این دو عامل یعنی از یک طرف آرزوها و از طرف دیگر پیشرفت ها و موفقیت ها مورد سنجش قرار می گیرند و فاصله بین آن ها یا نسبت بین آن ها معیاری را برای روان درستی به دست می‌دهد.

ج) دیدگاه تأثیرات روانی اجتماعی

این دیدگاه بر عوامل روانی اجتماعی تأکید دارد و معتقد است که این عوامل بر احساس فرد از روان درستی او تأثیر می‌گذارد. عواملی مانند: تنیدگی، حمایت اجتماعی، کنترل شخصی(اینکه فرد احساس کند زندگی در کنترل اوست). کنترل بیرونی( اینکه فرد احساس می‌کند دیگران زندگی او را کنترل می‌کنند و عواملی مانند شانس و تصادف آن را تغییر می‌دهد). عملکرد فرد(اینکه فرد وظایف اجتماعی خود را چگونه انجام می‌دهد). ابی و اندرزو^[۳۱](۱۹۸۵) در تحقیق خود نشان دادند که این عوامل می‌توانند بر روان درستی افراد تأثیر بگذارند. البته روان درستی از دیدگاه های مختلفتعاریف متفاوتی دارد. بعضی معتقدند روان درستی مقابله مؤثر^[۳۲] می‌باشد(دال و اسکوکان^[۳۳]، ۱۹۹۵). بعضی دیگر روان درستی را همان سلامت جسمانی می دانند و هانسبرگ، تون و وانر، (۱۹۹۵) بر مسائل اجتماعی وسیع تری تأکید دارند(آرین، ۱۳۷۸).

۵-۲ عوامل مؤثر در شادمانی:

شادی یکی از ابعاد اصلی تجربه انسان از جمله خلق مثبت، رضایت از زندگی و شناخت هایی از قبیل خوش بینی و عزت نفس به شمار می رود. ‌در مورد علل شادی، پژوهش های وسیعی صورت گرفته است. این پژوهش ها، تا حدودی شامل زمینه یابی های اجتماعی بزرگ می شود، گاهی کشورهای زیادی را در بر می‌گیرد، هم چنین دربردارنده مطالعات طولی شبه تجربی است که می‌تواند جهت علیت را نشان دهد. شادی، تا حدودی، به واسطه خصوصیات عینی زندگی از قبیل شغل و ازدواج ایجاد می شود، عوامل ذهنی نظیر چگونگی تصورات ما از آن شرایط، مثلاً مایسه با دیگران و انطباق نیز در ایجاد شادی نقش دارند:

۱-۵-۲ تفریح:

تفریح می‌تواند افراد را شاد کند و از آنجا که تفریح برخلاف ارتباطات شغل و شخصیت، حت کنترل ماست و به راحتی می‌تواند تغییر کند، اهمیت زیادی دارد. فایده اساسی تفریح، اثر فوری آن بر عاطفه مثبت است. ‌در مورد انواع تفریح ها، بیشترین اثر بر شادی بستگی به ارتباطات اجتماعی دارد و تعدادی از نیازهای اجتماعی شامل نیاز برای پذیرفته شدن، ارتباط نزدیک، تسلط داشتن و قدرت و شهرت، نوع دوستی، رقابت و همکاری می‌باشد.

۲-۵-۲ ثروت:

وین هون^[۳۴](۱۹۹۵) از بین دیگران این نظر را مطرح ساخت که پول در صورتی که بتواند نیازهای اساسی و جهانی برای غذا، سرپناه و لباس را برآورده سازد، می‌تواند شادی را افزایش دهد. این موضوع با یافته های به دست آمده از جوامع، مبنی بر وجود ارتباط بین رضایت و سطح درآمد در محدوده درآمدهای پایین(به جز یک افزایش کوچک برای درآمدهای خیلی زیاد)، هماهنگی دارد و این رابطه در کشورهای فقیرتر قوی تر است و در کشورهای غنی تر ضعیف تر می‌باشد.

۳-۵-۲ شخصیت:

تحقیقات نشان داده‌اند که برون گرایی با خوشبختی و به طور خاص با عاطفه مثبت همبستگی دارد، شادی برون گرایان تا اندازه ای ناشی از لذت مقابل اجتماعی با دوستان می‌باشد که برون گرایان از آن لذت بیشتری می‌برند، زیرا آن ها دارای مهارت های اجتماعی قوی تری می‌باشند که آن ها را قادر به برقراری ارتباط اجتماعی می‌سازد. آرگایل و لو(۱۹۹۰) یک مطالعه طولی انجام دادند و پی بردند که برون گرایی، شادی در ۵ ماه را پیش‌بینی می‌کند، البته در این میان جرئت مندی نقش واسطه داشتو جرئت مند بودن مهارتی است که طی آن فرد دیگران را با خوش رفتاری تحت تأثیر قرار می‌دهد(آرگایل، ترجمه گوهری و همکاران، ۱۳۸۳).

کارهای اخیر ادوینر دیدگاه وسیع تری در خصوص اینکه چرا درون گراها و برون گراها از لحاظ سبک زندگی تفاوت دارند، اما روان رنجورها و افراد باثبات این چنین نیستند برای ما فراهم آورده است. پرسش مهم در این بود که آیا تجربه عاطفه مثبت و منفی بیشتر بر شخصیت بستگی دارد یا بر وضعیت هایی که به طور اتفاقی در آن قرار می‌گیرد. ‌در مورد عاطفه منفی، تأثیر فرد ۹ برابر بیش از عامل وضعیت بود. به عبارت دیگر، برخی از افراد تقریباً صرف نظر از وضعیتی که در آن قرار داشتند، دارای عاطفه منفی زیادی بودند، در حالی که برخی دیگر در وضعیت مختلف عاطفه منفی اندکی داشتند. ‌در مورد عاطفه مثبت، عامل فرد فقط دو برابر عامل وضعیت تأثیر داشت. ‌بنابرین‏، عاطفه مثبت از شخصی به شخص دیگر بسیار تفاوت دارد، تا حدی هم به وضعیتی که فرد در آن قرار می‌گیرد بستگی دارد. این یافته از جمله قوی ترین شواهدی هستند که نشان می‌دهد شادی و دو مؤلفه‌ عمده اش؛ یعنی عاطفه مثبت و منفی بیشتر توسط شخصیت تعین می‌گردد تا وضعیت، خصوصاًً ‌در مورد عاطفه منفی صحت دارد. برعکس، میزان عاطفه مثبت تا حد زیادی تحت تأثیر وضعیتی است که در آن قرار داریم. این یافته ها تلویحات مهمی را در بر دارد. اگر می خواهید شادتر شوید، می توانید توجه خود را به کاهش عاطفه منفی یا افزایش عاطفه مثبت متمرکز کنید(آیزنک، ترجمه فیروزبخت، ۱۳۷۵).

۴-۵-۲ جنسیت

معمولاً همه اعتقاد دارند زنان نسبت به مردان احساسی ترند ولی شواهد زیادی در تأیید این نظر وجود ندارد. زن ومرد از نظر شادمانی در رضایت کلی با یکدیگر متفاوت نیستند. مهم ترین تفاوت اساسی بین زن و مرد این است که زنان تغییرپذیری بیشتری دارند، یعنی هم عاطفه مثبت و هم عاطفه منفی بیشتری دارند. زنان ۵۰ درصد بیشتر از اضطراب در روان رنجوری رنج می‌برند و هیجان منفی بیشتری در زندگی روزمره دارند و دو برابر مردان دچار افسردگی می‌شوند. نکته قابل ذکر این است که زنان جوان کمی شادتر از مردان جوان هستند ولی زنان مسن کمتر از مردان مسن شادند. فراتحصیلی از ۹۳ مطالعه که بیشتر در امریکا انجام شده بود انجام دادند(آیزنک، ترجمه فیروزبخت،۱۳۷۵).

وود و همکاران(۱۹۸۹) دریافتند که به طور متوسط زنان کمی شادتر از مردانند(کمتر از ۷ % یک انحراف استاندارد) کمی عاطفه مثبت بیشتری دارند(همان ۷% از انحراف معیار) کمی رضایت بیشتری دارند(۳%) ولی همراه با افزایش سن مردان شادتر از زنان می‌شوند(آرگایل، ترجمه گوهری و همکاران، ۱۳۸۳).

۵-۵-۲ سن

برخی از مطالعات، رضامندی در زمینه‌های مختلف را در ارتباط با سن بررسی کرده‌اند. برای مثال بات و بیزر(۱۹۸۷) ۱۳۸۵۸ آزمودنی را در ۱۳ کشور مورد بررسی قرار داد. یکی از نتایج چنین است: ترس از افزایش سن با سن افزایش می‌یابد و این منبع کاهش خوشبختی فردی است(کلماک و راف، ۱۹۸۴).

این موضوع تا اندازه ای به خاطر کاهش سلامت جسمانی، کاهش جذابیت، تنهایی و مرگ است(آرگایل، ترجمه گوهری و همکاران، ۱۳۸۳).

برای درک دقیق تر اثرات سن بر شادی باید به یاد داشته باشیم که شادی را به درستی می توان ترکیبی از عاطفه مثبت بالا و عاطفه منفی پایین دانست. مارجوری لونتال و همکارانش تمامی افراد هر یک از چهار گروه سنی را که از لحاظ تجارب مثبت و منفی در سطح بالا یا پایین بودند مورد سنجش قرار دادند، و سپس آن ها را در یکی از چهار طبقه جای دادند:

– توانایی جذب و نگهداری بهترین افراد از طریق محیط کاری جذاب

– ثبات عملکرد سازمانی

– توانایی سازمان در انطباق با تغییرات محیطی.

۲-۲-۳-۵- سیاست‌های تشویق رفتار شهروندی

تقویت رفتار شهروندی، مانند هر رفتار دیگری که از افراد سر می‌‌زند، نیاز به ترغیب و تشویق دارد. یکی از مواردی که می‌‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد سیاست‌ها و اقدامات سازمانی است. مدیران سازمانی باید با وضع سیاست‌ها و راهبردهای مناسب، در جهت شکوفاتر شدن رفتارهای شهروندی در سازمان تلاش کنند. در همین راستا می‌‌توان چند مورد از این اقدامات را نام برد که برای ارتقا و ترغیب رفتار شهروندی مناسب­­­اند.

۱-گزینش ‌و استخدام

برخی از محققان معتقدند افرادی که علائم شهروندی خوبی را در حوزه زندگی شخصی­شان بروز می‌‌دهند به همان میزان تمایل دارند تا شهروندان سازمانی خوبی باشند. بر این اساس سازمان‌ها باید فرایندهای جذب و استخدام نیروی خود را طوری طراحی کنند که افرادی با رفتار شهروندی مترقی جذب سازمان شوند.

از میان ابزارهای انتخاب و گزینش کارکنان که ممکن است برای شناسایی شهروندان خوب سازمانی مورد استفاده قرار گیرند، مصاحبه ها بهتر از بقیه ابزارها هستند. در انجام مصاحبه ها باید بیشتر بر روی رفتارهای همکارانه و گروهی تأکید کرد تا احتمال انتخاب کارکنانی که برای بروز رفتار شهروندی مستعدترند، بیشتر شود

البته در فرایندهای گزینش و استخدام افراد، سازمان‌ها باید ‌به این نکته مهم توجه داشته باشند که رفتارهای شهروندی نباید جایگزین عملکردهای سنتی شغل شوند. بر این اساس ویژگیهایی که به طور سنتی برای انجام یک شغل لازم است نباید به خاطر یک شهروند خوب بودن، نادیده گرفته شود.

۲-آموزش و توسعه

برخی از سازمان‌ها ممکن است به تنهایی به شناسایی شهروندان خوب و افرادی با رفتارهای شهروندی بالقوه، قادر نباشند و نتوانند به مقدار مورد نیاز، این افراد را جذب و استخدام کنند. اما آن ها می‌‌توانند با اجرای طرحهای آموزشی برای کارکنان فعلی سازمان، به ایجاد رفتارهای شهروندی مفید و سازنده بپردازند.

استفاده از برنامه های آموزشی موجب تسهیل کمکهای بین فردی در میان کارکنان می‌‌شود. البته برای توسعه مهارت‌های کارکنان، می‌‌توان از برنامه های آموزش میانی و چرخش شغلی نیز استفاده کرد.

یکی دیگر از روش های اجرای برنامه های آموزشی، برنامه های توسعه است که مستقیماً با ایجاد رفتار شهروندی ارتباط دارد. مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌‌دهد که آموزش سرپرستان بر پایه اصول عدالت سازمانی با افزایش رفتار شهروندی در میان زیردستان مرتبط است. به عبارت دیگر کارکنانی که سرپرستانشان دوره های آموزشی عدالت را طی کرده باشند، نسبت به سایر کارکنان، بیشتر تمایل به بروز رفتارهای شهروندی از خود نشان می‌‌دهند.

۳-ارزیابی عملکرد و جبران خدمات

سازمان‌ها می‌‌توانند با ایجاد سیستم‌هایی منظم و منطقی برای ارائه پاداش به کارکنان تا حد زیادی ایجاد رفتار شهروندی را تسهیل کنند. تحقیقات گذشته نشان دهنده این مطلب است که افراد در کارهایی که احتمال دریافت پاداش وجود دارد بیشتر مشارکت می‌‌کنند. به همین خاطر توجه به سیستم‌های پاداش مؤثر و اقتضایی توسط سازمان در شکل دهی شهروندان خوب بسیار تأثیرگذار خواهد بود. بر این اساس اکثر سازمان‌ها برای تشویق رفتار شهروندی، پاداش‌های سالانه را به کارکنانی می‌‌دهند که تا حدی به انجام رفتارهای فرانقشی، تمایل داشته باشند نه افرادی که فقط دارای ویژگی‌های مثبت فردی هستند.

باوجود اهمیت این موضوع در مباحث رفتار شهروندی، امروزه ارائه پاداش از طرف سازمان به کارکنانی که مستقیماً درگیر انجام رفتارهای شهروندی هستند به طور بالقوه‌ای کاهش داشته و جهت‌گیری بیشتر پاداشها به طرف کارها و وظایف رسمی است. برخی از محققان دلیل این امر را اینگونه بیان می‌‌کنند که توجه بیش از حد به انجام رفتارهای فرانقشی توسط کارکنان، برای گرفتن پاداش، موجب غفلت و کوتاه از انجام وظایف رسمی سازمانی می‌‌شود و کارکنان سازمان به جای انجام وظایف مربوط به خود به کارهایی فراتر از نقش خود می‌‌پردازند؛ در حالی که هدف از تشویق رفتار شهروندی، ترویج رفتارهای همکارانه در کنار وظایف رسمی سازمانی است.

در هر صورت سازمان‌ها باید بدانند که برای تشویق و ترغیب رفتار شهروندی باید جهت‌گیری سیستم‌های پاداش خود را در سطح گروهی و سازمانی قرار دهند نه سطح فردی، زیرا آن ها با این کار به کارکنان نشان می‌‌دهند که برای کارهای گروهی که منافع آن به کل سازمان برمی‌گردد، ارزش بسیاری قائلند و به آن پاداش نیز می‌‌دهند.

۴- سیستم‌های غیررسمی

علاوه بر اقدامات و عملکردهای رسمی سازمان که در جهت تقویت رفتار شهروندی مؤثر است، فرایندهای غیر رسمی نیز وجود دارند که سازمان‌ها می‌‌توانند با ایجاد آن ها به توسعه و تقویت بیشتر رفتار شهروندی بپردازند.

برخی از روانشناسان اجتماعی معتقدند که فشارهای اجتماعی و هنجارهای گروهی غالباً تأثیر بیشتری نسبت به رویه‌های رسمی بر رفتار فردی در سازمان‌ها می‌‌گذارند. به همین علت توسعه مکانیسم‌های غیررسمی مانند فرهنگ مشارکتی، یک رکن اساسی و محوری برای تقویت رفتار شهروندی در محیط کار است.

البته ناگفته نماند که ظهور و ترویج فرهنگ مشارکتی از طریق فرایند جامعه پذیری صورت می‌‌گیرد، فرآیندی که طی آن اعضای تازه سازمان مواردی را که از نظر سایر اعضای سازمان، پسندیده و مورد قبول است یاد می‌‌گیرند و دوره های آموزشی لازم را در این خصوص طی می‌‌کنند. پس توجه به امر جامعه‌پذیری در سازمان برای تقویت رفتار شهروندی نیز می‌‌تواند مؤثر باشد.

بیش از یک قرن است که تفکر غالب مدیریت بر این محور چرخیده است و می چرخد که تمامی تلاش­ های سازمان باید در جهت بهبود مستمر باشد. امروزه مشتری مداری به عنوان مد غالب در صدد است تا تبیین کند که سازمان‌های مشتری مدار بیش از بقیه در راستای این آرمان حرکت می‌کنند. تلاش برای بهبود عملکرد از مرزهای اولیه شکل گیری رشته مدیریت به عنوان اصل خدشه ناپذیری بوده است که هر روز واحد مباحث جدید تر می شود و حوزه های بیشتری را تسخیر می‌کند. در مکاتب اولیه مدیریت افراد با رفتارهایی که داشتن شغل و شرایط احراز از شاغل انتظاری نیست ولی امروزه رفتارهایی فراتر از آن ها مد نظر است. این رفتارها با رفتارهای پیش اجتماعی، رفتارهای فرانقشی، عملکرد زمینه ای، رفتارهای خود جوش و یا رفتارهای شهروندی سازمانی مد نظر قرار گرفته است. امروزه با این رفتارها جزء جدا ناپذیر در عملکرد مدیریت هستند و در جوانب مختلف سازمانی وارد شده اند. تحقیقات کنونی این رفتارها را جزء رفتار شهروندی قرار داده‌اند و غفلت از آن ها را در ارزیابی عملکرد کارکنان نمی پذیرند و در آن مشارکت بلند مدت فرد در موقعیت سازمان تأکید می ورزند. تحقیقات اخیر با این موضوع موافقند که رفتار کارکنان و ‌نگرش‌هایشان به عنوان جزء مهمی در تعامل با مشتریان تاثیر چشمگیری برای ادارک مشتری و وفاداری مشتری دارد. (کاخکی و قلی پور، ۱۳۸۶)

۲-۲-۳-۶) تعریف رفتار شهروند سازمانی:

۴-۱-۳-۶-۲- تقصیر زیان‌دیده یا قاعده­ اقدام

چنانچه ورود خسارت صرفاً مستند به فعل زیان‌دیده باشد، عدم ارائه­ اخطار راجع به خطرات، هر چند نقض تعهد است لیکن در خصوص خساراتی که مستند به فعل زیان­دیده­ است عدم ارائه­ اخطار موجد مسئولیت عرضه­کننده نیست؛ ‌بنابرین‏ چنانچه خسارات یا بخشی از آن‌ ها صرفاً ناشی از تقصیر زیان‌دیده باشند به همان نسبت عرضه‌کننده از مسئولیت بری خواهد بود. «در کامن لا قاعده‌ای وجود دارد که به موجب آن زیان‌دیده‌ای که در اثر تقصیر خود در ایجاد ضرر دخالت داشته است نمی‌تواند از این بابت مطالبه خسارت کند.» (کاتوزیان،۱۳۹۱: ۱۰۰-۹۹) برای مثال وقتی که مصرف‌کننده­ کالا، شخصاً یا به واسطه­ اطلاعات و اخطار ارائه شده از سوی عرضه‌کننده، اطلاعات کافی در خصوص چگونگی استفاده از کالا و خطرات ناشی از آن دارد لیکن بدون توجه به آن ها از کالا استفاده می‌کند و موجب ورود خسارت به خود یا دیگری می‌گردد، خود مصرف‌کننده است که مسئول جبران خسارات وارده خواهد بود زیرا وی به ضرر خود عمل کرده و مشمول قاعده­ اقدام خواهد بود. قاعده‌ای که به موجب آن کسی که به ضرر خود اقدام کند خود مسئول زیان‌های وارده است. «اقدام آن است که مالک احترام مال خودش را از حیث ارزش اسقاط کند و بنا را بر عدم عوضیت و مجانیت بگذارد که در نتیجه، ضمان ساقط می‌گردد.» (موسوی بجنوردی،۱۴۱۹: ۹۴)

‌بنابرین‏ هرگاه شخص مصرف‌کننده به واسطه اقدامات غیرمجاز خود یا به‌رغم علم به عیب و نقص کالا و یا به واسطه استفاده از کالا در خارج از عمر قراردادی یا عرفاً مفید آن، استفاده‌ نامناسب و غیرمتعارف از کالای معیوب داشته و با عدم توجه به علائم و هشدارها مرتکب بی‌احتیاطی شده و یا برای مهار خطر پس از بروز خطر تلاشی انجام نداده و در ایجاد حوادث خطرناکی که منجر به خسارت شده است دخالت داشته باشد، منطقی و عقلایی نیست که تولیدکننده، ضامن خسارت باشد لذا فعل مصرف‌کننده را می‌توان با استناد به قاعده­ اقدام، عامل و علت صدمات وارده بر خودش دانست؛ زیرا «مصرف‌کننده با استفاده نامناسب و غیرمتعارف از کالا موجب ورود خسارت خود گردیده و رابطه­ سببیت بین عیب کالا و خسارت وارده را قطع ‌کرده‌است و اساساً تولیدکننده ضامن نیست.» (فتاح زاده و امینی، ۱۳۹۱: ۱۴۹)

۴-۲- مطالعه­ موردی مصادیقی از کالاهای معیوب

در این بخش به عنوان نمونه به مطالعه موردی برخی مصادیق کالاهای معیوب پرداخته می‌شود که در صورت معیوب بودن خطرات بسیاری در پی دارند.

۴-۲-۱- مواد خوراکی و آشامیدنی

بدون شک مواد خوراکی و آشامیدنی به دلیل کثرت و دامنه­ استفاده از مهم‌ترین کالاهایی هستند که در صورت معیوب بودن بسیار خطرناک هستند و با تهدید سلامت جامعه به صورت روزمره، سایر جوانب زندگی فردی و اجتماعی را نیز دچار مخاطره می‌نمایند. شاید به همین علت است که در غالب کشورها، مواد خوراکی و آشامیدنی مشمول مقررات استاندارد اجباری بوده و قوانین سخت‌گیرانه‌ای در این خصوص تصویب شده است.

۴-۲-۱-۱- مواد خوراکی

مهم‌ترین یا حداقل یکی از مهم‌ترین کالاهایی که عیب آن‌ ها خطرات فوق‌العاده‌ای به دنبال دارد مواد خوراکی هستند. علت این امر این است که اولاً: خطرات معیوب بودن این دسته از کالاها مستقیماً متوجه سلامتی و جان افراد جامعه است، ثانیاًً: به دلیل آن که به مصرف مستقیم انسان می‌رسند، تأثیر عیب آن‌ ها خیلی زود به منصه ظهور رسیده و موجب بیماری انسان می‌شوند و در بسیاری موارد راهی برای جلوگیری از بروز این اثرات وجود ندارد؛ هر چند که به لطف پیشرفت‌های چشمگیر علم پزشکی، در عصر حاضر بسیاری بیماری‌ها قابل درمان هستند لیکن امر درمان علاوه بر ایجاد عوارض جانبی، مستلزم صرف وقت و هزینه مالی است که گاه سنگین نیز می‌باشد و ثالثاً: این مواد به صورت روزانه به مصرف تمامی افراد جامعه رسیده و خطرات ناشی از عیب آن‌ ها، علاوه بر تهدید سلامتی افراد جامعه، از طریق کاهش نیروی انسانی و صرف وقت و سرمایه، موجب ایجاد مشکلات عدیده برای جامعه می‌گردد.

همان طور که ذکر گردید به علت تأثیرات بسیار زیان­بار خطرات ناشی از عیب مواد خوراکی در بسیاری از کشورها تولید، توزیع و فروش این کالاها مشمول مقررات سخت‌گیرانه‌ای است. برای مثال «در ایالات متحده آمریکا مسئولیت مطلق برای اولین بار در خصوص کالاهای خوراکی مورد پذیرش قرار گرفت.» (جعفری تبار،۱۳۸۹: ۱۵۷) قانون‌گذار ایرانی نیز در خصوص مواد خوراکی اقدام به وضع قوانین و مقررات متعددی نموده است و حتی برای تولیدکنندگان و فروشندگان چنین کالاهایی مسئولیت کیفری در نظر گرفته است. برای مثال می‌توان در این خصوص به قانون مربوط به امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب ۱۳۳۴ و قانون اصلاحی آن در سال ۱۳۶۷ و یا قانون مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب ۱۳۴۲ اشاره نمود.

تولیدکنندگان و فروشندگان مواد خوراکی باید در تهیه­ مواد خام و نگهداری آن‌ ها، طرح تولید، خط تولید، چگونگی تولید، نگهداری، توزیع و فروش محصولات خود و همچنین سلامتی اشخاص مرتبط با این زنجیره تمامی نظارت‌ها و تدابیر احتیاطی را از هر طریق ممکن از جمله انجام دقیق آزمایش‌های لازم انجام داده و پس از تولید کالا و به همراه آن، اطلاع‌رسانی لازم اعم از راهنمای استفاده محصول و تذکر خطرات احتمالی را نیز انجام دهند تا حتی‌المقدور کالایی بی‌عیب و بی‌خطر و یا با اخطار خطرات غیرقابل‌اجتناب به بازار عرضه گردد. دایره­ی مصادیق مواد خوراکی بسیار وسیع بوده و شامل هر آنچه می‌شود که قابل خوردن است. از قبیل انواع نان، برنج، کنسرو و دیگر کالاهای خوراکی.

نکاتی که تولیدکنندگان و سایر اشخاص دخیل در چرخه­ی تولید تا مصرف نهایی مواد خوراکی باید رعایت نمایند عبارت‌اند از:

۱- اشخاص مرتبط با این چرخه که تماس آن‌ ها با این مواد به گونه‌ای است که امکان سرایت عوامل بیماری‌زا از آن‌ ها ‌به این مواد و سرانجام به مصرف‌کنندگان وجود دارد، به لحاظ بیماری‌های مسری سالم بوده و گواهی‌های مربوطه را از مراجع ذی‌ربط مبنی بر سلامت از این نوع بیماری‌ها دریافت نموده باشند و مکرراً و در بازه‌های زمانی مقرر نسبت به انجام آزمایش‌های لازم و دریافت گواهی سلامت جدید و به روز اقدام نمایند.

۲- تدابیری از جمله استفاده از روپوش، کلاه، دستکش و ماسک به رنگ سفید را رعایت نمایند تا حتی‌المقدور از تماس مستقیم اشخاص فوق‌الذکر با مواد خوراکی اجتناب و بهداشت و پاکیزگی رعایت گردد.

۳- مواد اولیه و خام مورد استفاده، خالص و واجد کیفیت و مرغوبیت لازم و البته کاملاً سالم و بهداشتی بوده و به نحوی با یکدیگر مخلوط و ترکیب گردند که خطری برای سلامتی مصرف‌کنندگان ایجاد ننمایند.

در پایان می توان گفت که: به طور کلی، دادگاه بین‌المللی دائمی که در اساسنامه آن، قاعده منع محاکمه و مجازات مجدد پیش‌بینی شده اولین مرجع بین‌المللی است که با امضا و تصویب اکثر ‌دولت‌های‌ عضو سازمان ملل متحد ایجاد شده و از شائبه سیاسی کمتری برخوردار است؛ زیرا ‌دولت‌های‌ عضو، خود اساسنامه را تنظیم ، امضا و در نهایت تصویب کرده یا به آن ملحق شده اند و ‌بنابرین‏، ضمانت اجرای بیشتری دارد. یقیناً پس از اجرای اساسنامه و عملیاتی شدن این دادگاه، راهکارهایی برای رفع ایرادات و ابهامات این قاعده توسط مجمع ‌دولت‌های‌ عضو شناسایی خواهد شد.

نتیجه گیری فصل سوم

۱: در حقوق جزای بین الملل، که هر دولتی به گونه ای یک جانبه به تعیین قلمرو صلاحیت قضایی و تقنینی خود می پردازد، بروز تعارضهای مثبت صلاحیتهای کیفری امری اجتناب ناپذیر است. به منظور پرهیز از آثار سوء این تعارض‌ها و جلوگیریر از تحمیل دو مجازات نسبت به یک شخص برای عمل واحد، قاعدۀ منع محاکمۀ مجدد به عنوان تضمینی برای حفظ امنیت قضایی افراد شکل گرفته است

۲: وارد شدن یک موضوع در قلمرو حقوق جزای بین الملل ویژگی‌های خاصی بدان می بخشد که آن را از موضوعات مطرح در سطح داخلی متمایز می گرداند. همین ویژگی‌ها سبب گردبیده است که اِعمال قاعدۀ منع محاکمۀ مجدد، علاوه بر شرایط عمومی یادشده که به طور سنتی در آیین دادرسی داخلی رعایت می‌گردد، تابع شرایط خاص دیگری نیز باشد.

۳: به منظور اینکه مرتکب جرم واحد ملزم به ‌پاسخ‌گویی‌ به چند مرجع قضایی نباشد و در نتیجه مجبور به تحمل چند مجازات برای یک جرم نگردد، قاعدۀ منع محاکمۀ مجدد در حقوق جزلی بیمن الملل پذیرفته شده و در چند سند بین‌المللی انعکاس یافته است.

۴:: قاعده منع محاکمه و مجازات مجدد از قواعد مهم حقوق کیفری داخلی است. ‌بر اساس این قاعده، کسی را نباید دوبار برای یک جرم محاکمه و مجازات کرد. این قاعده در اسناد بین‌المللی و منطقه ای حقوق بشر مطرح شده است. قاعده منع محاکمه و مجازات مجدد در اساسنامه دادگاه های کیفری بین‌المللی، اعم از نظامی، موقت و خاص و دائمی نیز پذیرفته شده است.

نتیجه گیری و پیشنهادات

الف: نتیجه گیری

قاعده منع تعقیب، محاکمه و مجازات مجدد به عنوان یکی از قواعد مورد قبول در آیین دادرسی کیفری اکثریت قریب به اتفاق کشورها است ‌بر مبنای‌ این قاعده که امرمختوم کیفری نیز نامیده می شود، اگر شخصی به علت جرم خاصی محاکمه و به موجب حکم قطعی محکوم یا تبرئه شده باشد، دیگر به واسطه همان جرم نمی‌توان مجدداً وی را مورد محاکمه و مجازات قرار داد. به عبارتی دیگر، اعتبار امر مختوم کیفری عبارت است از صحت و اعتبار نتیجه دعوا و رسیدگی کیفری، که در خصوص آن حکم و یا قرار قطعی صادر شده، به نحوی که دیگر نمی‌توان متهم همان دعوا را به لحاظ ارتکاب همان جرم مورد تعقیب و محاکمه قرار داد، مگر در مواردی که برطیق قانون بتوان اعاده دادرسی کرد.

اصل امر مختوم کیفری با اجتناب از رسیدگی مجدد پرونده هایی که قبلاً مورد رسیدگی قضایی قرار گرفته اند، موجب جلوگیری از افزایش هزینه های دادرسی می‌گردد و امنیت حقوقی را با ممانعت از صدور آرای متناقض تأمین می کند.

قاعده اعتبار امر مختومه کیفری یکی از قواعد مهم آیین دادرسی کیفری است که در قوانین ملل متمدن جهان و همچنین تعدادی از اسناد بین‌المللی پیش‌بینی شده است. مبنای این قاعده در واقع حفظ نظم عمومی می‌باشد. موضوع تحقق آن نیز عبارت است از: ۱-رأی‌ دادگاه ۲- قاطعیت رأی‌ ۳- منطوق رأی‌. پس از تحقق قاعده سه شرط نیز برای استناد به آن وجود دارد: ۱- وحدت موضوع ۲- وحدت اصحاب دعوا ۳- وحدت سبب.

این قاعده دو اثر دارد : اثر مثبت و اثر منفی . اثر مثبت یا جنبه ایجابی قاعده مستلزم اجرای رأی‌ دادگاه اعم از برائت و محکومیت است و اثر منفی یا جنبه سلبی نیز مستلزم عدم محاکمه و مجازات مجدد یک شخص برای ارتکاب عمل مجرمانه واحد است. در خصوص این قاعده جنبه سلبی از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که متضمن حفظ حقوق شهروندی در مقابل تعرض های دولت و دستگاه قضایی از طریق محاکمات مجدد به خاطر عمل مجرمانه واحد می‌باشد. آنچه در اسناد متعدد بین‌المللی راجع ‌به این قاعده مورد تأکید قرار گرفته نیز همین جنبه سلبی است. این قاعده مفهومی نسبی دارد ‌به این شرح که حدود اعتبار آن بستگی دارد به اینکه در چه مرحله ای از رسیدگی های کیفری و در برابر چه مرجعی به آن استناد شود.

در تشریح مفهوم فراملی مجازات مضاعف و متعاقباً اصل منع محاکمه و مجازات مضاعف،می توان گفت که مفهوم فراملی اصل یا دشده، ناظر به مجازات هایی است که یک یا چند عنصرخارجی و فراملی در موضوع، دخالت و ایفای نقش می‌کنند. این عناصر خارجی، اعم از محل کشور ارتکاب جرم، محل محاکمه و صدور حکم قطعی، محل اعمال مجازات، تابعیت مرتکب یامتهم و یا تابعیت مجنی علیه یا بز ه دیده و کشور محل دستگیری مرتکب است. ترکیب یک یا چندعنصر از عناصر مذکور که موجب می شود مرتکب به دلیل ارتکاب عمل مجرمانه واحد در معرض حداقل یک یا چند محاکمه و مجازات مجدد قرار گیرد، که این موارد مفهوم فراملی محاکمه و مجازات مضاعف را تشکیل می‌دهد.مفهوم اصل مذکور در اسناد بین‌المللی از اوایل قرن بیستم مطرح وبه تدریج در قرن بیست و یکم در اساسنامه دیوان بین‌المللی کیفری پیش‌بینی شد و توسعه و تکامل یافت.اصل ممنوعیت محاکمه و مجازات مضاعف از جمله حقوق اساسی متهم و بزهکار در دادرسی است و رعایت آن، لازمه تحقق دادرسی عادلانه به شمار می‌آید. به موجب این قاعده، محکومی که یک بار به دلیل یک عمل مجرمانه مورد تعقیب، محاکمه و مجازات قرار گرفت، در کشور متبوع خود یا هر محل دیگری غیر از محل ارتکاب جرم به دلیل همان عمل مجرمانه، با شرایطی قابل تعقیب کیفری مجدد و محاکمه نیست. در واقع، اعمال ممنوعیت مجازات مضاعف، نتیجه و اثر مستقیم اصل منع محاکمه مجدد است.

در حقوق ایران در زمینه آیین دادرسی کیفری وقتی که رسیدگی به امر کیفری به حکم قطعی و نهایی منتهی می شود می‌گویند که حکم، اعتبار امر مختوم یا قضیه محکوم بها اکتساب نموده و در نتیجه دعوی عمومی سقوط حاصل ‌کرده‌است.

تسری قاعده اعتبار امر مختوم نسبت به احکام دادگاه های خارجی مشخصا از قسمت اول ماده۹۷۱ قانون مدنی که می‌گوید:« دعاوی از حیث صلاحیت محاکم و قوانین راجع به اصول محاکمات تابع قانون محلی خواهد بود که در آنجا اقامه می شود…» استنتاج گشته و با این وصف اگر چه مطابق قسمت دوم ماده یاده شده مطرح بودن یک دعوا در محکمه خارجی رافع مسئولیت محکمه ایرانی نیست لکن مختومه شدن دعوایی در دادگاه خارجی، اجازه ای برای صلاحیت مجدد رسیدگی به همان دعوا را در دادگاه های ایران نمی دهد . مگر آن رأی بر خلاف قانون موجد حق در ایران باشد.

ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ اﻓﺮاد، اﻫﻤﻴﺖ ارﺗﻘﺎ ﺳﻼﻣﺖ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻧﻴﺰ روز ﺑﻪ روز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد. اﻣﺮوزه ﻣﻔﻬﻮم ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﺷﺎﺧﺺ اﺳﺎﺳﻲ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد و از آﻧﺠـﺎ ﻛﻪ اﺑﻌﺎد ﻣﺘﻌﺪدی ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺟﻨﺒـﻪ ﻫـﺎی ﻓﻴﺰﻳﻮﻟـﻮژﻳﻜﻲ، ﻋﻤﻠﻜـﺮدی و وﺟﻮدی ﻓﺮد را در ﺑﺮﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ آن از اﻫﻤﻴـﺖ ﺧﺎﺻـﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ اﻣﻴﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧﺪﮔﻲ دوران ﺳﺎﻟﻤﻨﺪی «ﺳﺎﻟﻤﻨﺪی ﭘﻮﻳﺎ» ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻫﻤﺮاﺳﺘﺎ ﺑﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻛﻤﻴـﺖ ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﺳـﺎﻟﻤﻨﺪی ﺑـﻪ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

۳- تحقیقات پیشین

۱-۳ مرور تحقیقات داخلی

غضنفری(۱۳۹۲)، به بررسی رابطه وضعیت شناختی و کیفیت زندگی سالمندان عضو کانون بازنشستگاننیروهای مسلح شهرستان خرم آباد در سال ۱۳۹۰ پرداخت. نتایج نشان داد که بین وضعیت شناختی و کیفیت زندگی سالمندان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد (p<0.001) همچنین رابطه مثبت معنی داری بین وضعیت شناختی سالمندان ‌و کارکرد جسمانی، نقش جسمانی، درد جسمانی، سالمت عمومی، سرزندگی، کارکرد اجتماعی، نقش هیجانی و سالمت روان وجود داشت (p<0.001).

حسین دخت(۱۳۹۲)، به بررسی راﺑﻄﮥ ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی و ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ ﻣﻌﻨﻮی ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ و رﺿﺎﯾﺖ زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ پرداخت. ﻧﺘـﺎﯾﺞ اﯾـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی و ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ ﻣﻌﻨﻮی، ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ و رﺿﺎﯾﺖ زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ راﺑﻄـﮥ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻌﻨﺎدار وﺟﻮد دارد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ: ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﻣﺠﻤﻮﻋﻪای از ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ ﻫـﺎ و ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻌﻨﻮی در ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ و اﻧﻄﺒﺎقﭘﺬﯾﺮی ﻓﺮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ.

‌زحمت‌کشان(۱۳۹۱)، به بررسی کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهر بوشهر پرداخت. یافته های پژوهش نشان داد، میانگین نمره بعد سالمت جسمی و سالمت روانی کیفیت زندگی در سالمندان شهر بوشهر کمتر از ۵۰ می‌باشد. همچنین یافته ها نشان داد بعد جسمی و روانی کیفیت زندگی با مواردی از قبیل سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال، وضعیت اقتصادی، وجود بیماری و وضعیت مسکن ارتباط آماری معنی دار

(P <0.001) و با مواردی از قبیل جنس، نحوه انجام فعالی تهای روزانه و شرایط زندگی ارتباط آماری معنی داری نشان نداده است.

نریمانی و همکاران (۱۳۹۰)، در تحقیق خود به مقایسه ی کیفیت زندگی و هوش هیجانی در مردان معتاد و غیر معتاد پرداختند. در این تحقیق جهت جمع‌ آوری داده ها از مقیاس هوش هیجانی”شاته”و پرسشنامه کیفیت زندگی استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که میان هوش هیجانی و کیفیت زندگی معتادان و غیر معتادان مرد، تفاوت معنا داری وجود دارد. هوش هیجانی و کیفیت زندگی معتادان مرد پایین تر از غیرمعتادان بوده است. همچنین مشخص شد میان هوش هیجانی و کیفیت زندگی در هر دو گروه بیان شده رابطه ی معنادار وجود دارد.

طل و همکاران(۱۳۹۰)، به ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲ ارﺗﻘﺎء دﻫﻨﺪه ﺳﻼﻣﺖ و راﺑﻄﻪ آن ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ در داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻬﺪاﺷﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن پرداختند. نتایج نشان داد ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻛﺜﺮﻳﺖ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺧﻮب ﺑﻮد و ﺗﻨﻬﺎ ۸/۱۹ درﺻﺪ از آن ﻫﺎ دارای ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻮدﻧﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب و اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. اﻳﻦ اﻣﺮ ﺷﺎﻫﺪی ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺗﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﺗﺨﺎذ ﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲ ارﺗﻘﺎء دﻫﻨﺪه ﺳﻼﻣﺖ و اﺑﻌﺎد “رﺷﺪ روﺣﻲ” و “ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﺳﺘﺮس” ﺣﺪاﻗﻞ در ﮔﺮوه داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﻠﻲ زﻧﺪﮔﻲ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲ دار داﺷﺘﻨﺪ.

گل پرور(۱۳۹۰)، به بررسی راﺑﻄﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﻧﺸﺎﻧﮕﺎن ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎی ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ پرداخت. ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﺣﺴﺎس درﻣﺎﻧﺪﮔﻲ و ﺷﻜﺴﺖ و اﺣﺴﺎس ﺗﻼش و ﺟﻬﺖ ﮔﻴﺮی ﺟﺪﻳﺪ، دو ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎی اﺻﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺳﺎﻟﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻄﻮر ﺟﺪی ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد . ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛـﻪ در اﻳﻦ دو ﺣﻮزه ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﺸﺎوره واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻬﺎی ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ ﺗﺄﺳﻴﺲ و ﺳﺎﻟﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ را ﻳﺎری ﻛﻨﻨﺪ.

مختاری(۱۳۸۹)، به ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ و ﺳﻼﻣﺖ روان در ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﺳﺎﻛﻦ و ﻏﻴﺮ ﺳﺎﻛﻦ ﺳﺮای ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان پرداختند.این پژوهش ﺑﺎﻫﺪف ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﻼﻣﺖ روان و ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﺳﺎﻛﻦ ﺳﺮای ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان و ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﻋﻀﻮ ﻛﺎﻧﻮن ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﻛﻲ از ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ دار ﻓﺎﺣﺶ ﺑﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ، ﺳـﻼﻣﺖ روان و ﻛﻠﻴـﻪ ﺧـﺮده ﻣﻘﻴﺎس ﻫﺎی اﻳﻦ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﻮد. و در ﻫﻤﻪ ﻣﻮارد، ﺑﺮﺗﺮی ﺑﺎ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﻋﻀﻮ ﻛﺎﻧﻮن ﺑﺎزﻧﺸـﺴﺘﮕﻲ ﺑـﻮد. ﻋـﻼوه ﺑـﺮ اﻳـﻦ ﺷﻮاﻫﺪ، ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻫﺎی ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻧﻘﺶ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻛﻨﻨـﺪه داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻣﻴﺰان اﻳﻦ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ﭼﻨﺪان ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻴﺴﺖ.

غلامی(۱۳۸۸)، به بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی کاری در سازمان پرداختند. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ راه ﻫﺎی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺷﺪن و ﭘﯿﺎدهﺳﺎزی اﯾﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ارﺗﻘـﺎ ی ﺑﻬـﺮه وری ﻓـﺮدی و ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ و اﻓـﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ رﻓﺎه و ﻣﯿﺰان رﺿﺎﯾﺖ ﻣﻨﺪی ﮐﺎرﮐﻨﺎن اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ.

حموله(۱۳۸۸)، به بررسی ارﺗﺒﺎط ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ و ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ پرداخت. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﺑﺴﻴﺎری از ﺣﻴﻄﻪ ﻫﺎی ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ روان ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﻌﻨـﻲ دار دارد . ﺣﻴﻄـﻪ ﻫـﺎی ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻓﻴﺰ ﻳﻜـﻲ از ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ۳ ﺣﻴﻄﻪ ی اﺿﻄﺮاب، اﺧﺘﻼل در ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻓﺴﺮدﮔﻲ، ﻫﻤﺒـﺴﺘﮕﻲ ﻣﻌﻨـﻲ دار ﻧـﺸﺎن داد . ﺣﻴﻄـﻪ ﺳـﻼﻣﺖ رواﻧـﻲ از ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺣﻴﻄﻪ ﻋﻼﻳﻢ ﺷـﺒﻪ ﺟـﺴﻤﻲ از ﺳـﻼﻣﺖ روا ن همبستگی ﻣﻌﻨـﻲ دارﻧـﺸﺎن داد (P<0/02) و در ﻧﻬﺎﻳـﺖ در ﺣﻴﻄـﻪ ﻋﻤﻠﻜـﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﺣﻴﻄﻪ اﺧﺘﻼل در ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از ﺳﻼﻣﺖ روان ﻫﻤﺒـﺴﺘﮕﻲ ﻣﻌﻨـﻲ دارﻣـﺸﺎﻫﺪه ﺷـﺪ ( P<0/05). ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺣﻴﻄﻪﻫﺎی ﺳﻼﻣﺖ روان ﻣﺜﻞ اﺿﻄﺮاب ﺑﺎ P=0/006 در زﻧﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺮدان و ﻋﻼﻳﻢ ﺷﺒﻪ ﺟﺴﻤﻲ ﺑﺎ P=0/025 در زﻧﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺮدان ارﺗﺒـﺎط ﻣﻌﻨﻲدار را ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ و از ﺣﻴﻄﻪ ﻫﺎی ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﺎ P=0/03 در ﻣﺮدان ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﻧﺎن و درد ﺟﺴﻤﻲ ﺑـﺎ P=0/001 در زﻧﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺮدان ، ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

سجادی و بیگلری(۱۳۸۵)، در مطالعه کیفیت زندگی سالمندان زن آسایشگاه کهریزک کیفیت زندگی در کل و در ابعاد فیزیکی، خود مراقبتی، اجتماعی و رضایت از زندگی در سطح خوب و در بعد افسردگی و اضطراب و بعد شناختی در سطح ضعیف به دست آمد.

ﺣﻤﻴﺪی زاده و ﺻﺎﻟﺤﻲ(۱۳۸۳)، ﻧﻴﺰ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ای در ﺗﻬﺮان، ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺳـﺎﻟﻤﻨﺪان را در ﺣـﺪ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻤﺮه را در ﻣﻌﻴﺎر درد ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ وﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﻧﻤـﺮه را ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ، داﺷﺘﻦ اﻧﺮژی، ﻧﻴﺮو و ﻣﺤـﺪودﻳﺖ ﻫـﺎی روانی عاطفی دانسته اند.