۳-۱-۲-تاریخچه بیمه درایران

بیمه در ایران قبل از سال “۱۳۱۴” که شرکت سهامی بیمه ایران تأسیس گردید، نمایندگی های خارجی یکی پس از دیگری تعطیل شده و فقط دو شرکت که نمایندگی شرکت‌های بیمه “اینگستراخ” روسیه و “یورکشایر” انگلیس را داشتند باقی ماندند و این شرکت‌ها حتی تا بعد از تشکیل حکومت جمهوری اسلامی و قبل از تاریخ “۵۸/۴/۴” که شورای انقلاب شرکت‌های بیمه را ملی و نمایندگی های خارجی را منحل اعلام کرد به فعالیت خود در ایران ادامه میدادند.در سال ۱۳۱۰ با تصویب قانون ثبت شرکت ها در ایران شرکت‌های بیمه ای انگلیسی، آلمانی، اتریشی، سوئیسی و امثال آن در ایران اقدام به ایجاد شعبه و نمایندگی کرده و به فعالیت بیمه ای پرداختند. انگلیسی، آلمانی، اتریشی، سوئیسی و امثال آن در ایران اقدام به ایجاد شعبه و نمایندگی کرده و به فعالیت ای پرداختند.در سال ۱۳۱۴ “شرکت سهامی بیمه ایران” با سرمایه صددرصد دولتی تأسیس شد و در سال ۱۳۱۶ “قانون بیمه” به تصویب رسید. ایران” با سرمایه صددرصد دولتی تأسیس شد و در سال ۱۳۱۶ “قانون ” به تصویب رسید.در سال ۱۳۲۹ نخستین شرکت بیمه خصوصی به نام “بیمه شرق” در ایران تأسیس شد و تا سال ۱۳۴۳ به تدریج هفت شرکت بیمه خصوصی دیگر به نام های آریا، پارس، ملی، آسیا، البرز، امید ، ساختمان و کار تأسیس شده و به فعالیت پرداختند. خصوصی به نام ” شرق” در ایران تأسیس شد و تا سال ۱۳۴۳ به تدریج هفت شرکت خصوصی دیگر به نام های آریا، پارس، ملی، آسیا، البرز، امید ، ساختمان و کار تأسیس شده و به فعالیت پرداختند.(کریمی؛۸۲،۲۸)

در سال ۱۳۴۷ قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان و سایل نقلیه موتوری زمینی در قبال شخص ثالث که به بیمه شخص ثالث اتومبیل معروف است به تصویب رسید. اجباری مسئولیت مدنی دارندگان و سایل نقلیه موتوری زمینی در قبال شخص ثالث که به شخص ثالث اتومبیل معروف است به تصویب رسید.با افزایش فعالیت بیمه ای در کشور در سال ۱۳۵۰ “بیمه مرکزی ایران” تأسیس شد و وظایفی مانند تنظیم بازار بیمه کشور و هدایت آن از طریق تصویب آیین نامه ها و مقررات؛ توسعه و تعمیم بیمه و شبکه کارگزاری و نظارت بر فعالیت های شرکت های بیمه ای به نمایندگی از دولت در بازار بیمه و انجام دادن بیمه اتکائی اجباری برای مؤسسات بیمه،بیمه خصوصی به نام های ، تهران، حافظ، توانا و دانا تأسيس شدند.در کشور در سال ۱۳۵۰ ” مرکزی ایران” تأسیس شد و وظایفی مانند تنظیم بازار کشور و هدایت آن از طریق تصویب آیین نامه ها و مقررات؛ توسعه و تعمیم بازرگانی؛ اعطای مجوز تأسیس شرکت های و شبکه کارگزاری و نظارت بر فعالیت های شرکت های ای به نمایندگی از دولت در بازار و انجام دادن اتکائی اجباری برای مؤسسات ای را به عهده گرفت.(همان ماخذ،۲۹)

در فاصله سال های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ چهار شرکت خصوصی به نام های ، تهران، حافظ، توانا و دانا تأسيس شدند. ای را به عهده گرفت. در فاصله سال های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ چهار شرکت بازرگانی؛ اعطای مجوز تأسیس شرکت های بعد از انقلاب ۱۲ شرکت خصوصی ملی اعلام شدند و ۱۰ شرکت از این ها در بیمه دانا ادغام شدند. تا سال ۱۳۷۳ چهار شرکت بیمه ایران، آسیا، البرز و دانا به فعالیت مشغول بودند که در سال ۱۳۷۳ شرکت بیمه تخصصی به نام بیمه صادرات و سرمایه گذاری با سرمایه بانک ها و بیمه ها تأسیس شد.در سال ۱۳۸۱ قانون تأسیس شرکت بیمه غیردولتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید لذا در سال ۱۳۸۱ شرکت بیمه خصوصی حافظ در منطقه آزاد کیش و در سال ۱۳۸۲ نه شرکت بیمه ای خصوصی به نام های پارسیان، رازی، کارآفرین، توسعه، ملت، سینا، امید، حافظ و امین تأسیس شدند.دانا ادغام شدند. تا سال ۱۳۷۳ چهار شرکت ایران، آسیا، البرز و دانا به فعالیت مشغول بودند که در سال۱۳۷۳ شرکت تخصصی به نام صادرات و سرمایه گذاری با سرمایه بانک ها و ها تأسیس شد(همان ماخذ ،۲۹)

در سال ۱۳۸۱ قانون تأسیس شرکت غیردولتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید لذا در سال ۱۳۸۱ شرکت خصوصی حافظ در منطقه آزاد کیش و در سال ۱۳۸۲ نه شرکت ای خصوصی به نام های پارسیان، رازی، کارآفرین، توسعه، ملت، سینا، امید، حافظ و امین تأسیس شدند. (کریمی؛۸۲،۲۹)

قبل از انقلاب اسلامی در ایران یک شرکت بیمه دولتی(شرکت سهامی بیمه ایران) و چهارده شرکت بیمه خصوصی و نمایندگی خارجی (شرکت‌های بیمه: ملی، شرق، آریا، ساختمان و کار، حافظ، ایران و آمریکا، البرز، آسیا، امید، تهران، پارس، دانا و شرکت‌های نمایندگی اینگستراخ و یورکشایر) فعالیت می‌کردند و از سال “۱۳۵۱” بیمه مرکزی ایران جهت هدایت امر بیمه در کشور و نظارت بر شرکت‌های بیمه تشکیل گردید.بعد از انقلاب ابتدا در سال “۱۳۵۸” با مصوبه شورای انقلاب شرکت‌های بیمه خصوصی ملی شده و نمایندگی‌های خارجی تعطیل گردید و از شهریور ماه “۱۳۶۰” به جز شرکت‌های بیمه “آسیا” و “البرز” فعالیت سایر شرکت‌های ملی شده متوقف گردید. از سال “۱۳۶۷” ‌بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی علاوه بر شرکت سهامی بیمه ایران که یک شرکت بیمه دولتی بود، شرکت‌های بیمه “البرز” و “آسیا” هم دولتی شد و یک شرکت بیمه دولتی دیگر که فقط اجازه فعالیت در بخش بیمه اشخاص به آن داده شد به نام شرکت بیمه “دانا” تشکیل گردید. در حال حاضر پنج شرکت بیمه دولتی علاوه بر تهران که مرکز اصلی آنان است با ایجاد شبکه نمایندگی و تأسیس شعب در اغلب شهرهای کشور به امر بیمه گری می پردازد. (موسوی ،راغفر۱۳۸۹، ۲۴)

۱-۳-۱-۲-جایگاه صنعت بیمه بعد از انقلاب اسلامی ایران:

مؤسسات بیمه کشور تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی با ترکیبی از یک شرکت دولتی، دوازده شرکت خصوصی و دو مؤسسه بیمه خارجی به صورت نمایندگی در سطح کشور فعالیت می‌کردند. در چهارم تیر ۱۳۵۸ بنابر تصمیم شورای انقلاب دوازده شرکت خصوصی، ملی اعلام شدند و پروانه فعالیت دو نمایندگی خارجی نیز لغو گردید. بدین ترتیب ‌بر اساس مقررات قانون ملی شدن مؤسسات بیمه و مؤسسات اعتباری، تصدی امر بیمه و اداره دوازده شرکت بیمه ملی شده به دولت واگذار شد و با تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی در ۲۴ آبان ۱۳۵۸ که طی آن نظام اقتصادی کشور به سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی تقسیم گردید، صنعت بیمه در جوار شماری از صنایع مهم به صورت مالکیت عمومی در بخش دولتی در اختیار دولت قرار گرفت.( میرزایی،میرزاخانی،۱۳۷۹،۳۵)

شایان ذکر است که متعاقباً ده شرکت بیمه ملی شده به لحاظ فعالیت نامطلوب در یکدیگر ادغام شدند و شرکت بیمه دانا که از آن پس منحصراًً میبایست در بخش بیمه های اشخاص فعالیت می کرد تأسیس گردید.در حال حاضر چهار شرکت بیمه ایران، آسیا، البرز و دانا به امر بیمه گری اشتغال دارند. اخیراًً ماده واحدهای به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که به موجب آن بیمه دانا نیز همانند سایر شرکت‌های بیمه در هر دو بخش بیمه های اموال و اشخاص فعالیت خواهد کرد. شرکت بیمه صادرات و سرمایه گذاری نیز با مشارکت بیمه مرکزی ایران، شرکت‌های بیمه و بانک‌ها در سال ۱۳۷۳ تأسیس و در زمینه بیمه های اعتباری و تضمینی در چارچوب اساسنامه مصوب فعالیت می کند( میرزایی،میرزاخانی،۱۳۷۹،۴۲)