جاذب صدا که مقاوم در برابر رطوبت و قابل شستشو باشد.
نصب انواع پانلهای جاذب صدا در دیوارها در ارتفاع بیش از ۲ متر.
استفاده از کفپوشهای جاذب صدا و مقاوم در برابر آب در حاشیه استخر و کف سالنها.
آویزان کردن قطعات جاذب سر و صدا با برشهای مناسب و حساب شده از سقف.
استفاده از سازه سقف مانند سازههای فضاکار و تجهیز آن به صفحات جاذب صدا [۱۸].
۱۸- جعبه تست آب[۵۴]
جعبه آزمون( یا گروه جعبههای جداگانه) باید حداقل توانایی آزمون کلر ، PH، قلیایی کل و سختی کلسیم را داشته باشد، و هر شش ماه یکبار ظروف شیشهای نو یا لوله آزمون لوسیت[۵۵] خریداری شود، زیرا این لولهها در اثر استفاده بی رنگ شده و امکان خواندن صحیح را به کنترل کننده نمیدهد.
برچسب تاریخ خرید را روی مواد شیمیایی جعبه آزمون وجود داشته باشد.
جعبه آزمون و مواد شیمیایی مربوط به آن را بهطور مناسب نگهداری نمایید( در جای نسبتا تاریک با درجه ۱۵-۲۰ درجه سانتیگراد و رطوبت کم)[۱و۷۴و۷۷و۷۸و۱۰۹].
۱۹- پیشنهادهای عمومی در مورد استخر
در محوطه استخر، سرویسهای بهداشتی و رختکن باید شیرهای آب ترجیحا با آب گرم و با فشار زیاد و با شیلنگ به اندازه کافی وجود داشته باشد، تا بتوان به راحتی برای نظافت استخر از آن استفاده کرد[۷۴و ۹۲و۱۰۹].
وسایل الکتریکی سالی یک بار کنترل شود و یادداشتهای آن وجود داشته باشد.
در نظرگرفتن شکل مستطیل وگوشههای قوسی و نیم دایرهای برای استخرها.
کنترل رطوبت.
دفتر مرکزی استخر باید با پنجره به محوطه استخر برای مشاهده مشرف گردد.
نصب آب سردکن برای آب آشامیدنی.
تلفن در محفظههای دیواری در هر انتهای سالن استخر نصب شود.
تابلو اعلانات در هر قسمت استخر نصب شود.
ساعت دیواری الکتریکی یا عقربهای در هر قسمت استخر نصب شود.
نصب سیستمهای پاککننده و مکنده برای ته استخر.
پیشبینی فضا برای عبور سیمها از کنار استخر برای نصب دستگاه فرمان سنج الکتریکی و تابلو امتیازها باید انجام گیرد.
سیستم صوتی و میکروفن ارتباطی در فضاهای استخر باید نصب شود و امکان ارتباط تلفنی هر ناجی با دفتر استخر وجود داشته باشد[۳۷و۷۴و۸۴و۹۰و۱۰۹].
۲-۱۶ – ۶ – سطوح قابل قبول خطر در ورزشها
بیشتر فعالیتهای ورزشی معمولا با سطوحی از خطر درگیر هستند، حتی وقتی که پیشگیریهای معقول به اجرا در میآیند. بنابراین بر مدیران ورزشی لازم است که خطرات بالقوه در داخل محیطهای ورزشی را شناسایی کرده و اقدامات مناسب را برای کنترل آنها انجام دهند. دست یافتن به این امر از طریق فرایند مدیریت خطر امری ممکن میباشد. فرایند مدیریت خطر را میتوان همانند بخشی از سیستم مدیریتی در داخل بخش اوقات فراغت و ورزش بهکار برد. این فرایند قادر است عوامل خطری که ممکن است منجر به صدمه و آسیب شوند را شناسایی کرده و سطوح خطر در داخل فعالیتها را تخمین و ارزیابی کند]۵۵ [.
اخیراً توجه زیادی به مبحث کاهش صدمات قابل پیشبینی در ورزش شدهاست. این امر تا اندازهای به خاطر افزایش دادخواهیها از غفلت معلمان، مربیان، سازمانهای تفریحی و دیگر رهبران برنامههای ورزشی و تفریحی است.
در حالیکه بیشتر خطرات یا فعالیتهای حرفهای وابسته هستند اما سطوح قابل قبول خطر در ورزش تعریف نشدهاست. در حقیقت سطوح قابل قبول خطر در ورزش آماتوری بیشتر به وسیله ادراک خطر شرکتکنندگان نسبت به معیارهای کمیتی و ارزیابی خطر تعیین میشوند. فری۱ ( ۱۹۹۱) معتقد است که هر اندازه افراد با فعالیتهای ورزشی آشنایی بیشتری داشته باشند میتوانند نتایج منفی و صدمات را کاهش دهند[۵۶].
دستگاه های دولتی مسئولیتی مهم برای شناسایی و اداره کردن خطرات در ورزش و سپس دادن اطلاعات به شرکتکنندگان دارند. سطوح رایج خطر در بسیاری از ورزشها خیلی آشکار و واضح هستند و دادخواهیهایی که در نتیجه صدمات کشنده و شدید اتفاق میافتند میتوانند مثالی برای این موضوع باشند. با این حال تعریف سطوح قابل قبول خطر که شرکتکنندگان با آنها مواجه هستند، موضوعی پیچیده است. اما با این حال میتوان نتایج آنها را به خاطر تأثیر مالی صدمات ورزشی بر خدمات سلامتی و تندرستی در بسیاری از کشورها با مطالعات جامع نشان داد. مطالعات جامع اطلاعاتی را فراهم میکنند که به وسیله آنها تصمیمات پایهای و مدلل در مورد سطوح خطر و اثر اقدامات درمانی و پیشگیرانه گرفته میشود. مطالعات جامع آیندهنگر نسبت به مطالعات بازنگرانه( گذشتهنگر) اطلاعات مؤثق و مطمئنتری فراهم میکنند. مشکل اصلی مطالعات فراگیر در ورزش دشواری توافق یک تعریف عمومی از یک صدمه ورزشی است زیرا آنچه که مربوط به یک صدمه ورزشی در یک ورزش است ممکن است به یک ورزش دیگر مربوط نباشد]۵۵[.
۲-۱۷- پیشینه تحقیق
۲-۱۷-۱- تحقیقات انجام شده در داخل کشور
۲-۱۷-۱-۱- استخرها
راوش و همکاران(۱۳۸۸) در تحقیقی تحت عنوان « بررسی توصیفی مقایسهای وضعیت بهداشتی و ایمنی استخرهای سرپوشیده استان آذربایجان غربی بر اساس نرمهای استاندارد » به این نتایج دست یافتند که اکثر استخرهای سرپوشیدهی استان از نظر متغیرهای بهداشتی، نظیر بهداشت آب استخر، کاسهی استخر، رختکنها و دوشها و سرویسهای بهداشتی در حد متوسط و یا کمی بالاتر از متوسط قرار دارند اما بهداشت محوطهی داخلی استخر وضعیت بهتری نسبت به سایر متغیرهای بهداشتی دارد. در میان متغیرهای ایمنی هم تنها متغیر ایمنی کارکنان استخر از استاندارد برخوردار بود و بقیه متغیرها در حد کمی بالاتر از متوسط قرار داشتند]۵۰[ .
عباسی(۱۳۸۷) در تحقیقی تحت عنوان مقایسه وضعیت استخرهای سرپوشیدهی استان اصفهان با استانداردهای موجود به نتایج زیر دست یافت که هیچکدام از مدیران استخرها و ۹۵% مسئولین فنی استخرها در دوره های آموزشی مدیریت و نگهداری استخر شرکت نکردهاند. وضعیت بهداشتی آب استخرها در حد استاندارد قرار نداشت، وضعیت بهداشتی سرویسهای بهداشتی و رختکن و وضعیت ایمنی رختکن و محوطه داخلی استخرها هم پایینتر از حد استاندارد قرار داشت. در مجموع، وضعیت بهداشتی، ایمنی و نیروی انسانی استخرهای سرپوشیده استان گیلان نسبت به استانداردهای موجود دارای وضعیت مناسبی نمیباشند]۵۲ [.
آب باریک بین و همکاران(۱۳۸۴) پژوهشی را تحت عنوان ” بررسی وضعیت میکروبی و شاخصهای فیزیکو شیمیایی استخرهای شنای عمومی شهر بیرجند” انجام دادند که تحقیق در ۵ استخر شنای عمومی شهر بیرجند انجام شد و نتایج زیر بدست آمد: در مورد شاخص های فیزیکو شیمیایی، PH به طور میانگین در ۵/۵۶ % از نمونهها وضعیت مطلوبی داشت. کلر آزاد باقیمانده به طور میانگین در ۷۵ % از نمونهها وضعیت نا مطلوبی داشت. قلیاییت ، به طور میانگین در۶۰ % از نمونهها و در مورد کدورت به طور میانگین در ۶/۴۶ % از استخرهای مورد مطالعه در حد استاندارد قرار داشت. با توجه به نتایج حاصل از تحقیق، اجرای دقیق ضوابط و قوانین و نظارت دقیقتر بر نظافت شخصی قبل از ورود به استخر، به کارگیری بازرس بهداشتی به صورت خصوصی جهت نظارت دقیقتر ، کلرزنی گازی بجای استفاده از هیپوکلریت سدیم جهت گندزدایی و ارزیابی دقیق از بیماریهای قارچی پیشنهاد میگردد[۶].
نان بخش و همکاران(۱۳۸۴) در پژوهشی تحت عنوان ” بررسی آلودگی قارچی و بعضی عوامل فیزیکی و شیمیایی استخرهای سرپوشیده شهر ارومیه “، ۴ استخر سرپوشیده فعال شهر ارومیه را در سال ۱۳۸۳ از نظر آلودگی قارچی مورد بررسی قرار دادند، علاوه بر موارد فوق بعضی پارامترهای فیزیکو شیمیایی نظیر: میزان کلر باقیمانده، کدورت، درجه حرارت، ph و تعداد استفاده کنندگان از استخر در یک روز مورد بررسی قرار گرفت. یافتههای تحقیق نشان داد که آلودگی قارچی ۵/۱۲ % در آب استخرها مشاهده شده است و همچنین میانگین درجه حرارت در استخرها برابر با ۹/۲۹ درجه سانتیگراد، میانگین کلر آزاد باقیمانده ۶/۰ میلیگرم در لیتر، ph برابر با ۱/۸ و کدورت آب ۸/۰ NTU بوده است. نتایج نشان داد که استخرهای مورد مطالعه آلوده به انگل هستند و برای کاهش آلودگی قارچی استفاده از دوش و شستن بدن با صابون قبل از ورود به استخر و همچنین شستشوی پا میتواند مفید باشد و روشهای ضد عفونی فعلی استخرها به خوبی بر اساس استانداردهای توصیه شده انجام نمیگیرد. در نهایت توصیه میشود که مسئولین استخرها بایستی به رعایت نکات بهداشتی فردی و محیطی استخرها توجه نمایند. علاوه بر موارد فوق توجه به معیارها و استانداردها از نظر میزان کلر آزاد باقیمانده و هم چنین رعایت نکات بهداشت فردی و محیطی در کاهش آلودگیها موثر خواهد بود[۴۰].
اقبالی (۱۳۸۳) در پژوهشی تحت عنوان” توصیف وضعیت ایمنی و بهداشتی استخرهای سرپوشیده شهر تهران ” ۳۰ استخر سرپوشیده شهر تهران را مورد بررسی قرار داد. براساس نتایج تخقیق، میزان PH، درجه حرارت آب و میزان کلر آب استخرها در حد استاندارد نیست و فاصله زمانی اندازهگیری کلر، دما، PH و آزمایش باکتریالوژی آب پایینتر از حد استاندارد است و محقق جاروب استخر، شفافیت آب و وجود حوضچه کلر را مطابق استاندارد گزارش کرده است. نتایج مربوط به تهویهی محوطه استخر، روشنایی محوطه استخر، آب رو برای سرریز آب، ایمنی سیستم برق، جعبه کمکهای اولیه و وجود نردبان در کاسه استخر، نشان میدهد که تقریبا با استاندارد مطابقت دارد، محقق به این نتیجه رسید که بهطور کلی شرایط بهداشتی در استخرهای سرپوشیده شهر تهران با استانداردها مطابقت ندارد و برای بهبود شرایط بهداشتی و تربیت تکنسین ماهر نگهداری آب باید اقدام نمود، و در بخش ایمنی استخرها تا حدودی با استانداردها مطابقت دارد[۳].
جابری (۱۳۸۲) در پژوهشی تحت عنوان ” بررسی آسیبهای ورزشی شنا ناشی از آلودگی استخرهای شنای شهر مشهد” که در ۲۶ استخر شنای شهر مشهد در سال ۱۳۸۱ انجام شد، به این نتایج دست یافت: در اثر آلودگی آب استخرها بیماری پوستی به شناگران که از جمله این بیماریها میتوان به سوزش، خارش و خشکی پوست اشاره نمود که علت آن را متخصصان پوست، کلر و نقص در سیستم کلرزنی و آلودگی آب عنوان کردهاند. در بیشتر مواقع کلر به صورت دستی پاشیده میشود و در یک مقطع میزان آن به ۶ تا ۸ میلی گرم در لیتر رسیده است و همچنین این یافتهها نشان میدهد که استخرهای دولتی از استخرهای خصوصی آلودگی میکروبی بیشتری دارند و این خود نشانگر رسیدگی بیشتر و رعایت بهتر موارد بهداشتی در استخرهای خصوصی و استفاده نسبی کمتر از آنها میباشد[۸] .
مهدی نژاد (۱۳۸۲) طی پژوهشی تحت عنوان ” تعیین شاخصهای بهداشتی کیفی آب استخرهای شنای شهر گرگان ” که در تابستان ۱۳۸۲ در ۶ استخر شهر گرگان صورت گرفت، به این نتایج دست یافت که ۶/۶۶ % موارد ph بزرگتر از ۸ بوده، میزان کلر باقیمانده در ۱/۶۱ % موارد از حد استاندارد پایینتر بوده است. محقق به این نتیجه رسید که عدم سیستم کلرزنی مناسب، ناقص بودن سیستمهای تصفیه آب و عدم آگاهی متصدیان استخرها از شرایط مطلوب استخر، باعث گردیده که ph و کلر باقیمانده آب در اکثر موارد در حد مطلوب نباشد و وجود آلودگیهای باکتریایی حتی در میزان پایینتر از حد استاندارد و وجود آلودگی میکروبی دلیل بر عدم کارآیی کلرزنی و سیستمهای تصفیه میباشد[۳۹] .
شادزی و همکاران(۱۳۸۰) طی پژوهشی تحت عنوان ” بررسی آلودگیهای قارچی آب استخرهای عمومی شهر اصفهان” به این نتیجه رسیدند که در غلظت پایین کلر، برخی از قارچ ها قابلیت رشد دارند و مسئولین استخرها باید توجه خاصی به مسائل بهداشتی استخرهای شنا داشته باشند[۲۲].
سلیمانی(۱۳۷۶) در رساله کارشناسی ارشد خود تحت عنوان توصیف وضعیت ایمنی، بهداشتی و عمومی استخرهای شنای شهر تهران از دیدگاه منجیانغریق، به این نتیجه رسید که وضعیتهای ایمنی مهم در استخرهای مورد مطالعه، رعایت شده، از جمله گزارش شده در ۵/۹۲ % از استخرها نور کافی و در ۹۰ % استخرها طناب جداسازی قسمت کم عمق از عمیق وجود داشته، در ۴۵ % از استخرها تابلوی ایمنی نصب شده، در ۵/۹۲ % از استخرها نردبانهای کناری سالم بودند ولی همین استخرها از نظر داشتن وسایل و تجهیزات نجات و کمکهای اولیه در سطح متوسطی گزارش شدهاند از جمله در ۵/۵۷ % از استخرها دستگاه اکسیژن، در ۵/۴۷ % از استخرها تخت مصدوم، در ۵/۲۲ % از استخرها تختروان(برانکارد)، در ۵۵ % از استخرها گوی شناورنجات، در ۵۵ % از استخرها چوب بلند برای نجات، و در ۲۵ % از استخرها بلندگو وجود داشته است. استخرهای مورد مطالعه از نظر وضعیت نیروی انسانی از جمله مدیر، منجی، سرمنجی و نیروی خدماتی در سطح خوبی گزارش شده و بیشترین گروه سنی استفاده کنندگان مربوط به افراد زیر ۲۰ سال میباشد. میزان آلودگی میکروبی در ۵۰ % استخرها ماهی یکبار و در ۲۰ % اصلا انجام نمیشود، در ۵/۱۷ % هر ۱۵ روز یکبار و در ۵/۱۲ % هفتهای یکبار انجام میگیرد. در مورد وضعیت بهداشتی: در ۵/۸۲ % از استخرهای مورد مطالعه نظافت عمومی رعایت شده و در۹۰ % استخرها کف استخر بطور منظم جاروب شده، در ۵/۶۷ % از استخرها نظافت آب رعایت شده، در ۷۰ % استخرها عمل بکواش بطور منظم صورت گرفته و در۸۰ % از استخرهای مورد مطالعه، تشخیص میزان آلودگی میکروبی صورت میگیرد. ۵/۶۲ % استخرها هیچگاه درجه حرارت را کنترل نمیکنند و فقط ۵/۲۷ % از استخرها درجه حرارت آب را کنترل میکنند[۲۱].
۲-۱۷-۱-۲- اماکن ورزشی
فارسی و همکاران (۱۳۸۶) در پژوهشی تحت عنوان ” بررسی وضعیت ایمنی اماکن ورزشی دانشگاههای دولتی شهر تهران و ارائه راهکارهای مناسب ” وضعیت ایمنی اماکن هفت رشته ورزشی فوتبال، فوتسال، شنا، هندبال، والیبال، بسکتبال و دومیدانی را در ده دانشگاه تهران مورد ارزیابی قرار دادند و به این نتایج دست یافتند: به طور میانگین وضعیت ایمنی استخرهای شنا از لحاظ تجهیزات، لوازم، حریمها و خطوط ۸۵%، سکوها، پوششها و جایگاه تماشاچیان ۷۶% ، بهداشت ۶۹% ، ساخت و ساز و تاسیسات ۶۵ % ، در وضعیت مناسبی قرار داشتند و در مجموع استخرهای شنای مورد مطالعه با میانگین ۷/۶۱ % ایمنی در بین هفت رشته ورزشی در پایینترین سطح قرار گرفت. در مجموع نتیجه پژوهش نشان داد که اماکن ورزشی دانشگاههای تهران در برخی موارد مانند تاسیسات و بهداشت نسبت به استانداردهای جهانی دارای وضعیت مناسبی نمیباشند[۳۱].
دوستی و همکاران (۱۳۸۶) در تحقیقی تحت عنوان « بررسی وضعیت مدیریت ریسک در مجموعه های ورزشی شهر تهران » به بررسی وضعیت مدیریت ریسک در مجموعه های ورزشی پرداختند. نتایج این تحقیق نشان داد که ۷۵ درصد از مدیران مجموعه های ورزشی مورد بررسی اطلاعی از روش های مدیریت ریسک نداشتند و کمتر از نکات ایمنی آگاهی داشتند و همچنین تن ها ۱۳ درصد از مدیران این مجموعه ها روش های مدیریت ریسک را بهکار میگرفتند]۱۱ .[
فارسی(۱۳۸۶) در پژوهشی تحت عنوان ” بررسی وضعیت ایمنی فضاهای ورزشی مدارس کشور و ارائه راهکارهای مناسب” به این نتیجه رسید که ایمنی فضاهای ورزشی مدارس کشور نامطلوب است و با اندک تمهیدات میتوان موارد خطرساز را در مولفههای ایمنی فضاهای ورزشی مدارس کشور برطرف کرد، از جمله: وجود ناظران بهداشتی آموزش دیده، رعایت فاصله حریم زمینها با دیوار، تناسب لوازم و زمین با سن دانشآموز و وجود اطاق ورزشی و مربی ورزش تخصصی برای هر مدرسه[۳۰].
یافته های تحقیق نشان داد که بهطور میانگین وضعیت ایمنی تجهیزات، لوازم، حریمها و خطوط( ۲/۷۹ درصد ایمنی ) دارای شرایط بهتری نسبت به سایر مولفه ها بودند و مولفه های سکوها و پوششها و جایگاه تماشاگران( ۳/۷۰ در صد ایمنی)، بهداشت(۱/۶۷ در صد ایمنی) و ساخت و سازها و تأسیسات (۸/۶۶ در صد ایمنی) در ردههای بعدی قرار داشتند. در این تحقیق همچنین هفت رشته ورزشی شامل فوتبال، هندبال، والیبال، بسکتبال، فوتسال، دوومیدانی و شنا بهعنوان رشتههای ورزشی مورد ارزیابی انتخاب شدند. از بین رشته های ورزشی رشته والیبال(۷۸ درصد) و بسکتبال (۵/۷۳ درصد) دارای بهترین شرایط ایمنی بودند. رشته فوتبال(۶/۶۴ درصد) و دوومیدانی(۱/۵۸ درصد) دارای وضعیت ضعیفتری نسبت به سایر رشته ها بودند. در مجموع نتایج تحقیق نشان داد که اماکن ورزشی دانشگاههای تهران نسبت به استانداردهای موجود دارای وضعیت مناسبی نمی باشند.
موارد و آسیبهای جدی دیگری نیز بهصورت غیر رسمی در جراید و محافل کشور گزارش گردیده است. یکی از این موارد مربوط به دانشآموزی میشود که در تابستان ۱۳۸۶ در استخر روباز دانشگاه تهران یک دختر بچه ۱۳ ساله بهعلت بیتوجهی ناجیان جان سپرد. آسیبهای حاصل از عدم وجود ایمنی بسیار فراتر از آن چیزی است که گزارش میشود یا اینکه در کشور ما اصلاً گزارش نمیشود]۶۰[.
علیزاده و همکاران (۱۳۸۵) در پژوهشی تحت عنوان ” بررسی شیوههای افزایش بهرهوری اماکن، تاسیسات و اماکن ورزشی ” به این نتایج رسیدند که در بخش کالبدی، از نظر صاحب نظران سهولت دسترسی به فضای ورزشی(۳/۷۱ درصد)، ملاحظات ایمنی در ساخت فضای ورزشی(۲/۶۴ درصد) و انطباقپذیری(۴/۷۱ درصد) به میزان چشمگیری بر افزایش بهرهوری موثر است. در بخش مالی از نظر صاحبنظران میزان اعتبارات مربوط به نگهداری فضای ورزشی(۵۷ درصد)، اعتبارات مربوط به تعمیرات فضای ورزشی(۵۷ درصد) از مهمترین عوامل اثرگذار بر افزایش بهرهوری است. در بخش کاربران از نظر صاحب نظران، بالا بودن میزان رضایتمندی کاربران از فضای ورزشی(۶۰درصد)، نوع استفاده از فضای ورزشی برحسب گروههای ورزشی، قهرمانی و تفریحی(۹/۵۰ درصد) و ایجاد سیستم تکریم ارباب رجوع (۹/۵۰ درصد) برافزایش میزان بهرهوری موثر میباشد. در بخش نیروی انسانی از نظر صاحب نظران تعداد افراد شاغل متخصص در فضای ورزشی(۲ /۶۴ درصد)، افزایش ساعات آموزش نیروی انسانی در فضاهای ورزشی(۸/۵۱ درصد) بر افزایش میزان بهرهوری موثر است. در بخش مدیریت و برنامه ریزی از دیدگاه صاحب نظران ساختار مالی مناسب برای نظارت و ارزشیابی(۶۷ درصد)، فراهم آوردن محیط حقوقی مناسب(۱/۶۴ درصد) از جمله عوامل موثر برافزایش بهرهوری محسوب میشوند[۲۹].
جابری(۱۳۸۳) در پژوهشی که تحت عنوان ” بررسی وضعیت بهداشتی و ایمنی سالنهای ورزشی شهر مشهد ” انجام داد به نتایج ذیل دست یافت: پرسنل سالنها از لحاظ داشتن کارت تندرستی و گذراندن دورههای آموزش بهداشت و رعایت اصول بهداشت فردی فقط ۵/۴ % واجد شرایط بودند. شرایط ساختمانی از لحاظ وضعیت دیوارها، در و پنجره، سقف، ۷/۶۵ %، مسائل ایمنی از جمله وسائل اطفای حریق، جعبه کمکهای اولیه، وضعیت سیمکشی ساختمان، ۵/۶۸ %، سرویسهای بهداشتی( دستشویی، توالت و حمام) از لحاظ فیزیکی و امکانات بهداشتی، ۹/۶۱ % ، با شرایط آییننامه وزارت بهداشت مطابقت دارد و به میزان ۴/۷۱ % نظافت عمومی این اماکن رعایت شده است. بر اساس نتایج تحقیق، وضعیت بهداشتی و ایمنی سالنهای ورزشی مشهد در سطح پایین قرار دارد[۹].
۲-۱۰-۲- عوامل مربوط به والدین: نوع ارتباط جوان با والدین در شکل گیری هویت آنها مؤثر است. پژوهشهای مارکستروم[۵۳]، آدامز[۵۴] و واترمن (۱۹۹۲) و گرته وان[۵۵] و کوپر (۱۹۸۶) مؤید این مطلب است. دانشجویانی که در حالت پراکندگی هویت هستند، غالباً از جانب والدین خود به فراموشی سپرده شده یا طرد شدهاند. هم چنین وابستگی شدید به والدین، باعث تسلیم طلبی هویت دانشجویان می شود.
۲-۱۰-۳- عوامل مربوط به مدرسه: موفقیتهای تحصیلی در طول سالهای مدرسه و قبولی در دانشگاه معمولاً عامل مؤثری در شکل گیری هویت است. زیرا راه های زندگی آینده را هموار می سازد و از نظر هویت حرفهای نیز اطمینان بیشتری ایجاد می کند. هم چنین الگو برداری از سایر دانشجویان و دانشجویان نیز در رشد هویت دانشجویان مؤثر است (نقل از مهروش، ۱۳۸۱).
۲-۱۰-۴- عوامل اجتماعی و فرهنگی: شاید تاثیر این زمینه از سایر عوامل بیشتر باشد، زیرا دانشجویان متعلق به فرهنگهای قدیمی و نقاط دور افتاده یا محیطهای روستایی، هویتی مناسب با شرایط محیط زندگی خود را شکل می دهند و جوانان محیطهای پیچیده و باز تحت تأثیر افراد آن جامعه و فرهنگ هویتی متفاوت می سازند. یعنی با تغییر شرایط اجتماعی و فرهنگی تسلیم طلبی در شکل گیری هویت جای خود را به درگیری و جستجوگری داده است.
۲-۱۰-۵- ترتیب تولد و فاصله سنی فرزندان: تومان (۱۹۹۳) معتقد است که ترتیب تولد بر رشد هویت مؤثر است. فاصله سنی نیز نه تنها باعث برخورد متفاوت والدین با فرزندان می شود بلکه رابطه بچهها با یکدیگر را نیز تحت تأثیر قرار می دهند. نباید فراموش کرد که ترتیب تولد و فاصله سنی بچهها بر حسب اینکه در چه خانواده و فرهنگی تربیت شوند، با تفاوتهای زیادی در تاثیر گذاری بر هویت آنان همراه خواهد بود. (نقل از همان منبع).
۲-۱۰-۶- رفتار نوجوان: رفتار جوان بر چگونگی واکنش والدین و سایر اعضای خانواده تاثیر می گذارد. دانشجویان با رفتارهای مثبت و مورد پذیرش، بازخورد هایی از خانواده دریافت می کنند که منجر به تکرار و درونی شدن آن رفتار خواهد شد و شکل گیری هویت مثبت را در آنها تسریع می نماید.
البته عوامل دیگری چون بلوغ بدنی و جنسی، جنسیت، خیال پردازی دانشجویان و پایداری آنان در مقابل هیجانات و سطح اقتصادی و اجتماعی نیز بر فرایند شکل گیری هویت مؤثرند. (نقل از همان منبع).
۲-۱۱- عواملی که بر رشد هویت تاثیر می گذارند:
کودکان نوپایی که درک خود سالم دارند، از والدینی برخوردارند که حمایت عاطفی و آزادی کاوش کردن را بر آنها تأمین می کنند. همین طور، در صورتی که خانواده «پایگاه امنی» باشد که دانشجویان بتوانند با اطمینان از این پایگاه به سوی دنیای بزرگتر پیش بروند، رشد هویت تقویت می شود. دانشجویانی که احساس می کنند به والدینشان دلبسته هستند، اما در عین حال، آزادند تا عقاید خودشان را بیان کنند، هویت کسب کرده یا در حال وقفه هستند. دانشجویانی که از هویت ضبط شده برخوردارند، معمولاً روابط صمیمی با والدین دارند، اما از فرصت جدا شدن سالم بی بهرهاند و دانشجویانی که دچار پراکندگی هویت هستند، از کمترین رابطه صمیمانه و ارتباط آزاد در خانواده خبر می دهند. (پاپینی، ۱۹۹۴، به نقل از برک، ۲۰۰۱، ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۳).
۲-۱۲- پایگاه های هویت:
مارسیا (۱۹۶۶) مفهوم ساخت هویت اریکسون را که شامل دو بعد اساسی «کاوش» و «تعهد» است را مورد عمل قرار داد. کاوش، مرحلهای است که با جستجوی فعال افراد برای تصمیم در مورد انتخاب مسائلی از جمله، اهداف، نقشها و اعتقادات در مورد جهانی که مسیر و هدف زندگی افراد را مهیا و تعیین می کند، مشخص می شود. تعهد، یک تصمیم واقعی از مسائل هویتی مانند انتخاب یک شغل، روابط، عضویت گروهی، مذهب و غیره را ارائه می دهد. چهار پایگاه هویت مارسیا عبارتند از: هویت مغشوش، زودرس، مهلت خواه و هویت موفق. پایگاه هویت مغشوش (که در بعد کاوش و تعهد پایین است) توسط افرادی که در هیچ یک از اهداف، نقشها و اعتقادات درباره جهان متعهد نیستند و برای هیچ کدام از آنها جستجوی فعالی ندارند، مشخص می شود. پایگاه هویت زودرس (که در بعد کاوش، پایین ولی در بعد تعهد بالا است) افرادی را که دچار فقدان یک دوره از کاوش متناوب هستند، اما با وجود این متعهد هستند، را توصیف می کند. بنابراین، این تعهدها، آن اهداف، نقشها و اعتقادات نسبت به جهان را ارائه می دهد که توسط دیگران، که اغلب از طرف انگارههای مربوط به والدین پیشنهاد شدهاند و بدون اینکه مورد سؤال یا آزمایش قرار گرفته باشند، مفروض هستند و بنابراین بیشتر از یک مرحله قالب سازی تا اینکه از طریق خود انعکاسی بدست آمدهاند. پایگاه هویت مهلت خواه (که در بعد کاوش، بالا، و در بعد تعهد پایین است) مقدم و پیشگام هویت موفق است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
افراد در این پایگاه هویت به واسطه کاوش فعالشان از اختیارات مختلف، یک بحران را تجربه می کنند، در صورتی که هنوز انتخابی از این تقابلها را ندارند. سرانجام، آن افرادی که قادر هستند فراتر از پایگاه مهلت خواه پیش روند و اهدافشان، نقش هاشان و اعتقاداتشان در مورد جهان را انتخاب کنند به عنوان افرادی که در پایگاه هویت موفق قرار دارند، گفته می شوند (که در دو بعد کاوش و تعهد بالاست). (برمان[۵۶] و همکاران، ۲۰۰۶).
۲-۱۳- تعدد هویتها:
چون هویت با متعلقات گروهی مرتبط است، تعدد آن نیز مطرح می شود و شخص می تواند هویت های متعدد مانند هویت شغلی، قومی، مذهبی و غیره داشته باشد.
در رابطه با تعدد هویتها دو رویکرد وجود دارد:
۱-گروهی بر تعدد هویتها، تمرکز بر عوامل بیرونی و تغییر پذیری هویتها بر حسبی موقعیت معتقدند و حتی بسیاری عقیده دارند که نه تنها از نظر مفهومی می توان آن را پذیرفت بلکه از نظر روانی نیز تعدد هویت، سودمند است. به عنوان مثال توئیتس معتقد است که تعدد نقشها، تنشی را که فرد در یک نقش خاص احساس می کند، پخش کرده، بنابراین کاهش می دهد. استرایکر عقیده دارد که ساختار ارتباطی هویتها مدرج است، یعنی هویتهای مختلف بر حسب میزان تعهد در آن درجه بندی می شوند، هر چه تعهد فرد به هویتی خاص بیشتر باشد، سایر هویتها بروز ضعیف تری خواهند داشت.
۲-نظر گروه دوم که جنبه روان شناختی قوی تری دارد و از نظریات اریکسون متأثر است، پذیرش تعدد هویتها، بر اساس تحول هویتها به سوی انسجام و وحدت یابی، تاثیر پذیری از درون به موازات اثر پذیری از بیرون و نیز ثبات نسبی هویت است. به بیان دیگر جوان در فرایند شکل گیری هویت، باید خودهای متعدد را در هویتی واحد و منسجم، ادغام نماید. (محسنی، ۱۳۷۵).
فرد می تواند هویت های مختلف مانند هویت شغلی، ملی، سیاسی، مذهبی، قومی، جنسی و مانند آن داشته باشد.
۲-۱۴- شخصیت و تعلقات اجتماعی:
تعادل شخصیت و تعلقات، موضوع حیاتی در سخنرانی عمومی در استرالیا و بین الملل است. (بورنونت، ۲۰۰۰؛ شافل و شاه، ۲۰۰۰؛ دولینگر، پرستون، ابرین و دی لالا، ۱۹۹۶؛ به نقل از لافلین و همکاران، ۲۰۰۶). در مقایسه با گذشته اخیر کارهای وکسلر و آنچه که دیگران بیان کردند در یک جهان یکپارچه در یک حالت پایدار از تغییرات پی در پی، حس هویت اجتماعی از راه های گوناگون نتیجه گرفته می شود (وکسلر، ۱۹۹۲) بویژه سنت اشتیاقی برای اجتماع و حس قوی مکان به عنوان نتیجه غیر عمدی از رژیم سرمایه داری یکپارچه را مشاهده کرده است. شک زیاد از انعطاف پذیری در محل کار، تغییر سریع و سطحی در محل کار دسته جمعی سبب می شود مردم برخی حسهای دیگر دلبستگی و احساسات عمیق را جستجو کنند (سنت، ۱۹۹۸). مطالعات اخیر در استرالیا، آفریقای جنوبی و ایرلند شمالی بر نیاز تمام شاخصهای تجزیه و تحلیل ماهیت آموزش دموکراتیک آزاد و آنچه از لحاظ انجمن سیاسی دارای معناست. اجتماع توسط هویتها، دلبستگیها و انگیزشها برای عمل اجتماعی، (از حیث آگاهی، ادراک از خوبی، علاقه و خود) ایجاد و خلق شده است. (هوگان و را جزر، ۲۰۰۰؛ آندرسون، ۱۹۸۳؛ کاستوریادیس، ۱۹۸۷؛ الوین، ۲۰۰۳). بحثها و مناظرههای ملی و بین المللی در دهه اخیر بر خلاف یک تغییر اجتماعی سریع در پشت پرده اتفاق می افتد. این تغییر بنیادی بخش سیاسی، به منظور تسریع یکپارچگی اقتصادی و فرهنگی و وابستگی چند پارگی بیانات، علایق و احساسات است. (لافلین و همکاران، ۲۰۰۶).
۲-۱۵- تحول هویت در سنین مختلف:
ریشه های شکل گیری هویت از تجربیات و همانند سازی های زمان کودکی نشأت می گیرد و تا کهنسالی ادامه می یابد. در نظریه اپی ژنتیک[۵۷] اریکسون، فرایند هویت نه در نوجوانی شروع می شود و نه با آن پایان می یابد، بلکه از زمانی که کودک می تواند «خود عینی»[۵۸] را تشخیص دهد آغاز می شود و با تکمیل «خود انسانی»[۵۹] در بزرگسالی پایان می یابد. (مارسیا، ۱۹۸۰، نقل از مهروش، ۱۳۸۱). دانشجویان در طی دوران طولانی نوجوانی با مسائل مختلف روبرو می شوند. مسائل مربوط به تشکیل هویت به ۳ دوره تقسیم شده است که در نظام آموزشی ایران معادل دوره راهنمایی، دبیرستان و سالهای اول دانشگاه می باشد.
دوره راهنمایی: برخی از متخصصین از جمله مارسیا (۱۹۹۱) دوران اولیه نوجوانی را به عنوان مرحله ویرانگری در تشکیل هویت می دانند، به این معنی که دانشجویان در دوره اول نوجوانی به علت تغییرات سریع جسمانی، شناختی و اجتماعی علاقمند می شوند که ارزشها و همانند سازیهای کودکانه خود را دوباره بررسی نمایند.
دوره دبیرستان: دانش آموزان دبیرستانی به احتمال زیاد در حال بازسازی هویت خود، می باشند (مارسیا، ۱۹۹۱، نقل از مهروش، ۱۳۸۱) در حالی که دانش آموزان مرحله اول، خود پنداره دوران کودکی را می شکنند، دانش آموزان دبیرستانی معمولاً سعی می کنند این احساس را که چه کسی هستند با تغییرات جسمی، احساسات جنسی، ارزیابی تواناییها و نقشهای جاری یا آتی خود تلفیق نمایند.
دوره دانشگاه: متخصصین عقیده دارند که بحران هویت در دانشجویان دبیرستانی ناشی از مسائل جاری می باشد در حالی که جوانانی که دبیرستان را به اتمام رساندهاند، مسائل هویت را در قالب نقش های آتی اجتماعی، شغلی و ارزشی می سنجند.
یافته های تحقیقات در مورد دانشجویان سنین مختلف نشان می دهد که شکل گیری هویت یک جریان تدریجی می باشد که هم شامل شکستن تصورات قدیمی فرد و هم شامل تشکیل مجدد خود پنداره به نحو تحول یافته تر با توجه به تغییرات نوجوانی و کوششهایی است که در حال حاضر و در آینده باید انجام دهد (نقل از همان منبع).
به هر حال محتوای هویت هر چه باشد، تثبیت آن عموماً در سنین جوانی رخ می دهد، تحقیقات فرانک[۶۰] و همکاران (۱۹۸۸) حاکی از انسجام خود در فاصله سنین ۲۴ تا ۲۸ سالگی است.
۲-۱۶- بحران هویت
بحران بالاترین مرحله یک جریان ناگوار است که دگرگونی فوری در پی داشته باشد (فرهنگ دهخدا، نقل از رجب پور، ۱۳۸۶). بحران نقطه عطفی در زندگی فرد به سوی وضعیتی بهتر یا بدتر شمرده می شود (کاپلان، ۱۹۹۱).
تغییرات قاطعی را نشان می دهد که در جریان یک تحول پیش میآید و نمودار دگرگونی های عمیق است (احدی و محسنی، ۱۳۷۰). واژه «crise» به معنی بحران که از واژه یونانی «krisis» مشتق شده است. (krisis در زبان یونانی به معنی لحظهای است که حکم در دادگاه خوانده می شود)، تغییرات قاطعی را می رساند که در جریان یک تحول پیش می آید و نمودار دگرگونی های عمیق است (احدی و محسنی، ۱۳۷۰).
تعبیر نوجوانی به مثابه یک مرحله بحرانی، در اصل از فلاسفه یونانی، به خصوص ارسطو است. اما کسی که برای اولین بار به شکل شایان توجهی بلوغ و بحران را توصیف کرد «ژان ژاک روسو» است. رو سو در کتاب چهارم اصیل به زبان ادبی زیبایی، با تشبیه بروز بلوغ جنسی به طوفان، در آن یک انقلاب و زایش دوباره می بیند. یک سده و نیم پس از او استانلی هال در نظریه «زایش دوباره» از نوبه این تشبیه استناد جسته است. پس از هال، پژوهشهای بسیار، چه در آمریکا و چه در اروپا به طور مستقیم یا ضمنی این مفهوم را تصدیق و تایید کردهاند (به نقل از همان منبع). اریکسون به هشت مرحله تکاملی در زندگی انسان قایل است و هر یک از مراحل هشت گانه، اوج یک بحران و حل آن است. اما بحران لزوماً ضمیر ناخوشایند و مرضی ندارد. بلکه تنها نمایانگر یک نوع حساسیت یا شکست پذیری خاصی است که از عدم تعادل ناشی می شود. عدم تعادل نیز در نتیجه رشد امکانات بالقوه جدید در فرد است. بنابراین در اینجا ضمیر مثبت بحران مورد نظر می باشد (احدی و محسنی، ۱۳۷۰).
از نظر اریکسون، جوان برای ساختن هویت خود، در یک زمان با دو گروه از امور درگیر است. او می بایست هم با تغییرات درونی، شناختی و بدنی خود سازگار شود و هم، در همان زمان، ناگزیر از سازگاری با مجموعهای از نظام بخشها و نظامهای بیرونی و خارجی است. او می بایست با تمام این مسائل در گیر شود، این دگرگونی ها را پشت سر گذارد، و از خلال آنها هویت خود را بسازد و از سلطه بزرگسال خارج شود. به دلیل همین دگرگونی های فراوان و همه جانبه، ورود به مرحله نوجوانی برای وی مانند ورود به کشوری بیگانه است. که نه به زبان، نه با آداب و رسوم و نه به طور کلی با فرهنگ آن کشور آشناست (نقل از همان منبع).
هنگام جستجوی هویت بروز برخی از مشکلات طبیعی است. مسلماً ابهامات و سر در گمی هایی بروز می کند اما پریشانیهای شدید و ادامهوار طبیعی نیست. روان شناسان مشکلات از نوع نخست را «بحران طبیعی هویت» نامیدهاند. این عبارت به نظر متناقض می رسد. در مکالمات روزانه از کلمه «بحران» زمانی استفاده می کنیم که اتفاق بسیار وحشتناکی افتاده است. اما منظور روانشناسها از بحران در اینجا نقطه عطف در رشد روانی فرد است و اشاره ایشان به شرایطی است که اندیشههای قدیمی در مورد خویشتن در رابطه با دیگران کفایت نمی کند و به تلقیها و اندیشههای جدید نیاز پیدا می کند (اشتاین برگ، ۱۹۵۲، ترجمه قراچه داغی، ۱۳۸۴). نوجوانها درگیر و دار بحران هویت نیازی اضطرارگونه برای تصمیم گیری احساس می کنند اما از انجام این مهم ناتوانند. در هفتهای برنامه ریزی می کنند و هفته بعد برنامه را کنار می گذارند (همان منبع). مسلمات و اطمینانهای مذهبی، سیاسی دوران کودکی آنها را ترک کرده اما هنوز معیارهایی از آن خود ایجاد نکردهاند. آنها بر قضاوت و داوری خود اطمینان نمی کنند، احساس می کنند که نمی توانند خود را به عنوان یک دانشآموز، یک دوست، یا یک عاشق ارزیابی کنند. راهنماییهای آشکار را نمی پذیرند. بحران هویت گرچه برای خود جوان و اطرافیان او دردناک است اما موضوع آن چنان نیست که نیاز به توجه آنچنان داشته باشد. این نوجوانها هم دارای روزهای خوب و هم روزهای بد هستند. آنچه مشخص است این است که نامطمئنی های آنها به مرور از بین می رود (همان منبع).
۲-۱۷- بحران هویت از دیدگاه اریکسون:
اریکسون در فرضیه خود به نام «مراحل رشد[۶۱]» که از طفولیت آغاز و به نوجوانی ختم می شود، شکل گیری هویت را به طور گستردهای شرح و بسط می دهد. طبق گفته او، شکل گیری هویت فرد که آغاز آن دوران خردسالی است، در طول دوره نوجوانی اهمیت بیشتری پیدا می کند. هنگامی که فرد به رشد فیزیکی، بلوغ جنسی و خط مشی مشخصی می رسد، باید تجربهها و ویژگی های قبل خود را با هم هماهنگ کرده و به یک ثبات شخصیتی برسد. اریکسون برای نشان دادن عدم ثبات و سر در گمی که دانشجویان در مواجهه با مشکلات، شرایط و حق انتخاب های مختلفی که با آن روبرو هستند، از واژه «بحران هویت[۶۲]» استفاده می کند. دانشجویان برای کنار آمدن با نا امنی های این دوره از زندگی شان، معمولاً بیش از حد با قهرمان زندگی یا مشاورشان احساس نزدیکی می کنند، عاشق می شوند و یا گروهکهایی تشکیل می دهند و یا بر پایه تفاوت های واقعی و یا خیالی از برخی کناره گیری می کنند. طبق نظر اریکسون، برای اینکه این بحران با موفقیت پشت سر گذارده شود، عواملی مثل، پیشرفت فرد در مراحل قبلی تحول تاکید او روی اساسیترین مسائل از جمله اعتماد به دیگران – استقلال فردی و ابتکار عمل است، نقش دارند. تقریباً نیمی از دانشجویان وقتی که به سن ۲۱ سالگی می رسند از بحران هویت نجات پیدا کرده و آماده برای دست و پنجه نرم کردن با مسائل دنیای بزرگسالان از قبیل، عشق ورزیدن و کار می شوند. هر چند نیمی دیگر از این دانشجویان قادر به دست یافتن به یک هویت منسجم نیستند. شاید به این دلیل که یا نتوانستهاند بر بحران هویت خود غلبه پیدا کنند و یا اصلاً با چنین بحرانی روبرو نبودهاند (نقل از کراسکیان، ۱۳۸۱) هم چنین اریکسون (به نقل از ماسن و همکاران، ترجمه یا سائی، ۱۳۸۰، ص۵۷۸).
در رابطه با نوجوانی و هویت چنین می گوید: دانشجویان و بزرگسالانی که احساس هویت خود، در آنان قوی است خود را افرادی مجزا و متمایز از دیگران می دانند. کلمه فرد که معادل کلمه شخص است، نشانگر نیازی است همگانی به درک خود به عنوان کسی که به رغم داشتن چیزهایی مشترک با دیگران از آنها جداست. نیاز به ثبات رأی و حس یکپارچگی نیز ارتباط نزدیکی با آن نیاز همگانی به درک خود، دارد. مقصود از یکپارچگی، جدایی از دیگران است و در عین حال یگانگی خود، یعنی انسجام عملی نیازها، انگیزهها و الگوهای واکنش شخص. جوان یا بزرگسال برای اینکه احساس هویت داشته باشد باید در طول زمان، در خود تداومی ببیند. جوان برای رسیدن به یکپارچگی باید احساس کند که آنچه بنا به قراین موجود در آینده خواهد شد تداوم پیشرفته آن چیزی است که در سالهای طفولیت بوده است. با اینکه از ابتدا واژه «بحران هویت» اختصاص به دنیای دانشجویان داشته، اما در اصل فقط محدود به این دوره از زندگی نمی شود. خود اریکسون، در ابتدا فرضیهای را در مورد سربازان جنگ جهانی دوم مطرح کرد. اصولاً انواع و اقسام تغییراتی که کار، موقعیت و روابط اجتماعی، فرد را مورد تاثیر قرار می دهند، بحران زا هستند و فرد را مجبور به بازشناسی خود از نقطه نظر ارزشها، اولویتها و فعالیتهای زندگی می کنند. طبق نظریهای که «گیل شیهی[۶۳]»مطرح کرد، «بحران های قابل پیش بینی در زندگی» وجود دارد که اساساً تصور افراد نسبت به خود را بیشتر مشغول می کند و در نهایت به رشد فردی و یا رکود آن منجر می شود.
با وجود، هویت یابی در دوران نوجوانی و به موازات رشد فیزیکی، شناختی، اجتماعی، و عاطفی اهمیتی خاص می یابد. بسیاری از دانشجویان با شور زیادی از خود سؤال می کنند که جایگاه اجتماعی من کجاست؟ شغل آینده من چیست؟ رشته تحصیلی من چه خواهد بود؟ سرانجام با چه کسی ازدواج خواهم کرد؟
ارزشهای مذهبی، اخلاقی و فلسفی من چه خواهند بود؟ انتخاب راهها و ارزشهای ممکن برای دانشجویان چندان ساده نیست، چرا که آنها با طیف گستردهای از انتخابهای ممکن، مواجه می شوند و با توجه به تنوع انتخاب، باید تصمیم بگیرند. (احدی و جمهری، ۱۳۸۰، ص۱۳۸ و ۱۳۷). به عبارتی بحران هویت و گم گشتگی در نقش اجتماعی در ابعاد مختلفی از جمله هویت فردی، هویت اجتماعی، هویت نقش جنسیتی، هویت شغلی و هویت ایدئولوژیک و دینی مطرح می شود.
۲-۱۸- نظر روانشناسان کشور ما درباره تعریف بحران هویت چنین است:
هرگاه فرد در یافتن هویت خویش دچار تردید و عدم قاطعیت شود دچار بحران، سر در گمی، بی هدفی و یک نوع یأس و افسردگی می شود و در عین حال به یک تصور منفی از خود دچار می گردد که به بحران هویت معروف است (به نقل از اکبری، ۱۳۸۱).
هنگام بحران هویت جوان غالباً در موارد زیر دچار شک و تردید می شود. اهداف بلند مدت، انتخاب شغل برای آینده، الگوهای رفاقت و انتخاب، میل برای رقابت هدفمند، رفتار و تمایلات جنسی، تشخیص مذهبی، نظام های ارزشهای اخلاقی و تغییر گروهی. (به نقل از اکبری، ۱۳۸۱).
نوسانهای خلقی در دانشجویان باعث ایجاد تعارضاتی می گردد که در این باره، نجاتی (۱۳۷۶) اظهار می دارد: در دوران بحران هویت، جوان شدیداً در اضطراب به سر برده و دچار نوعی ناراحتی می گردد. در مواردی چون رفتار و تمایل جنسی، الگوهای دوستی، انتخاب شغل، اهداف بلند مدت، انتخاب و تشخیص مذهبی، نظام ارزشهای اخلاقی و تعهدات گروهی دچار شک و تردید می شود (نقل از همان منبع).
وقتی دانشجویان دچار بحران هویت می شوند شاید نتوانند تعهدات گروهی خود را به نحو احسن انجام دهند. در چنین مواقعی توجه به نکات زیر ضروری است:
داشتن درک صحیحی از نوجوان، ۲-دنیا را از دریچه و دیدگاه جوان مشاهده کردن، ۳-تشریح وضعیت رشد و محیط با بهره گرفتن از مثالها، ۴-دادن فرصت اظهار نظر برای بیان عقاید،۵-نظر خواستن از جوان و وادار کردن او به اندیشیدن و توجه به اظهار نظر وی،۶-محدود نکردن وی۷-ندادن اجازه بیش از حد به وی برای غوطه ور شدن و در خود فرورفتن، ۸-دادن فرصت به او برای اینکه با دوستان همسن و سال خود ارتباط منطقی برقرار کند، ضمن اینکه به تشریح مسایل شغلی او می پردازیم (به نقل از اکبری، ۱۳۸۱).
۲-۱۹- اختلالات مربوط به هویت:
پدر و مادر در صورت مصداق شرایط زیر باید در بحران هویت فرزند خود دخالت کنند:
حاد: جوان صرفاً نگران این نیست که کیست، بلکه در شرایط بسیار پریشانی قرار دارد.
فراگیر: پریشانی جوان به سه مورد یا بیشتر از زمینه های زیر امتداد یافته باشد: هدف های بلند مدت، انتخاب رشته و شغل، انگارههای دوستی، مسائل جنسی، هویت مذهبی، ارزشهای اخلاقی و وفاداری های گروهی.
فلج شدن: جوان به قدری تحت تاثیر سوالات مربوط به هویت است که در مدرسه به دانشآموزی ناموفق تبدیل شده، از دوستان و فعالیتهای اجتماعی لذت نمی برد.
ادامه دار: پریشانی و سر در گمی هفتهها و حتی ماهها دوام میآورد و بهبودی حاصل نمی شود.
۲- ۳- ۲ : اخلاق کار
اخلاق کار، حوزه ای از فرهنگ جامعه به شمار می رود که عقاید و ارزش های مربوط به کار را در بر می گیرد و از قواعد کلی حاکم بر فرهنگ و جامعه تبعیت می کنند (رجب زاده، ۷۶، ص۶۴).
اخلاق کار در مردمان ایرانی بسیار قوی بوده است اما در فراز و نشیب پهن دشت تاریخ طبیعی بوده است که ایران نیز مثل هر سرزمین دیگری، دچار تغییر بشود.
نیروی انسانی تابعی از نهادها یا سیستم ها و خرده سیستم هایی که بر او حاکم بوده است از طرفی هم نهاد تعلیم و تربیت می تواند بیاید و به عنوان یک عامل بسیار بسیار قوی، اخلاق کار را برای ما شکل بدهد(فرهنگی، ۱۳۷۵: ۹۸).
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۲- ۳- ۳ : تعهد کار
تعهد کار نوعی تمایل عاطفی مثبت نسبت به رعایت حقوق «دیگر» در قالب قواعد اخلاقی (اجتماعی) پذیرفته شده درباره ی کار است. به عبارت دیگر، تعهد کاری نوعی تعهد عمومی است که بر اساس آن، فرد در کار خود نسبت به همه اعضای جامعه، احساس مسئولیت می کند(چلبی، ۷۶، صص ۸۷-۸۵) (معیدفر، ۱۳۸۰: ۶-۳).
فرهنگ هر جامعه میراثی است که از گذشته تاریخ به ودیعه گذاشته است و پایه رکن اساسی این میراث را کار تشکیل می دهد، فرهنگ کار به عنوان رکن اصلی و مهم فرهنگ ملی، عاملی است که بتواند ملتی را در میان ملت های جهان مطرح سازد. فرهنگ کار متضمن افتخار و غرور ملی، عامل شناسایی خود، اعتماد به نفس و انعطاف پذیری برای داشتن روحیه ای نوآور و تطبیق دادن به شرایط متحول زندگی و حیات اجتماعی می باشد(کاوانی، ۱۳۷۵: ۴۰).
فرهنگ کار را بایستی مقوله ای پویا دانست که در جریان صنعتی شدن روند تکاملی خود ار طی می نماید، عصاره فرهنگ کار چگونگی تولیدات ملی و میزان آن می باشد که خود بر ارتقاءرفاه اجتماعی اثر می گذارد و تولید به نوبه خود بر فرهنگ کار و روابط اجتماعی اثر شایانی دارد(کاوانی، ۱۳۷۵: ۴۷).
فرهنگ کار مجموعه شرایط و قوانین حاکم بر محیط کار انسان، ساده ترین برداشت از آن است بسته به موقعیت زمانی و مکانی، می تواند متأثر از عوامل و پارامترهای مختلفی باشد که در نوع خود دارای ویژگی قابل توجهی است. البته فرهنگ کار ایده آل، مجموعه عواملی است که انسان را به کار سوق می دهند و در وی ایجاد انگیزه و تمایل می کنند(اشرفی و چپریان، ۱۳۷۵: ۲۵۴).
سازمان ها برای رشد و توسعه خود نیازمند کارکنانی منصف به فرهنگ کار هستند. بررسی ها نشان می دهد که تبلور فرهنگ کار در کارکنان از جمله ویژگی های بارز سازمان های موفق است و این سازمان ها به واسطه خصایصی از این قبیل در دستیابی به اهداف خود موفقند. اسمیت و نوبل در سال ۲۰۰۴ فرهنگ کار را مجموعه ای از رفتارهای درونی شده، مطلوب و مناسب در کارکنان دانسته اند که برای توسعه و موفقیت سازمان لازم و ضروری است(سبحانی نژاد، ۱۳۸۴: ۲ ).
روش به کارگیری رویه ها و یا به عبارت دیگر انسان افزارها را فرهنگ کاری می نامیم. یکی ازمسائل عمده ای که باعث پایین آمدن فرهنگ کار در هر جامعه ای می شود این است که سخت افزارهایی در آن سازمان وجود دارند که از آن ها استفاده بهینه نمی شود. یکی دیگر از عوامل پایین آمدن فرهنگ کار به خاطر عدم استفاده ازتکنولوژی درست است(بهشتیان اردکانی، ۱۳۷۵: ۳۹).
فرهنگ کار یعنی درست کار کردن، حضور وجدان در غیاب صاحب کار، وفای به عهد و پیمان، احترام متقابل جلوگیری از ضایعات مادی و معنوی، همکاری متقابل و حسن ارتباط با سایرین، کسب مهارت های نوین، تسلط بر ماشین و بکارگیری صحیح تکنولوژی و ابزار، نگرش به آفاق و انفس، ایجاد، خلاقیت ها و ابتکارات نوین، حل کردن معضلات کاری، استراحت و آرامش برای سلامتی خود و دیگران، بهداشت روحی، روانی و صنعتی، مبارزه و رقابت سالم با جوامع سالم به منظور ایجاد محیط و جامعه ای برتر و سالم تر…. تحقق اهداف ارزشی اسلام در زمینه کار و تولید، همه و همه معانی تفسیر شده و توضیح یافته فرهنگ کار است(انتشاری، ۱۳۷۵: ۸).
فرهنگ کار در یک فرایند وسیع اجتماعی از واژگان و مفاهیم فراوانی بهره مند و تغذیه می نماید.
نیاز فردی و اجتماعی، تیپ های گوناگون بشری، کارگزاران و شیوه حکومت داری، محیط اجتماعی، ادبیات و هنر ارتباطات و انتقال فرهنگی فقر، غنی، بی عدالتی، تبعیض، کم کاری، حوادث، عدم اعتماد به مدیران، کمبودهای مالی و روحی و روانی، تاثیر پذیری از کشورهای همجوار و همسایگان مرزی، قوم ها و نژادهای داخلی، اختلاف سطوح فردی و اجتماعی افراد، امکانات و تاسیسات آموزشی، تماس ها و ارتباطات آموزشی و علمی با سایر مراکز فرهنگی-آموزشی، ارتباطات تکنولوژی، ساختار صنایع و ماشین آلات موجود، پراکندگی بخش های اقتصادی، جمعیت و نقش آن در ساختار فرهنگی اجتماع، اعتقادات مذهبی و دینی در امور کار و فرهنگ … (انتشاری، ۱۳۷۵: ۱۰).
بر اساس اصلی که می گوید اگر کارایی پایین بیاید بهره وری هم پایین می آید و وقتی بهره وری پایین بیاید کلا اثربخشی پایین می آید و نتیجه زنجیره ای این باعث می شود که کل بهره وری پایین بیاید. در مورد فرهنگ کار قیمت بالای تکنولوژی است، خیلی از سازمان ها اگر نتوانند بار مالی یک تکنولوژی پیشرفته را تحمل کنند و ناچار شوند نیروی کار را جانشین آن ماشین آلات یا ابزار کنند کارایی آن ها پایین می آید و فرسودگی کارگران بالا می رود. پس یکی از دلایلی که فرهنگ کار را در سازمان ها و در جوامع پایین می آورد گران بودن تکنولوژی است.
یک بعد دیگر که باعث میشود فرهنگ کار پایین باشد مسسئله ارزش هاست. ارزشی که افراد در جامعه برای کارشان قائل هستند. بعد از ارزش ها مقوله قووانین و محدودیت قوانین است. بعضی از قوانین دست و پاگیر است وکارگران ممکن است بگویند این قوانین خوب است یا برعکس. برای اینکه فرهنگ کار ارتقاء داده شود باید در تمام قوانین چیزی به اسم استاتیکیا ایستایی جود نداشته باشد. یعنی قوانین مرتبا باید بررسی شود(بهشتیان اردکانی، ۱۳۷۵: ۴۱).
۳- ۴- مسائل وعوامل موثر فرهنگ کار در ایجاد کار شایسته.
دانش ، آگاهی ودانایی، و دقت در کار موجب رسیدن به نتیجه مطلوب کار و استمرار و پایداری آن می شود.
مشورت ومشاوره نیز از عوامل مؤثر در پیشرفت کار است.
پشتکار نیز از عوامل دیگر در کسب موفقیت انسان هاست.
از عوامل دیگر کسب موفقیت، انجام کار با ملاطفت ومداراست، که موجب همراهی و اعتماد به عامل کار می گردد.
مداومت در کار را می توان عامل موفقیت کار محسوب نمود.
میانه روی و تعادل در انجام کار نیز از دیگر عوامل مهم کسب موفقیت به شمار می رود.
محکم کاری نیز از عوامل موفقیت در کار است و امروزه به عنوان عاملی در بالا بردن کیفیت معرفی می شود.
گفتار نیک نیز از عوامل دیگری است که موجب کسب موفقیت در کسب و کار می گردد.
یکی از عوامل موفقیت در کار اخلاق نیکو است که موجب افزایش روزی می گردد.
از عوامل موثر در موفقیت کار پرهیز از سرگرم نمودن خویش به کارهای غیر ضروری است .
پرهیز از انجام کارهایی که بیش از توانایی افراد است؛ زیرا نتیجه چنین کاری موجب خواری و ذلت و عدم کسب موفقیت است.
توجه به حلال و حرام در مبادلات اقتصادی وکار: با توجه به اینکه دیدگاه های اقتصادی اسلام به حلال وحرام بر اساس ضرر و زیانی است که به سلامت فرد و جامعه می رسد، توجه به فلسفه و تاثیرات حلال و حرام در نگاه اقتصادی اسلام ضروری و با اهمیت است.
توجه به تناسب خصوصیات افراد با کار محوله:
افراد دارای خصوصیات و توانمندی های متفاوت می باشند و این موضوع مورد توجه دیدگاه هایی دینی است.
مراقبت و نظارت بر کارها از عوامل مهم در انجام سالم کار است.
رعایت عوامل موثر در ارتباطات عامل موثر در آرامش جامعه کاری و پیشگیری از واکنش های ارتعاشی جامعه کاری. در تعاملات کاری شاخص هایی را باید مورد توجه قرار داد تا فرد، کار و سرمایه دچار ضرر نشود. از جمله توجه به چگونگی رفتار با افراد از نظر واکنش های روانشناسانه با بهره مندی خردمندانه و با درایت می تواند از انعکاس های نا خوشایند و تشنج آفرین پیش گیری نماید.
حوزه مدیریتی کار: بعضی از کارها در حوزه مدیران و مسئولین امور یا در حوزه انتخاباتی یا حکومتی است که توجه و بی توجهی به آن از عوامل دیگر انجام موفق یا نا موفق کارهاست. از جمله آن کارها عبارت است از سپردن کارها به افراد پست و فرومایه که این رفتار کاری سبب فراهم شدن زمینه نابودی دولت ها و از بین بردن سرمایه های کاری است.
تدبیر و احتیاط و تفکر صحیح و حفظ ارزش ها از جمله عوامل موثر دیگر در دستیابی به موفقیت در کارها و به سعادت رسیدن افراد و جامعه کاریست.
توجه به توانایی های فردی و جایگاه کاری: افراد برای به عهده گرفتن امور باید با توجه به توانایی ها و دانایی های خود عمل نمایند. فردی که می تواند زیر فرمان دیگری کار انجام ندهد، باید خود کاری را بر عهده گیرد و باید به خداوند اعتماد و توکل داشته باشد.
عبرت گرفتن از جمله عواملی است که موجب می شود انسان ها متوجه اشتباهات شوند و با قدرت تعقل و تیز بینی خود از اشتباهات پند گیرد و زمان و امکانات بهره وری مناسب تری داشته باشد.
آزمون یکی از روش هایی است که با آن نسبت به میزان صحت کار اطمینان حاصل می شود، همین طور میزان خبرگی افراد در کار هم به وسیله آزمون مناسب تعیین می شود.
انجام کارهای واجب تر، در اولویت انجام سایر کارهاست و اگر کارهای مستحبی به انجام کارهای واجب زیان می رساند، باید کار واجب را انجام داد.
در رابطه با تبلیغات باید افراد را به نیکویی دعوت کنند و خود رفتارشان نیکو باشد.
متناسب بودن هزینه انجام شده با خدمات قابل ارائه، در رابطه با پولی که گرفته می شود.
پایداری کارها با دادگری و عدالت میسر است.
رعایت عفاف و فضائل اخلاقی در انجام امور موجب حفظ سلامت انسان در تعاملات کاری است و همچنین این عقیده اشتباه که بی عفتی یا حرص موجب زیاد شدن روزی می شود، از دیدگاه اسلام درست نیست.
فرمانبری از خداوند موجب افزایش برکت و رحمت می شود.
در اسلام مضامینی که بستر ساز سلامت جامعه است و مانع ظلم و تعدی می شود، در تعاملات اقتصادی مورد توجه می باشد.
آموزش در دیدگاه اسلامی بسیار مورد توجه می باشد.
در اسلام بعضی رفتارها در تعاملات اقتصادی توصیه شده اند.
اول- کنث والت (Kenz Walts: 1979) ازاندیشمندان نوواقعگرا، ساختارنظام بینالملل را شکلدهنده
سیاست بینالملل میداند که خود را بر دولت تحمیل مینماید به گونه ای که نه تنها بر رفتار آنها تاثیر می گذارد، بلکه ازطریق تحمیل محدودیتهایی بردولتها به مناسبات بینالملل شکلمیدهد. از آنجا که نظام بینالملل بر مبنای اصل آنارشی استوار است، آنچه در سیاست بینالملل حائز اهمیت است، تفاوت دولتهای ملی از نظر برخورداری از قدرت و تواناییهای گوناگون میباشد. اساسا دولتهای بزرگ و کوچک بر مبنای تفاوت کارکردها و ویژگیهایشان از هم متمایز نمیشوند، بلکه بواسطه تفاوت در تواناییها و قدرتشان از هم شناخته میشوند. براساس این اندیشه، قدرت مفهوم قدرت مرکب داشته و طیف متنوعی از تواناییهای اقتصادی، سیاسی، نظامی و تکنولوژیک را در بر میگیرد که دولتها جهت دستیابی به جایگاه خود و حصول منافع ملی بعنوان یک بازیگر مهم در صحنه بین المللی دارا میباشند. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۱۸)
دوم- نولیبرالها با وجود آنکه بر هرج و مرج گونه بودن نظام بینالملل اذعان مینمایند اما بر خلاف رئالیستها، مبانی مطالعات امنیتی خویش را متکی برصلح پایهگذاری نموده اند و معتقدند که سیاست قدرت، حاصل عقاید است که مفهوم امنیت را نزد بازیگران، چارچوببندی مینماید و از آنجایی که عقاید قابل تغییرند، لذا امکان تغییر مفهوم امنیت از دیدگاه هر بازیگری وجود دارد. در مجموع نولیبرالها، علاوه بر نگاه تعامل محور به امنیت و صلح سازی بر گزینه امنیت جمعی، روابط تجاری و یا حکومت جهانی اصرار دارند.(عبداله خانی، ۱۳۸۳: ۱۰۵)
سوم- اندیشمندان دیگری چون الکساندر ونت با تاکید بر عقلانیت راهبردی تلاش کردند این مقوله را با رویکردی متفاوت، در چارچوب نظریه سازهانگاری تبیین نمایند. ونت با طرح این نکته نه تعارض شاهدی برای صحت واقعگرایی است و نه همکاری شاهدی دال بر صحت غیر واقعگرایی.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
ضمن انتقاد از نو رئالیستها که ساختار بینالملل رابعنوان توزیع توانمندیهای مادی میبینند که نقطه عزیمت آن، قدرت و منافع ملی است، و نولیبرالها که آنرا در توانمندی مادی بعلاوه نهادها میبینند، نظام بینالملل را به مثابه نوعی انگارهها تبیین می کند که هستی شناسی معناگرایانه دارند و به دلیل نقطه عزیمـت متفـاوت در چگونگی توضـیح از جهـان واقعی (بعد معـناگرایی)، از اهمـیت محتوایی
برخوردار است و دراکثر موارد، این اهمیت صرفا در حد تقویت یا ارائه بنیانهای هستی شناسی برای
چیزی است کهحداقل بخشی از اجتماع(علمای)روابط بینالملل از آن آگاهند.(آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۱۹)
با توجه به واقعیتهای امنیت منطقهای، اینگونه نظریه پردازان بر جلوههایی از توافق، درک مشترک، همیاری و عبور از تعارض در رفتار بین المللی و منطقهای تاکید مینمایند. چنین رهیافتی از دهه ۱۹۹۰ در کانادا و استرالیا بعنوان ابزاری موثر جهت حفظ صلح وثبات منطقهای (آسیا- اقیانوسیه) در قالب امنیت همیارانه، مورد استقبال واقع شد که به موجب آن زمینه های لازم برای مشارکت هدفمند جهت متوازن سازی و ایجاد تعادل فراهم گردید. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۱۹)
چهارم- بوزان و ویور از نظریه پردازان مکتب کپنهاگ، باتلفیقی ازآموزههاینئورئالیسم وسازه انگاری، نظریه مجموعه امنیتی منطقهای (RSC)[27] را با سطح تحلیل منطقهای مطرح ساختند. بطور کلی نظریه (RSC) یک رهیافت ازپایین به بالاست که میکوشدتا ویژگیهای خاص مناطقرا رصدکرده وازطریق پیوند اجزای آنها با یکدیگر، یک تصویر کلی برای تجزیه و تحلیل مسائل امنیت بین المللی ارائه دهد.
از این منظر، رویش مجموعه امنیتی منطقهای (RSC)، بنا به ضرورت ناشی از ماهیت مناطق و مبنی بر درک نظری از مسائل امنیتی، است. چرا که به زعم آنان، ابعاد جغرافیایی، مادی (اقتصادی) و فرهنگی- فکری امنیت، بطور گسترده بر یکدیگر تاثیر داشته و از هم تاثر میپذیرند. به این ترتیب نظریه RSC توانسته است این ابعاد را به نحو مطلوب با هم ترکیب وهمنوا نمایند.(Buzan & Waver, 2003: 41) قاعدتا RSCدولتهایی را دربر میگیرد که در مجاورت یکدیگر با الگوهای مشخص دوستی و دشمنی قرار دارند، از جزء به کل یا از درون به بیرون شکل میگیرد، حداقل نیاز به دو بازیگر منطقهای است، و از نظر حضور قدرتهای بزرگ چنانچه مبتنی بر حضور نظامی گسترده و مداخله بیش از حد باشد، منجر به غلبه بر پویشهای منطقهای گشته و عملا امکان موجودیت RSC راسلب مینماید، ونیز علاوه برفرهنگ و اقتصاد، پیوند و نقش و واکنشهای درونی،
ونقش و واکنشهای محدود وضعیف خارجی درحاکمیت آن است.(عبداله خانی، ۱۳۸۳: ۲۷۹)
این دو اندیشمند همچنین در خصوص خلیج فارس در کتاب خویش موسوم به مناطق و قدرتها چنین استدلال مینمایند که این منطقه ازسال ۱۹۷۱ بطور فزایندهای بعنوان یک کلاف امنیت منطقهای،
با نظم درون منطقهای هویت مستقلی پیدا کرده و زیر مجموعههای RSC را درون خود توسعه داده
است. (Buzan & Waver, 2003: 51)
با امعان به مبانی نظری مطرح شده و واقعیت حاکم بر روابط بین المللی از جمله ادغام اقتصادهای منطقهای در اقتصاد جهانی، جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشورهای خلیج فارس بر سر دو راهی تعارضات منطقهای و تعمیق ثبات و توسعه منطقهای با انگیزه بومی میتوانند در چارچوب مجموعه امنیتی RSC و مکانیزم تعمیق مناسبات اقتصادی و گسترش مبادلات تجاری درون منطقهای جهت همگرایی، راهی میان بر برای ایجاد منافع مشترک و تعمیق امنیت پایدار انتخاب نمایند. اساسا در دوران نوین میتوان نشانههایی را ملاحظه کرد که به موجب آن، کارکرد قدرت در امنیت سازی، کاهش و با رویش هنجارهای نو در مناسبات بین المللی، اقتصاد- تجارت و دیگر عوامل غیر نظامی، نقش برجستهای ایفا می کنند، زیرا منافع متعارض و ناهمگون، مانع مشارکت موثر در روند امنیت سازی است، و ازآنجایی که همگام باحاکمیت یافتن روندهای اقتصادی درفضای بین المللی، رژیمهای سیاسی فرامرزی جدیدی همچون سازمان جهانی تجارت WTO، سازمان جهانی محیط زیست، کنوانسیونهای متعدد جهانی زیست محیطی و…رشد کرده اند، علاوه بر این سازمانهای قدیمیتری همچون گروه-۸ و اخیرا شکل گیری گروه-۲۰، سازمان اقتصادی و توسعه و حتی سازمان ملل متحد نیزبه مراتب واقعگرایانه تر شده ولزوم پذیرش تحولات تازه راگردن نهادهاند.(آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۲۰)
۲-۲-۶-۳ توسعه پایدار و ابعاد آن
با توجه به طیف وسیع نیازها و نیز دیدگاه های مطرح شده در رابطه با تعاریف توسعه، محققین هر یک بنا به زمینه علمی و…از دید خاصی به آن نگریستهاند. ملاحظات، نظریات و ابعاد جدید مطرح شده در خصوص توسعه از طریق اضافه شدن پسوندهایی به توسعه، به شکل مفاهیم مشخص بیان شده اند که هر یک در برگیرنده ابعاد، شاخص ها و دامنه خاص خود است. بطور کلی ابعاد توسعه به شرح زیر ارائه شده اند: (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۱)
۲-۲-۶-۳-۱ توسعه اقتصادی
منظور از توسعه اقتصادی بهرهوری نیروی کار، کاهش سهم کشاورزی در کل تولید، استفاده بیشتر از فناوری و رشد سریع درصد شهرنشینی است. این تفکر قدیمیترین نظریه در امر توسعه است. در گذشته بیشتر صاحبنظران از آن طرفداری میکردند. این دید توسعهای بیشتر تقلید کورکورانه از غرب بوده و بهترین الگوی توسعه کشورهای جهان سوم را کشورهای توسعه یافته غربی معرفی مینماید. مدل توسعه نوسازی در این مقوله قرار میگیرد. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۲-۳۱)
۲-۲-۶-۳-۲ توسعه اقتصادی و اجتماعی
در این تمرکز بر روش و شاخص هایی از معیار زندگی مانند: فقر، توزیع درآمد، امیدبه زندگی و دیگر جنبه های اجتماعی و اقتصادی و خدماتی انجام میگیرد. در این تفکر علاوه بر ایجاد ظرفیتهای اقتصادی به شاخص های عدالت اجتماعی مانند: توزیع مجدد منابع تولید، ثروت ملی، تامین حداقل زندگی و در نهایت به کاهش اختلاف طبقات اجتماعی نیز توجه می شود. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۲)
۲-۲-۶-۳-۳ توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی
در این بخش از نظریه های توسعه که نسبت به دو مورد قبل کاملتر میباشد، توسعه بر حسب معیارهایی از قبیل درک بهتر فرآیندهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، شایستگی تفکر در حل مسائل روزمره زندگی و کنترل بیشتر بر روی منابع اقتصادی، گسترش مهارت های فردی- اجتماعی، توجه به حیثیت انسانی و رابطه بین گروه های اجتماعی بر مبنای احترام متقابل و برابر سنجیده می شود. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۲)
۲-۲-۶-۳-۴ توسعه انسانی
این مفهوم نیز جایگاه خاص داشته وبراساس آن در امر توسعه، رشد ظرفیتها واستعدادهای انسانی باید با کاهش فزاینده محرومیتهای مادی و نابرابریهای اجتماعی همراه باشد که اینها نیز به نوبه خود حاصل تغییر ساختاری و نوسازی اقتصادی خواهد بود. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۲)
۲-۲-۶-۳-۵ توسعه پایدار یا ماندگار
دراین تفکر اصلیترین عامل توسعه هرکشور (منطقه) را انسان ومهارتهای آن تشکیل می دهند و پایداری توسعه ازطریق ملاحظات زیستمحیطی بامحوریت انسان دنبال میشودکه یکیازمصداقهای نوین در توسعه ملی محسوب میگردد. اساسا موضوع توسعه پایدار انسانی نقش محوری در موضوعات وابعاد مربوط بهتوسعه درسالهای اخیر داشته وآخرین تعریفی است که درجوامع بین المللی بعنوان هدف هزاره سوم بیان شده است. تلاش های گستردهای جهت عملیاتی کردن این تعریف در قالب شاخص های قابل اندازه گیری در کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل متحد صورت گرفته است.
درمفاهیم جدید از دیدگاه ارگانهای ذیربط سازمان ملل، محیط زیست دیگر یک مانع در برابر توسعه
توسعه تلقی نمی شود بلکه بخش ضروری و جدا نشدنی از این روند به حساب می آید، و ازیک منظر توسعه، تنها زمانی پایدار است که بر شالوده اصول بوم شناختی استوار باشد. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۳)
به عبارتی از منظر دیگر تعلیم وتربیت، منطقا عاملی است که مردم را در جوامع مختلف، هوشیارتر، باسوادتر، آمادهتر، مسئولتر، نقادتر و اخلاقیتر می کند و از این رو، حامل برترین آرمانهای بشری است و در نتیجه، حیاتیترین ابزار در نیل به توسعه پایدار تلقی می شود. چرا که آموزش و پرورش پایدار قادر است، پل مستحکمی بین کلاس و اجتماع و بین کلاس و بازار، بنا کند. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۳)
توجه به انسان به عنوان مرجعی که به هر صورت، توسعه باید برای او تعریف شود، در گذشته و در آرای نظریه پردازان توسعه، تقریبا استثنا بود، اما مفهوم پایداری در محور توجه قرار گرفت و یک قاعده شد. در نظریه سنتی رشد، انسان و سرمایه انسانی با وجود اهمیت غیرقابل انکار خود، معمولا مورد غفلت قرار میگرفت و یا چون عواملی فرعی تصور میشد. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۳)
درحقیقت پایداری یا ماندگاری دعوتی بود واقعبینانه برای موازنه پویا میان عوامل موثر فراوان اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و…مورد نیاز بشر، معادلهای بین ضرورتهای زیست محیطی و نیازهای توسعه با محوریت انسان. توسعه پایدار با این وصف، به اعتباری یک مفهوم اخلاقی برآمده از فرهنگ و ارزشهای انسانی است و به اعتباری دیگر، یک مفهوم علمی و اگر چه کاملا با علوم طبیعی و اقتصاد درآمیخته است، از جانبی توسعه پایدار یک مساله بوم شناسانه و از جانب دیگر، یک مفهوم سیاسی و همواره در پاسخ به یک نیاز حیاتی بشری است.(آل اسحاق،۳۳:۱۳۹۰)
به گفته آرنولد توسعه پایدار در واقع راه حلی است برای معمای توسعه در شرایط متحول کنونی. از این رو معمای توسعه پایدار نمیتواند از طریق تمرکز بر اجزا حل شود و مفهومی یکپارچه است که نمی توان وجهی را به زیان وجهی دیگر، گزینش کرد. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۴)
از نظر برانهمن درتوسعه پایدار، هیچ راهحل یگانهای برای جهان توصیه نمی شود. هیچ مدل بین المللی یکسانی وجود ندارد، هرکشوری در چارچوب فرهنگ، اکولوژی و … شرایط بومی خود در گسترده پایداری، توسعه متناسب خود را جستجو می کند. استرانگ، در همین دامنه، توسعه پایدار را، بستری اطمینان بخش برای تلفیق تجارت سنتی و مدرن تعریف کرده است. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۴)
جامعترین تعریف را در این خصوص یونسکو به این شرح ارائه میدهد:
“توسعه پایدار عبارت است از توسعهای که نیازهای کنونی جهان را تامین کند، بدون آنکه تواناییهای نسل آتی را در برآوردن نیازهای خود، به مخاطره افکند، یا فرآیندی دراستفاده ازمنابع، هدایت سرمایه گذاریها، سمت گیری توسعه تکنولوژی و تغییری نهادی که با نیازهای حال و آینده سازگار باشد.” (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۴)
بر این اساس مفهوم توسعه پایدار، با عنوان برنامه عمل جهانی برای قرن ۲۱ با امضای ۱۷۶ کشور جهان، به تعهدی بین المللی تبدیل شد. بر این مبنا ولفگانگ زاکس نتیجه گرفت از این پس توسعه بدون پایداری و پایداری بدون توسعه، وجود نخواهد داشت. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۳۴)
با عنایت به مباحث نظری مطرح شده، توسعه پایدار، چشماندازی است چندبعدی و آیندهنگر که اقتصاد، سیاست، اجتماع، فرهنگ، آموزش، بهداشت، محیط زیست، اخلاق و … امنیت و تاثیرات متقابل آنها بر هم را، در نگاهی یکپارچه، با محوریت انسان برابر نمودار زیر مورد توجه قرار میدهد و ارتقای استانداردهای زندگی را، در جوامع مختلف دنبال می کند.(نصیری، ۱۳۸۷: ۵۵)
شکل ۲-۱ نمای کلی انسان محور توسعه پایدار
۲-۲-۶-۴ نقش دولت در توسعه ملی و منطقهای
دولتها واحدهای بزرگتر و پیچیدهای از انسانها هستند ولی ماهیت آنها مبهمتر است و علیرغم ماهیت فرار آن بعنوان یک واحد رفتاری، رشته های روابط بینالملل و مطالعات راهبردی، آن را در کانون اصلی تحلیل خود قرار دادهاند. دولتها بعنوان شکلی ازسازمان سیاسی، همه واحدهای سیاسی دیگر را پشت سر گذاشته و تا حدی به پیش رفته که بصورت معیار جهانی مشروعیت سیاسی درآمده است. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۴۷)
۲-۲-۶-۴-۱ عناصر دولت
از نظر بوزان دولت از سه عنصر ایده دولت، پایگاه مادی، نهادهای دولت و مظاهر آن تشکیل یافته و گرچه اینها ازهم جدا نیستند ولیتا اندازهای قابل تفکیکاند. بطوریکه درمقوله اهداف امنیت میتوان درباره هریک بحثکرد. دراین راستا دولتها بهرغم داشتن شباهتها، بسیارمتنوع ومتفاوتند و میتوان آنرا به دو دسته قوی و ضعیف تقسیم نمود، دولت قوی و ضعیف درجه انسجام اجتماعی- سیاسی دولتها، یعنی همان تفکیک سنتی آنها از دیدگاه توان نظامی و اقتصادی در مقایسه با یکدیگر است. با این وجود از دیدگاه نوین هیچ شاخص واحدی نمیتواند به تنهایی در تعریف و تبیین دولت ضعیف و قوی کافی باشد.(بوزان، ۱۳۷۸: ۱۲۲و۸۶)
۲-۲-۶-۴-۲ دولت قوی
امنیت ملی آن از دیدگاه حفاظت از عناصر سه گانه فوق یعنی اجزای دولت در برابر تهدید خارجی، قابل تعریف و تثبیت است و روشهای پذیرفته شده اصلاح، تغییر و انتقال قدرت وجود دارد و آنقدر مورد حمایت هستند که از تهدید جدی خارجی در امانند. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۴۷)
۲-۲-۶-۴-۳ دولت ضعیف
فقط پایگاه مادی آن بقدرکافی بعنوان موضوع امنیت ملی روشن و مشخص است.با توجه به این که ایده ونهادهای آن از لحاظ داخلی در معرض تهدید هستند و ممکن است به خشونت متوسل شوند، میتوان گفت که دامنه ملی دولت دقیق نیست. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۴۷)
۲-۲-۶-۴-۴ دولتهای بسیار ضعیف
فاقد ایده پذیرفته شده گسترده و منسجم در بین مردم خود و نیز فاقد قدرت حاکمه قوی برای ایجاد
وحدت درحالت فقدان همگرایی سیاسی میباشند. (آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۴۷)
۲-۲-۶-۵ راهبردهای مختلف توسعه اقتصادی
در طول چند دهه اخیر، کشورهای مختلف جهان، متناسب با شرایط، فرصتها، ساختار حکومتی و فرهنگ اجتماعی خود راهبردهای توسعه اقتصادی مختلفی در پیش گرفتند. این استراتژیها بطور کامل قابل تفکیک نیستند، بلکه طیفی را تشکیل می دهند که راهبردهای ذیل در آن قرار میگیرند. بعلاوه باید گفت که تقریبا هیچ کشوری بطور شفاف و مشخص هیچ یک از استراتژیها را در پیش نمیگیرد بلکه این تحلیل کارشناسان و مطالعه سیاستها و برنامه های دولتها است که مشخص می کند هر کشور تقریبا کدام راهبرد را انتخاب نموده است.(یا به انتخاب او نزدیک است). در کتاب راهبرهای توسعه اقتصادی شش راهبرد مجزا در باب توسعه تصریح شده است که به جهت جامعیت آن به شرح ذیل به صورت اجمالی بیان می شود:(گریفین، ۱۳۸۴: ۶۵-۵۶)
۲-۲-۶-۵-۱ راهبرد پولی