دولت و در واقع تمام جوامع انسانی ، کاملاً وابسته به رایانه می‌باشند . بیشتر اسرار ملی و اطلاعات مراکز صنعتی حساس ما توسط رایانه ای ضبط و پردازش می شود . این دسته بندی از جرایم ، جاسوسان بین‌المللی و افرادی را در بر می‌گیرد که اسرار مربوط به دفاع ملی و پژوهش های علمی تـأسیسات رایانه ای را به سرقت می‌برند . این دسته از مجرمین به اطلاعات و اسرار رایانه های مراجع حقوقی و قضایی نیز دستبرد می‌زنند . ( جی . آیکاو و همکاران ، ۱۳۸۳ ، ۱۱۶ )

جاسوسی رایانه ای همانند جاسوسی کلاسیک ناظر بر کسب اسرار حرفه ای ، تجاری ، اقتصادی ، سیاسی و نظامی و نیز افشا ، انتقال و استفاده از اسرار است . فرد مرتکب جرم با دستیابی و فاش کردن این اسرار ، ضرر سیاسی ، نظامی ، مالی ، تجاری و اقتصادی به طرف دیگر وارد می‌کند . جاسوسی در ابتدای امر ظهور در جاسوسی سیاسی و نظامی داشت و محدود ‌به این دو محور می شد ، اما در سیر تکاملی خود یکی از نظر نوع هدف و دیگری وسیلۀ ارتکاب با تحولات بسیاری مواجه شده است . ( حسن بیگی ، ۱۳۸۴ ، ۲۲۰ )

ب . کلاهبرداران

کلاهبرداری رایانه ای یک صنعت مهم و رشد یافته است . افراد و تشکل های عمل کننده در این عرصه به صورت پیچیده و فنی وارد کار می‌شوند . در بزرگترین مقیاس ، ‌گروه‌های سازمان یافتۀ محلی یا بین‌المللی وارد کارزار جرایم می‌شوند و به عنوان یک منبع مستقیم درآمد غیرقانونی نیز به منظور انجام عملیات پول شویی ‌در مورد درآمدهای حاصل از مواد مخدر استفاده می‌کنند .

( جی . آیکاو و همکاران ، ۱۳۸۳ ، ۱۱۶ )

انگیزه این گروه کسب منفعت مالی است و عمدتاًً در دو مقولۀ جاسوسی و کلاهبرداری فعالیت دارند که روز به روز بر تعداد این افراد در جهان افزوده می شود . ( باستانی ، ۱۳۸۳ ، ۲۵ )

۳ . خرابکاران

مجرمینی که در دسته بندی خرابکاران قرار می گیرند ، معمولاً با انگیزه های متفکرانه مرتکب این جرم نمی شوند ( بر خلاف نفوذ کنندگان غیرمجاز ) . آن ها انگیزه های اقتصادی و سیاسی نیز ندارند ( بر خلاف خلافکاران ) . غالباً افراد این دسته از روی خشم و عصبانیت رفتار می‌کنند و اکثر اوقات به صورت تشکل های ویژه بروز می نمایند . با این وجود پاره ای اوقات به طور کلی در زندگی روزمرۀ بعضی از این افراد ، عمل مجرمانه وارد شده است .

( جی . آیکاو و همکاران ، ۱۳۸۳ ، ۱۱۷ )

انگیزۀ این دسته تنها صدمه زدن و ایراد خسارت به دیگران است ، که نه به قصد کسب منفعت و نه سرگرمی و تفریح می‌باشد بلکه افرادی هستند که دارای اختلالات روانی بوده و یا قصد انتقام جوئی دارند . ( باستانی ، ۱۳۸۳ ، ۲۵ )

گفتار دوم : بزه دیدگان

از دیگر مسائل مربوط به علوم جنایی که در جرایم کامپیوتری و شبکه ای از اهمیت بسزایی برخوردار گشته است ، بزه دیده شناسی در این نوع جرایم یا به عبارتی بزه دیده شدن بواسطه ‌کامپیوتر می‌باشد .

اهم خصایصی که در این جرایم سبب توجه به بزه دیده شناسی در جرایم کامپیوتری و به خصوص جرایم نسل جدید کامپیوتر ( سایبرسپیس ) گشته ، عبارتند از : بالا بودن رقم سیاه^[۱]، بزه دیده شدن تعداد بیشمار افراد بواسطه یک جرم به خصوص در محیط سایبر .

( باستانی ، ۱۳۸۳ ، ۱۲۴ )

تا دیروز شاید فقط مراکز حساس امنیتی و شرکت های مهم تجاری در معرض وقوع جرایم رایانه ای واقع می شدند . اما امروزه ، که حتی برخی از افراد غیرحرفه ای هم پایگاه اینترنتی خاص خود را دارند و برخی فعالیت های تجاری نه چندان بزرگ هم از طریق اینترنت انجام می شود ، طیف گسترده تری از افراد در معرض وقوع جرایم قرار گرفته اند .

در خصوص بحث بزه دیده شناسی به بیان این نکته اکتفا می‌کنیم که همان گونه که به طور کلی در خصوص جرایم رایانه ای به لحاظ افزایش روز افزون کاربران تخصصی شبکۀ جهانی اینترنت ، دیگر طیف خاصی بزه دیده واقع نمی شوند همۀ اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی ، پیر و جوان و طفل در این طیف قرار می گیرند . ( جاویدنیا ، ۱۳۸۷ ، ۱۰۵ )

قربانیان جرایم سایبری در واقع قربانیان پیشرفت تکنولوژی هستند اما نکته قابل توجه در این بین آن است که بسیاری از بزه دیدگان جرایم سایبری استعدادی قابل توجه برای قربانی شدن بروز می‌دهند و براحتی طعمه بزهکاران سایبری می‌شوند برخی کلاهبرداری های اینترنتی ناشی از کسب اطلاعات به روش های بسیار ساده است و سوء استفاده از عکس ها و اسرار شخصی نمونه هایی از این موضوع می‌باشد ما بر این باوریم که قربانی جرم سایبری همیشه بی گناه نیست و چه بسا خودش ناخواسته آغازگر بزه سایبری می‌باشد . ضعف شخصیتی ، فقدان اطلاعات کافی در رابطه با محیط مجازی و عدم دقت در محافظت از داده ها مواردی است که قربانی بزه سایبری را در قربانی شدنش مساعدت می‌کند . (www . Hoghooghdanan .com )

مبحث چهارم : شناسایی اینترنت

شبکه بین‌المللی یا اینترنت ، نام مجموعه ای از منابع اطلاعاتی جهانی است که در سطح دنیا گسترده است . گستردگی این مجموعه به حدی است که می توان گفت هیچ انسانی نمی تواند به تنهایی تمامی اینترنت یا حتی بخشی از آن را بشناسد . سر منشأ اینترنت به سال ۱۹۷۰ و گرده همایی شبکه های کامپیوتری ( محلی داخلی ) باز می‌گردد . در ابتدا نام این شبکه که تحت نظر وزارت دفاع آمریکا قرار داشت آرپانت^[۲]بود .

آرپانت در طول زمان دچار تغییرات بسیار شده است و در حال حاضر این شبکه اسکلت اصلی شبکۀ جهانی اینترنت را تشکیل می‌دهد . اینترنت را نمی توان تنها یک شبکه کامپیوتری یا مجموعه ای از شبکه های کامپیوتری متصل به هم تلقی نمود . در واقع به اینترنت باید به عنوان منبع عظیمی از اطلاعات قابل استفاده نگاه شود . ( باستانی ، ۱۳۸۳ ، ۲۳ )

اینترنت شبکۀ شبکه هاست . با توجه به محدودیت هایی که ایجاد یک شبکه در مقیاس گسترده به دنبال داشت ، فناوری ارتباط بین شبکه ای پا به عرصۀ وجود گذاشت . دستاورد اصلی این فناوری امکان ایجاد ارتباط بین دو یا چند شبکه بود که در نهایت به تولد اینترنت به عنوان یک مجموعه ارتباط بین شبکه ای گسترده در تمام دنیا با یک زبان قراردادی مشترک منتهی گردید . پس اینترنت شامل تعداد زیادی کامپیوتراست که به وسیلۀ مخابراتی و از طریق خطوط سیمی ، ماهواره ای یا ماکروویو به هم متصل شده اند و با یک زبان یا قرارداد مشترک با هم ارتباط دارند .

( شجاعی ، ۱۳۸۵ ، ۱۳۵ )

اینترنت را مجموعه ای از شبکه ها می‌گویند و از طریق آن شبکه های مختلف رایانه ای توسط سخت افزار و نرم افزارهای مربوطه و با قراردادهای ارتباطی یکسان به یکدیگر متصل شده و با اختصاص آدرس های الکترونیکی خاص هر یک از آنان می‌توانند به صورت متن ، صدا ، تصویر و حتی فیلم تبادل اطلاعات کنند .

کریک­پاتریک^[۳۳۹] (۱۹۹۹، به نقل از خوانین­زاده، اژه­ای و مظاهری، ۱۳۸۴) معتقدند بسیاری از جنبه­ های اعتقاد و تجربه مذهبی و تصویر خدا می ­تواند به صورت جانشینی برای شکست­های اولیه تحول دلبستگی ایمن^[۳۴۰] باشد. و خدا به عنوان بزرگترین پایگاه ایمن است و افراد برای دستیابی به پایگاهی امن به او روی می ­آورند، به منصه ظهور می­رساند. شخص مذهبی باور دارد که وقتی خطری او را تهدید می­ کند، خداوند برای محافظت و تسلی دادن در دسترسش خواهد بود و همین امر به او اجازه می­دهد که به مسائل و مشکلات، با شرح صدر و اطمینان نزدیک شود. اساسا ایمان از ریشه امن و به معنای پناه گرفتن و امنیت یافتن است. قرآن امنیت و آرامشی را که ایمان در وجود مؤمن ایجاد می­ کند در سوره رعد آیه ۲۸ ، چنین توصیف می­ نماید: « الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ». آنان که ایمان آورده­اند و دلهای­شان به یاد خدا آرامش می­یابد آگاه باشید که دل­ها به یاد خدا آرامش می‌یابد. اژه­ای (۱۳۸۱) در پژوهش خود دلبستگی ایمن به خدا را همان دلبستگی رشد یافته می­داند و آن را عامل اساسی برمی­شمرد که می ­تواند با ارتباط با خدای شایسته دوست داشتن، آدمی را به اوج برساند.

‌می‌توان گفت دین نظام باور منسجمی ایجاد می­ کند که باعث می­ شود افراد برای زندگی خود معنا پیدا کنند و به آینده امیدوار باشند. سامانه­ها و نظام­های باورهای دینی به افراد امکان می­دهد که به ناملایمات، فشارهای روانی و کمبودهای گریزناپذیری که در روند چرخه زندگی رخ می­دهد معنا ببخشند و نسبت به زندگی امیدواری بیشتری داشته باشند. وانگهی حضور مرتب در امور مذهبی و شرکت در برنامه ­های­دینی، برای افراد حمایت اجتماعی ایجاد می­ کند، این خود بر خوشحالی و روحیه و خلق بالا و تنظیم هیجان افراد اثر دارد (روحانی و معنوی­پور،۱۳۸۷) .

۲-۴-۳-۲- عمل به باورهای دینی و سلامت­روان

کوئینگ (۲۰۰۴) حداقل ١٠ دلیل برای تبیین رابطه بین دین و سلامت روان ارائه می­ کند که به شرح زیر هستند:

۱- دین باعث ایجاد نگرش مثبت نسبت به دنیا در فرد می­ شود و او را در مقابل رویدادهای ناگوار زندگی مثل فقدان یا بیماری یاری می رساند.

۲- دین به زندگی فرد معنا و هدف می­دهد. داشتن معنا و هدف در زندگی نشان­دهنده سلامت روان است و باعث افزایش توانایی فرد در انجام کارها می­ شود.

۳- افراد دیندار با حوادث تروماتیک زندگی که قابل پذیرش نیستند، راحت­تر سازگار می­شوند.

۴- دین باعث ایجاد امید در فرد می­ شود، امید باعث ایجاد انگیزه و انرژی در فرد می­ شود که او را به بهتر شدن اوضاع زندگی امیدوار می­ کند.

۵- افراد دیندار احساس آزادی شخصی بیشتری نسبت به دیگران ‌می‌کنند. آن ها وابستگی عاطفی کمتری به اطرافیان دارند.

۶- احساس کنترل در افراد دیندار به واسطه دعا کردن ایجاد می­ شود؛ ‌به این گونه که دعا کردن باعث احساس غیرمستقیم کنترل بر شرایط به ظاهر غیر قابل تغییر و ناگوار می­ شود.

۷- افراد دیندار از شخصیت­های دینی که رنج بسیار کشیده­اند، الگوبرداری ‌می‌کنند و این مسأله باعث افزایش تحمل و پذیرش موقعیت­های غیر قابل تغییر در آن ها می­ شود.

۸- افراد دیندار از الگوی تصمیم ­گیری خاصی استفاده ‌می‌کنند. این الگو فرد را در جهت افزایش تصمیم ­گیری­های مفید برای اطرافیان و خود و کاهش تصمیم ­گیری­های خود مخرب سوق می­دهد، و این امر تا حدی از شدت استرس­های زندگی می­کاهد.

۹-دین تنها منبع پاسخگو به سؤالات نهایی است؛ بویژه در موارد اضطراری که علم قادر نیست به فرد کمک کند. این مسأله بخصوص در موارد جدی مثل بیماری­های لاعلاج از اهمیت خاصی برخوردار است.

۱۰- دین باعث برخورداری فرد از حمایت اجتماعی بیشتر می­ شود. این امر به سبب ارتباط فرد با جامعه مذهبی، و خداوند ایجاد می­ شود.

کوئینگ (۱۹۹۸ به نقل از بائومل^[۳۴۱]، ۲۰۰۰) ۵۷۷ بیمار بستری در بیمارستان را که بیش از ۵۵ سال سن داشتند، مورد بررسی قرار داد. او دریافت که گرایش­ها و رفتارهای مقابله­ای مثبت مذهبی رابطه معکوسی با احتمال ابتلا به اختلالات روانی از جمله افسردگی دارد. منظور از گرایش­های دینی مثبت، اعتقاد به مهربانی خداوند و داشتن تصویری خوب از دین است. رفتارهای دینی مثبت شامل مواردی چون اعتقاد به مهربانی خداوند، سعی در رسیدن به خداوند و جستجوی حمایت از منابع مذهبی است.

و نیز از لوین^[۳۴۲](۱۹۹۴ به نقل از شلمزاری و معتمدی، ۱۳۸۰) ‌در مورد اثرات دین بر سلامتی و کارکردهای روانی- اجتماعی آن، بیان می­ کند که این اثرات می ­تواند ناشی از عوامل زیر باشد:

دستورات دینی، رفتارهایی را مجاز می­شمارد که با انجام دادن آن ها سلامتی انسان تأمین و با انجام رفتارهایی غیر مجاز سلامتی به مخاطره می ­افتد. برای مثال مصرف نکردن الکل، مواد مخدر، داروها، رژیم غذایی و فعالیت­های دیگر.

دستورات دینی بعضاً به صورت جمعی اجراء می­ شود و همین باعث حمایت اجتماعی، احساس تعلق و دوستی­های صمیمی برای فرد می­گردد. وی معتقد است ارتباطات اجتماعی همچون سپری (احیاناً از طریق شیوه ­های ایمنی-شناختی و عصبی روانی) از تأثیرات زیانبار فشار و خشم جلوگیری می­ نماید.

باورها و عقاید دینی باعث ایجاد صلح، اعتماد به نفس و احساس هدفمندی می­گردند. انجام مراسم دینی فردی و درگیر شدن فرد در عبادات و تمرین­های عبادی به صورت شخصی، باعث رهایی خود از اضطراب و ترس شده و احساس تنهایی او را از بین می­برد و حسی از عشق و احترام در او بر می­انگیزد.

۲-۴-۳-۳- عمل به باورهای دینی و تنظیم هیجان شناختی

به نظر پارگامنت (۱۹۹۷، به نقل از خدایاری فرد و همکاران، ۱۳۷۸) باورهای دینی از سه طریق می ­تواند در مقابله با فشارهای گوناگون روانی و محیطی و در تنظیم هیجان شناختی مؤثر باشد که عبارتند از:

نخست آن که، باورهای دینی می ­تواند به عنوان بخشی از فرایند مقابله تلقی گردیده و بر نحوه ارزیابی خود از عامل تهدیدکننده و شدت آن اثر بگذارد. به عبارت دیگر باورهای دینی ممکن است متغیرهای میانجی مانند محدودیت­های شخصی و اجتماعی فرد و نیز چگونگی ادراک از منابع و رویدادهای فشارزا را تحت تأثیر قرار دهد.

دوم آن که، باورهای دینی می ­تواند در فرایند مقابله و تنظیم هیجان شناختی مداخله نماید، یعنی در تعریف مجدد از مشکل به گونه ­ای که قابل حل باشد کمک کند، از این رو باورهای دینی به افراد کمک می­ کند تا خود را از نظر هیجانی حفظ کرده و در برخورد با آن موقعیت از طریق معناجویی و امیدوار ماندن تلاش نماید.

سوم آن که، باورهای دینی می ­تواند نتایج و پیامدهای حاصل از عوامل فشارزا را تحت تأثیر قرار دهد. بدین معنی که تفسیر افراد از نتایج مربوط به رویدادها و حوادث زندگی، تحت تأثیر باورها و اعتقادات دینی قرار ‌می‌گیرد.

۲-۵- پیشینه مطالعاتی

۲-۵-۱- پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی تنظیم هیجان شناختی

– باعث بهبود کارایی منابع می شود، ‌بنابرین‏ باعث کاهش هزینه در ساختار شرکت می شود و موضع رقابتی شرکت را نسبت به رقبا بهبود می بخشد.

– سبز بودن شرکت را قادر می‌سازد که از طریق ارائه محصولات جدید در بازارهای جدید یا ارائه مزیت های اضافی برای محصولات جاری، خود را از رقبا برجسته تر جلوه دهد. این امر باعث خواهد شد که ارزش شرکت برای مشتریان افزایش یابد و وفاداری مشتری را افزایش داده و در نهایت سودآوری افزایش خواهد یافت. (ماندگاری،۱۳۹۱،ص۱۰)

– باعث ذخیره پول در دراز مدت می شود، اگرچه در ابتدا هزینه آن زیاد است (Saini,2013,p 63)

۲-۱-۲۰- سه کلید برای بازاریابی سبز موفق

بازاریابی سبز مفهوم گسترده ای است که تمامی فعالیت های بازاریابی جهت تحریک و تقویت نگرش ها و رفتارهای مساعد زیست محیطی مصرف کنندگان را در بر می‌گیرد. (Menon, 1997, p51)

برای مؤثر بودن در بازاریابی سبز باید سه چیز را انجام داد:

۲-۱-۲۰-۱- خالص و واقعی باشید:

خالص و واقعی بودن یعنی : الف) انجام دادن واقعی آنچیزی که ادعا می‌کنیم در کمپین بازاریابی سبز خود قرار است انجام دهید.

ب) بخش باقی مانده خط و مشی تجارت شما یا آن چیزی که قصد انجام آن را دارید، سازگار با محیط زیست باشد.

۲-۱-۲۰-۲- به مشتریانتان آموزش دهید:

آموزش به مصرف کنندگان تنها به معنی اجازه دادن به مردم برای دانستن آن چیزی که برای حفظ محیط زیست انجام می دهید نیست؛ بلکه اجازه دادن به آن ها برای دانستن این است که چرا محیط زیست اهمیت دارد.

۲-۱-۲۰-۳- به آن ها فرصت شرکت کردن دهید:

یعنی اجازه دادن به مشتریان برای شرکت در فعالیت های مثبت زیست محیطی(Verru,2013,p569)

۲-۱-۲۱- پتانسیل ها و چالش‌های بازاریابی سبز در ایران

حال که در ایران بازار برای کالاهای دوستدار محیط زیست در حال رشد است و دولت در حال فشار آوردن بر شرکت ها و مصرف کنندگان برای تولید و مصرف این کالا هاست، توجه به عامل هایی که فرایند انتخاب مشتری را تحت تأثیر قرار می‌دهند و نوع واکنش مصرف کنندگان در قبال این کالاها بسیار حائز اهمیت است.(خورشیدی و حسین زاده،۱۳۹۱،ص۳۸)

در اینجا به موارد مهمی که نشان دهنده ضعف و قوت های بازاریابی سبز و به عبارتی پتانسیل ها و چالش‌های پیش روی این حوزه است اشاره می‌کنیم.

یکی از پتانسیل های بسیار بالای کشور در زمینه محیط زیست این است که مردمانی علاقه مند ‌به این امر داشته و می توان روی همکاری و هر گونه مساعدت آن ها در این امر حساب نمود.

بسیاری از آن ها در موقع خرید به مناسب و سبز بودن محصولات توجه دارند که این امر می‌تواند شرکت ها و کارخانه‌ها را در تولید چنین محصولاتی امیدوار نماید.

از مهمترین گزینه ها که بسیار بر برنامه ریزی و تصمیم گیری شرکت ها می‌تواند تأثیر گذار باشد آن است که مردم کشور و مخصوصاً مصرف کنندگان چه میزان توجهی به رعایت مسائل اجتماعی از سوی تولیدی ها داشته و چه میزان در تشویق یا تنبیه آن ها (خرید یا عدم خرید) آمادگی دارند. آمارها نشانگر حساسیت آن ها بر رعایت مسائل زیست محیطی توسط شرکت ها می‌باشد و زنگ خطری است برای هر شرکت و کارخانه ای که امروزه دیگر مردم آمادگی دارند هر محصول مناسبی را خریداری و محصولات مضر به طبیعت را از رده خارج نمایند. (گرانت،ترجمه امامی،۱۳۸۷)

همان‌ طور که می دانید تا به موضوعی عقیده نباشد کمتر تلاشی در جهت انجام آن صورت می‌گیرد و یقیناً اگر مردم فکر کنند که این امور تأثیری در حفظ و نگهداری محیط زیست نداشته و یا مثبت نمی باشد، یاری و کمکی در جهت آن نکرده و حتی در شرایطی با آن به مقابله نیز می پردازند.

کشور ایران از پتانسیل بسیار عظیمی برای اجرای طرح ها و پروژه های سبز برخوردار است که یقیناً همراهی و یاری مردمی را از هر جهت در پی خواهد داشت و هشداری است بر تمامی افراد و شرکت هایی که هنوز متوجه وضعیت نشده و طبق روال قبلی تنها به فکر مسائل مالی شرکت بوده و سعی در رفع مشکلات عنوان شده ندارند و محیط زیست را تنها منبعی برای رشد و توسعه خویش حساب می‌کنند.

در میزان آشنایی افراد با بازاریابی سبز و محصولات سبز متأسفانه شاهد وضعیت نامساعدی هستیم علت این امر ریشه در کم کاری و ضعف بسیار مفرط در زمینه آگاه سازی مردم از این امر در سال‌های اخیر می‌باشد. هر کار و فعالیتی هر چند بسیار مفید و مناسب نیز باشد در صورت عدم اطلاع رسانی مناسب بدون نتیجه خواهد بود و در همان مراحل اولیه محکوم به شکست خواهد شد. (صبوری،۱۳۸۹،ص ص۱۳-۹)

نتیجه گیری

با توجه به مطالعات انجام شده به نظر می‌رسد دیگر راه برگشتی به سمت تولید محصولات مخرب برای محیط زیست وجود ندارد و رفته رفته فشارهای دولتی، رقابتی و تغییر نگرش مشتریان، شرکت ها را ملزم به پیروی و به کارگیری رویکرد بازاریابی سبز می‌کند. مشتریان به دنبال محصولاتی هستند که آثار مخرب زیست محیطی کمتری داشته باشند . لازمه دستیابی به نتایج مهم در بازاریابی سبز صرف زمان، تعهد و منابع است. بازاریابی سبز هنوز دوران طفولیت خود را می گذراند و به مطالعات بیشتری جهت نشان دادن توانمندی های بالقوه آن نیاز است. یافته ها نشان می‌دهد که بسیاری از مصرف کنندگان دانش سبز بودن را ندارند؛ به همین دلیل شرکت ها نه تلاشی برای توسعه محصولات سبز می‌کنند و نه اهمیتی برای بسته بندی سبز قائل می‌شوند. افزایش آگاهی باعث می شود مصرف کنندگان محصولاتی که با فناوری پاک تولید می‌شوند، هزینه بیشتری بپردازند. در این میان هر یک از آمیخته های بازاریابی تأثیر خاص خود را بر رفتار خرید مصرف کننده دارند.

۲-۲- پیشینه تحقیق

۲-۲-۱- پیشینه داخلی

– هدیه تندکار در سال ۱۳۸۹ در تحقیقی با عنوان “تأثیر آمیخته بازاریابی سبز بر فرایند تصمیم گیری خرید مصرف کنندگان (مطالعه موردی: مصرف کنندگان خانگی لامپ کم مصرف شهر رشت)” به بررسی تأثیر آمیخته بازاریابی سبز بر فرایند تصمیم گیری خرید مصرف کنندگان خانگی لامپ کم مصرف پرداخت. جامعه آماری این پژوهش خانوارهای شهر رشت بود که از این جامعه به روش نمونه گیری خوشه ای، در سه منطقه شهرداری، نمونه ای به حجم ۴۰۰ نفر متشکل از افراد تصمیم گیر خانوار برای خرید این کالای سبز انتخاب شد. پس از تشریح پایه های نظری و پژوهشی مربوط به بازاریابی سبز و فرایند تصمیم گیری خرید مصرف کننده، به منظور بررسی این رابطه از چهار عنصر آمیخته بازاریابی سبز (محصول، قیمت، توزیع، ترفیع) استفاده و هر یک از این عناصر نیز با بهره گرفتن از متغیرهایی تعریف شد. پس از جمع‌ آوری داده ها با بهره گرفتن از مصاحبه و توزیع پرسشنامه، برای اندازه گیری متغیرها، اقدام به ارائه یک مدل معادلات ساختاری شد. در پایان مشخص شد، بین هر یک از عناصر آمیخته بازاریابی سبز و فرایند تصمیم گیری خرید مصرف کنندگان، رابطه مثبت معناداری وجود دارد؛ همچنین مشخص شد بین عناصر آمیخته بازاریابی سبز روابط معناداری وجود دارد.

۲- سرمایه گذاری نهادی :

در ادبیات حاکمیت شرکتی سرمایه گذاران نهادی به عنوان یکی از مکانیسم های خارجی مؤثر در نظارت بر شرکت شناخته می‌شوند .این گروه از فعالان بازار سرمایه با توجه به برخورداری از دانش و تخصص لازم ، دسترسی به کانال های ارتباطی مؤثر می‌توانند نقش اساسی در ارتقای سیستم حاکمیت شرکتی و در نتیجه افزایش کارایی و بهره وری شرکت ایفا کنند(رحمان سرشت و مظلومی، ۱۳۸۴،۸۹) .

شلایفر و ویشنی^[۴۱] (۱۹۸۶) ‌به این نکته اشاره می‌کنند که وجود یک سهامدار بزرگ باعث کاهش مسئله نمایندگی در سازمان می شود . همچنین بنا بر پژوهش گیلان و استارکس ،۲۰۰۳، در کشورهایی که سهام‌داران نهادی در ترکیب مالکیت بیشتر شرکت ها وجود دارند مشکلات نمایندگی ناشی از جدایی مالکیت از مدیریت شایع نیست و در حقیقت سرمایه گذاران نهادی نقشی اساسی در ارتقای سیستم حاکمیت شرکتی ایفا می‌کنند.

۳-تشکل های سهام‌داران خرد:

تشکل های سهام‌داران خرد به عنوان یکی دیگر از مکانیسم های حاکمیت شرکتی برای حمایت از حقوق سهام‌داران محسوب می شود .در کنار ظرفیتی که سهام‌داران عمده برای نظارت بر عملکرد مدیریت و بهبود کارایی شرکت دارند و منافع مشترک آن نصیب سایر سهام‌داران از جمله سهام‌داران خرد می شود، باید توجه داشت که حضور سهام‌داران عمده تنها بخشی از مشکل بهره برداری یکی به هزینه دیگری (سواری مجانی) را مرتفع می‌سازد و از آن مهمتر نباید از شرایطی غافل شد که منافع سهام‌داران عمده و اقلیت در تضاد قرار می‌گیرد. ‌بنابرین‏ در چنین شرایطی حضور فعال سهام‌داران اقلیت برای پوشش این نقیصه ضروری است(حسینی، ۱۳۸۷،۱۵۸).

۴- الزام به ارائه پیشنهاد خرید سهام خرد در صورت اقدام به خرید بلوک های کنترلی:

یکی دیگر از مکانیسم های حاکمیت شرکتی برای حمایت از حقوق سهام‌داران الزام سهامدار بلوکی جدید برای خرید سهام متعلق به سهام‌داران قبلی است . در بسیاری موارد در بازارها شاهد شرایطی هستیم که جابجایی بلوک های مالکیتی موجب تغییر در کنترل و در نتیجه تغییر استراتژی پیش روی شرکت ها می شود.این شرایط می‌تواند با شرایطی که سهام‌داران فعلی بر مبنای آن تصمیم به نگهداری و تحصیل سهام گرفته اند متفاوت باشد و ترجیحات سهام‌داران در خصوص نگهداری سهام را تغییر دهد.در مواردی با انجام چنین معاملات عمده ای، این دسته سهام‌داران در انتخاب گزینه خروج دچار محدودیت عدم امکان فروش و یا خسارت ناشی از افت قیمت سهام می‌شوند . در بسیاری از کشورها برای اطمینان از محفوظ ماندن حق خروج سهام‌داران جزء بدون جریمه و زیان مالی سهامدار کنترل جدید ملزم می شود در قیمتی که بر اساس ضوابط تعیین می شود، به سایر سهام‌داران پیشنهاد خرید سهام شان را ارائه دهد (هشی ،۲۰۰۳،۱۸۹)^[۴۲].

در میان مکانیسم های حاکمیت شرکتی آنچه بیش از همه جلب توجه می‌کند حضور سرمایه گذاران نهادی به عنوان مکانیسم های خارجی حفاظت از حقوق سهام‌داران است این مهم ناشی از توانایی‌های بالقوه این گروه از سهام‌داران در اعمال نفوذ بر مدیران و نظارت بر عملکرد آن ها‌ است تهرانی (۱۳۸۹)‌نیز یکی از شیوه های کاهش هزینه نمایندگی^[۴۳] را مداخله مستقیم سهام‌داران برای نظارت بر عملکرد مدیران می‌داند.

۲-۲-۳ گروه بندی های مختلف سهام‌داران:

بنا برشرایط خاص حاکم بر صنایع و شرکت های مختلف طبعا ساختار مالکیت و ترکیب سهام‌داران از صنعتی به صنعت دیگر واز شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است . به گونه ای که ممکن است حتی ساختار مالکیت یک شرکتی خاص از دورهای به دوره دیگر تغییرات بسیارزیادی داشته باشد سهام‌داران حاضر در ترکیب مالکیت شرکت را می توان از جنبه‌های مختلفی دسته بندی کرد.در ذیل به بخشی از این تقسیم بندی ها اشاره می شود:

۲-۲-۳-۱- انواع سهام‌داران با توجه به میزان کنترل بر هیئت مدیره:

طبق آیین نامه اصول حاکمیت شرکت ها در بورس اوراق بهادار ایران که در متن اطلاعیه نهایی آن در اسفند ماه سال۱۳۸۴پذیرفته شد، بر اساس میزان کنترل سهام‌داران بر اعضای هیئت مدیره، سهام‌داران به دو گروه سهام‌داران عمده و سهام‌داران جزء تقسیم می‌شوند که به صورت زیر تعریف شده اند (سازمان بورس اوراق بهادار، ۱۳۸۵)^۱

۱- سهامدارعمده: سهامداری است که بتواند یک عضو یا بیشتر از اعضای هیئت مدیره را به طور مستقل منصوب کند و دارای بیشترین کنترل بر هیئت مدیره است.

۲-سهامدارجزء(حقیقی): سهامداری است که به طور مستقل نمی تواند یک عضو هیئت مدیره را منصوب نمایند و دارای کمترین قدرت نفوذ و کنترل بر شرکت و هیئت مدیره است.

۲-۲-۳-۲- انواع سهام‌داران با توجه به نوع وابستگی به شرکت سرمایه پذیر:

‌بر اساس نوع و ‌وابستگی به شرکت سرمایه پذیر ، سهام‌داران به دو گروه تقسیم می‌شوند(نمازی و کرمانی، ۱۳۸۷،۸۹)^۲

۱- سهام‌داران خصوصی شامل:

– سهام‌داران مدیریتی : به اعضای هیئت مدیره یا اعضای خانواده آن ها اطلاق می شود که درصدی از سهام مربوط به شرکت را در اختیار دارند.

– سهام‌داران شرکتی : سهام‌داران شرکتی معمولا به شرکت های سرمایه گذاری و سایر مؤسسات تجاری گفته می شود که درصدی از سهام مربوط به شرکت را بر عهده دارد.

– سهام‌داران خارجی : به سهام‌داران با تبعیت خارجی گفته می شود که درصدی از سهام مربوط به شرکت را به عهده دارند.

۲- سهام‌داران نهادی:

سرمایه گذاران نهادی به مؤسسه‌ و نهادهای سرمایه گذاری بزرگ مانند بانک ها ، شرکت های بیمه ، صندوق های بازنشستگی و مؤسسه‌ هایی از این قبیل اطلاق می‌شوند.

۲-۲-۳-۳- انواع سهام‌داران با توجه به درصد مالکیت :

اما از دیدگاهی دیگر نیز می توان به دسته بندی سهام‌داران پرداخت و آن با توجه به درصد مالکیت مربوط به آن ها‌ است. بر این اساس میتوان سهام‌داران را به سه دسته کلی تقسیم کرد(کرمانی ، ۱۳۸۶،۵۸)^۱.

۱- سهام‌داران جزیی :

سهامدارانی که با مالکیت بین پنج تا بیست درصد سهام یک شرکت را بر عهده دارند.

۲-سهام‌داران اثر گذار:

سهامدارانی که مالکیت بین بیست تا پنجاه درصد سهام یک شرکت را بر عهده دارند.

۳-سهام‌داران کنترل کننده :

سهامدارانی که مالکیت بالای پنجاه درصد سهام یک شرکت را بر عهده دارند.

۲-۲-۴- ساختارهای مالکیت

شرکت­های سهامی که در عرصه اقتصاد کشورها به کسب و کار می­پردازند زائیده فرایند تکامل مالکیت شخصی هستند. فرایندی که در طی آن گونه­ های متفاوتی از الگوهای فعالیت اقتصادی جمعی به بوته آزمایش گذاشته شده و در نهایت الگوی شرکت سهامی (عام) که یک قالب حقوقی است به عنوان گونه برتر ظهور ‌کرده‌است. امروزه این شرکت­ها با جذب منابع بسیار و تبدیل آن ها به کالاها و خدمات مورد نیاز جامعه نقش مهمی را در اقتصاد بازی ‌می‌کنند.

۴-۱-اهداف تحقیق

1. 1. بررسی اثربخشی روش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) بر بهبود بهزیستی روانشناختی بیماران قلبی

1. 1. بررسی اثربخشی روش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) بر بهبود کیفیت زندگی بیماران قلبی

1. بررسی اثربخشی روش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) بر کاهش استرس ادراک شده بیماران قلبی

۵-۱-سوالات تحقیق

1. 1. آیا روش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) بر بهبود بهزیستی روانشناختی بیماران قلبی اثر مثبت و معناداری دارد؟

1. 1. آیا روش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) بر بهبود کیفیت زندگی بیماران قلبی اثر مثبت و معناداری دارد؟

1. آیا روش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) بر کاهش استرس ادراک شده بیماران قلبی اثر مثبت و معناداری دارد؟

۶-۱- فرضیه های تحقیق

1. 1. روش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) بر بهبود بهزیستی روانشناختی بیماران قلبی اثر مثبت و معناداری دارد.

1. 1. روش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) بر بهبود کیفیت زندگی بیماران قلبی اثر مثبت و معناداری دارد.

1. روش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) بر کاهش استرس ادراک شده بیماران قلبی اثر مثبت و معناداری دارد.

۷-۱-متغیرهای پژوهش

ویژگی هایی را که پژوهشگر مشاهده یا اندازه گیری می‌کند، متغیر نامیده می‌شوند(دلاور، ۱۳۸۵).

۱-۷-۱-متغیر مستقل یا پیش بین

متغیری است که محقق می‌تواند در آن دخل و تصرف داشته باشد و ﺗﺄثیرات آن بر روی متغیر وابسته مشخص شود(دلاور، ۱۳۸۵)؛ که در این پژوهش، متغیر مستقل، «آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس» می‌باشد.

۲-۷-۱-متغیر وابسته یا ملاک

متغیری است که محقق در آن دخل و تصرف ندارد و متغیر مستقل بر آن ﺗﺄثیر می‌گذارد(دلاور، ۱۳۸۵)؛ که در این پژوهش، « کیفیت زندگی، بهزیستی روانشناختی و استرس ادراک شده» متغیر وابسته می‌باشد.

۳-۷-۱-متغیر کنترل

در مطالعه متغیرها را نمی توان هم زمان مطالعه کرد، باید برخی متغیرها را خنثی نمود، متغیر­هایی را که اثر آن ها خنثی یا حذف می‌گردد، متغیر کنترل کننده گویند(دلاور، ۱۳۸۵)؛ که در این پژوهش متغیرهای کنترل در انتخاب آزمودنی ها عبارتند از :

• • دامنه سنی آزمودنی ها بین ۳۰ تا ۶۰ سال

• • نداشتن سابقه بیماری روانی و مصرف داروهای روان گردان

• • عدم استفده از مداخلات روانشناسی و مشاوره ای دیگر

• • عدم ابتلاء به اختلالات سایکوتیک، دمانس و عقب ماندگی ذهنی

• هوشیاری و توانایی شرکت در جلسات ذهن آگاهی و توانایی تکلم به زبان فارسی.

۴-۷-۱-متغیر تعدیل کننده

عاملی است که توسط پژوهشگران انتخاب، اندازه گیری یا دستکاری می شود تا مشخص شود که تغییر آن موجب تغییر همبستگی بین متغیر مستقل و پدیده مشاهده شده می شود یا خیر. به عبارت دیگر متغیر مستقل ثانوی است که انتخاب می‌گردد(دلاور، ۱۳۸۵)؛ که در این پژوهش، جنسیت به عنوان متغیر تعدیل کننده محسوب می شود.

۸-۱-تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها

۱-۸-۱-تعاریف نظری

الف) کیفیت زندگی: دونالد(۲۰۰۱) کیفیت زندگی را اصطلاحی توصیفی عنوان می‌کند که به سلامت و ارتقاء عاطفی، اجتماعی و جسمی افراد و توانایی آن ها برای انجام وظایف روزمره اشاره دارد.

ب) بهزیستی روانشناختی: احساس ذهنی خرسندی، شادکامی و رضایت از تجربیات زندگی، احساس موفقیت وتعلق پذیری است(سیگ ودینا، ۲۰۰۹).

ج)استرس ادراک شده: حالت یا فرایندى روانشناختى است که طى آن فرد بهزیستى جسمى و روانشناختى خود را تهدید آمیز ادراک مى کند. در واقع ایجاد استرس بستگى به چگونگى برداشت و درک فرد از موقعیت ها و حوادث دارد. ممکن است، یک موقعیت براى فردى بى خطر و براى فرد دیگرى به صورت یک تهدید درک شود(کلارک، ۲۰۱۰).

د)بیمار قلبی: بیماری قلبی ‌و عروقی، نامی است عام و همگانی ومنظور از آن هر نوع بیماری قلب و رگ است، فشارخون، بیماری کرونری قلب، سکته مغزی و تب های روماتیسمی از نمونه های بیماری قلب و عروقی هستند. این بیماری در دنیای غرب، بیش از هر بیماری دیگری مردم را می کشد. در ایالات متحده بیش از نیمی از افراد بالای چهل و پنج سال به علت بیماری قلبی یا بیماری مربوط به گردش خون می میرند(سلیگمن و روزنهان، ۱۹۹۴) و فردی که ‌به این بیماری مبتلا است بیمار قلبی نامیده می شود.

ه) ذهن آگاهی: ذهن آگاهی مستلزم راهبردهای رفتاری، شناختی و فراشناختی ویژه برای متمرکز کردن فرایند توجه است که به نوبه خود به جلوگیری از مارپیچ فروکاهنده خلق منفی – فکر منفی – گرایش به پاسخ های نگران کننده و رشد دیدگاه جدید و پدیدآیی افکار و هیجانهای خوشایند منجر می شود (سگال، تیزدل و ویلیامز^[۳۶]، ۲۰۰۲).

۲-۸-۱-تعاریف عملیاتی

الف)کیفیت زندگی: میزان نمره ای است که آزمودنی (زنان و مردان بیمار قلبی) در پرسشنامه کیفیت زندگی( SF-36) (1992) ‌می‌گیرد.

ب) بهزیستی روانشناختی: میزان نمره ای است که آزمودنی (زنان و مردان بیمار قلبی) در پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف (۱۹۸۹)‌می‌گیرد.

ج) استرس ادراک شده: میزان نمره ای است که آزمودنی (زنان و مردان بیمار قلبی) در پرسشنامه استرس ادراک شده (PSS) (1983)‌می‌گیرد.

د) بیمار قلبی: عبارت است از فردی که طبق تشخیص های پزشکی به عنوان بیمار قلبی تشخیص داده شده است.

ه) ذهن آگاهی: عبارت است از تکنیک های آموزشی کابات زین (۲۰۰۵) که برای افزایش آگاهی افراد در لحظه حال استفاده می شود.

فصل دوم

ادبیات و پیشینه تحقیق

۱-۲-مقدمه

در فصل اول به بررسی مسئله پژوهش، اهمیت و ضرورت پژوهش، اهداف و فرضیه های پژوهش و تعاریف نظری و عملی پرداخته شد.

در این فصل به بررسی زمینه و زیربنای علمی مسائل موردبحث و مرور یافته های قبلی در قلمرو پژوهش پرداخته می شود. ‌بنابرین‏ به بررسی مبانی و پایه های نظری بیماری قلبی، کیفیت زندگی، بهزیستی روانشناختی، استرس ادراک شده و ذهن آگاهی و پژوهش های مرتبط پرداخته خواهد شد.

۲-۲- مبانی نظری تحقیق

۱-۲-۲-بیماری قلبی