دستور خرید با روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد:

الف) آزاد: کارگزار در خرید از سوی خریدار وکالت دارد و می‌تواند هر نوع سهامی، به هر میزان و به هر قیمتی خریداری نماید. در این نوع سفارش، معامله با بهترین قیمت بازار صورت می‌گیرد و کارگزار در حالت خرید، سهام را به پایین‌ترین قیمت خریداری می‌کند. این شیوه دستور معمولا انعطاف عمل بیشتری برای کارگزار فراهم می‌کند و سرعت معامله را افزایش می‌دهد.

ب) سهام مشخص یا محدود: کارگزار باید سهام خاصی که از سوی خریدار مشخص شده به تعداد معین خریداری نماید، در اینجا انعطاف عمل کارگزار کم می‌شود.

ج) قیمت معین: کارگزار باید سهام مشخصی را به قیمت معین شده از سوی خریدار، خریداری نماید.

روش‌های دستور فروش سهام نیز به صورت‌های زیر انجام می‌شود:

الف) آزاد: یعنی فروش به هر قیمت (قیمت روز)، کارگزار سهام را به بالاترین قیمت به فروش می‌رساند،

ب) قیمت معین: یعنی فروش سهام به قیمت خاص و تعیین شده است.

کارگزار در صورتی حق فروش سهام را دارد که حداقل قیمت آن برابر با قیمت تعین شده از سوی فروشنده باشد.

۳-۴-۱-۲- اجرای سفارش سرمایه‌گذار

قبل از خرید و فروش اوراق بهادار (سهام)، نام سهامدار باید در «سامانه معاملاتی بورس اوراق بهادار» ثبت شود. برای ثبت نام سهامدار در سامانه، سهامدار باید به یکی از دفاتر کارگزاری مراجعه کند و کد معاملاتی دریافت کند.

کد معاملاتی شناسه‌ای ۸ حرفی است که ‌بر اساس مشخصات و اطلاعات فردی سرمایه‌گذار و به صورت ترکیبی از حرف (سه حرف اول فامیل) و عدد (یک عدد ۵ رقمی) تعیین می‌شود. کد معاملاتی منحصر به فرد و هر سرمایه‌گذار دارای یک کد معاملاتی مخصوص به خود است. کد معاملاتی توسط کارگزار دریافت می‌شود. این کد فقط یک بار برای دادوستد در سامانه معاملاتی بورس اوراق بهادار تهران ثبت می‌شود و قابلیت استفاده در تمام دفاتر کارگزاری متعلق به بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران را دارد.

خرید و فروش سهام توسط کارگزار در سامانه معاملاتی بنام «پم» انجام می‌شود.

سامانه معاملاتی تحت مدیریت فناوری بورس تهران قرار دارد. عملیات مربوط به نگهداری اطلاعات سهام و نقل و انتقال سهام سهام‌داران توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه انجام می‌شود. عملیات خرید و فروش توسط شرکت‌های کارگزاری مستقر در تهران یا شعبه آن ها در شهرستان‌ها صورت می‌گیرد و دادوستد اوراق بهادار انجام می‌پذیرد.

سفارش خرید یا فروش سهام توسط کارگذار وارد سامانه معاملاتی کامپیوتری می‌شود.

‌بر اساس اولویت قیمت، سفارش خرید با بیشترین قیمت پیشنهادی در ابتدای صف خرید و سفارش فروش با کمترین قیمت پیشنهادی در ابتدای صف فروش قرار دارد. در صورتی که قیمت‌های پیشنهادی یکسان باشند، بر اساس اولویت زمان سفارشی که زودتر وارد سامانه معاملاتی شده دارای اولویت است و در ابتدای صف قرار می‌گیرد.

کارگزاران از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۸ می‌توانند دستورات خرید و فروش را وارد سیستم کنند و یا آن ها را تغییر دهند یا حذف کنند. هر دستور خرید و فروش دارای مشخصه‌ی زمانی «باز» و یا «روز» است. اگر مشخصه را «روز» وارد کند، دستور نسبت به آن روز اعتبار دارد و در مشخصه‌ی زمانی «باز» تا زمانی که کارگزار دستور را حذف نکند، دستور معتبر است.

«اطلاعات مربوط به معاملات از جمله قیمت، ارزش و تعداد اوراق بهادار دادوستد شده از طریق تارنمای بورس تهران و همچنین نمایش‌گرهای موجود در تالار، به اطلاع سهام‌داران می‌رسد».

پس از انجام معامله، اطلاعات انجام دادوستد برای تسویه به «شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار» و کارگزار خریدار یا فروشنده ارسال می‌شود. علاوه براین، با انجام معامله فعالیت‌های پشتیبانی و نهایی معامله نیز انجام می‌شود که از آن جمله صدور اعلامیه‌های خرید و فروش و صدور گواهینامه نقل و انتقال سهام است.

در اعلامیه خرید و فروش، اطلاعات مربوط به معامله سهام یک مشتری نشان داده می‌شود. این اعلامیه‌ها در سه نسخه تهیه می‌شوند. یک نسخه برای خریدار سهام، یک نسخه برای فروشنده سهام و یک نسخه برای شرکتی که سهام آن معامله شده است. اطلاعات این اعلامیه شامل کد شرکت (هر شرکت دارای نماد خاصی است که حاوی چند حرف است؛ اولین حرف، نماد صنعت یا گروهی که شرکت در قالب آن فعالیت می‌کند و سایر حروف تلخیصی از نام شرکت است)، تاریخ انجام معامله، مشخصات شناسنامه‌ای مشتری (به همراه کد معاملاتی او) و مشخصات معامله (اطلاعات مالی مربوط به معامله مشتری که شامل تعداد، نرخ معامله هر سهم، کل مبلغ معامله و کل وجوه قابل پرداخت خریدار و یا قابل دریافت فروشنده).

در صورتی که بجای سهم، حق تقدم آن معامله شود، حرف «ح» که نشان دهنده حق تقدم است در آخر نماد شرکت (کد شرکت) می‌آید.

علاوه بر اعلامیه، سیستم، گواهینامه موقت سهام جدید نیز صادر می‌کند و در اختیار خریداران و یا فروشندگانی که بخشی از سهام خود را فروخته‌اند قرار می‌دهد. در واقع برای فروشندگان، گواهینامه جدیدی برابر باقیمانده سهام این افراد صادر می‌شود. این گواهینامه قابلیت نقل و انتقال دارد و چهار روز کاری، پس از روز انجام معامله صادر می‌گردد و تا قبل از صدور آن شخص نمی‌تواند سهم خود را مجددا بفروشد.

ساعات انجام دادوستد معاملات اوراق بهادار در بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته از ساعت ۹ تا ۱۲ و در یک نشست معاملاتی و از طریق تالار معاملات در تهران و شهرستان‌ها انجام می‌شود. معاملات اوراق بهادار فقط از طریق سامانه معاملات بورس قابل انجام است و دارندگان اوراق بهادار نمی‌توانند خارج از سامانه معاملاتی اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنند.

با انجام معامله، تسویه حساب انجام می‌گیرد که آخرین مرحله از انجام معامله می‌باشد. زمان تسویه حساب بر حسب این که مشتری، خریدار باشد یا فروشنده متفاوت است. در حالتی که خریدار باشد، بعد از صدور اعلامیه‌ی خرید و روشن شدن وضعیت حساب مشتری در کارگزاری، تسویه انجام می‌شود. در حالتی که مشتری، فروشنده باشد، تسویه حساب چهار روز کاری بعد صورت می‌گیرد.

نمودار گردش عملیات خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران ^[۵۴]

شروع

تصمیم به معامله

تکمیل دستور

فروش وکالت نامه و تحویل سهم به کارگزار

تکمیل دستور

خرید و پرداخت

و تسلیم وکالت نامه

فروش سهام توسط کارگزار و صدور اعلامیه

خرید سهام توسط

کارگزار و صدور

اعلامیه

ثبت نقل و انتقال در دفاتر شرکت

ثبت نقل و انتقال در دفاتر شرکت

اخذ چک از کارگزار خریدار

صدور چک و تحویل آن به فروشنده سهام

تحویل اوراق سهام و اعلامیه خریدار

۳-۴-۱-۳- شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

– شرکت سهامی عام باشد؛ زیرا طبق ماده ۲۱ ل.ا.ق.ت شرکت سهامی خاص نمی‌تواند سهامش را در بورس عرضه کند،

چهارمین شیوه، استفاده از عوامل محیطی است. مثلا با وارد کردن یک فرد جدید به تیم مذاکره می توان تاکتیک خسته کردن طرف مقابل را خنثی کرد.

آخرین شیوه، استفاده متقابل از تاکتیک خسته کردن علیه تیم مقابل است. این تاکتیک به ویژه هنگامی که تیم حریف بیرون از شهر یا کشور خود قرار دارد، می‌تواند مؤثر باشد. (‌گرشاسبی، ۱۳۸۴‌، ‌۸۵‌)

زمان و چگونگی ختم مذاکره به ارزیابی شما از موانع طرف مقابل بستگی دارد.

این مرحله شامل : حفظ انعطاف پذیری، خلاصه برداری و ثبت توافقات، ایجاد نظارت و مرور رویه ها و ایجاد آن برای آینده می‌باشد. ) مانینگ و روبرتسون،۲۰۰۳،۶ ). ^[۳۵] در این مرحله توافق انجام شده است تجربه نشان می‌دهد که نوشتن قرار داد و تنظیم و زبانش می‌تواند به خودی خود در فرایند مذاکره باشد. آن طور که ارزش‌ها و مفاهیمش بین دو طرف متفاوت باشد اگر به طور مناسب انجام نشود این مرحله می‌تواند منجر به مذاکرات رودر روی جدیدی شود بهترین روش برای اجتناب از این کار اطمینان یافتن از این است که هر دو طرف از آنچه که بر روی آن توافق کرده‌اند قبل از اینکه هر جلسه مذاکره ای را درک کاملی داشته باشند. ( کتوری و غوری،۲۰۰۰، ۴۱۱ ‌)^[۳۶]

پایان گفتگو ممکن است به یکی از صورت های زیر تحقق یابد :

۱- حاضر اعطای امتیازی در برابر توافق نهایی بشوید. در این بخشی از مذاکره بر خلاف مرحله ی چانه زنی، باید اعطای امتیاز به گونه ای مثبت مطرح شود.

۲- مرحله ای شدن و بخش بندی های الزامی همراه با توافق را بپذیرید.

۳- آنچه در گفتگو های گذشته بوده را خلاصه نموده و امتیازات اعطا شده را برجسته کنید.

۴- از طریق تهدید می توان به اقدامی که ممکن است در پی پیشنهاد شما بیاید، بر طرف مقابل اعمال فشار نمایید.

۵- دست کم دو راه حل پیش پای طرف مقابل قرار دهید و به او امکان انتخاب بدهید. هیچگاه پیشنهادی که واقعاٌ نهایی نیست را نهایی تلقی ننمایید. ( انواری رستمی، ۱۳۸۲، ۹۲ )

برای پایان مذاکره راه های مختلفی وجود دارد باید راهی که انتخاب می کنید مناسب گروه باشد:

۱- واگذاری امتیازاتی که برای همه قابل قبول باشد : برای کمک به نهایی شدن معامله امتیاز بدهید و امتیاز بگیرید بدون آن که موضع خود را به خطر بیندازید.

۲- انتخاب راه میانه توسط هر دو طرف، برای قطعی کردن معامله، هر دو طرف بر یک راه میانه توافق کنید.

۳- دادن حق انتخاب از بین دو گزینه قابل قبول به طرف مقابل : با پیشنهاد دو گزینه، طرف مقابل را به ادامه مذاکره تشویق کنید.

۴- ایجاد انگیزه یا اعمال تحریم : با ایجاد انگیزه یا اعمال تحریم طرف دیگر را تحت فشار بگذارید.

۵- ارائه ایده یا اطلاعات جدید در لحظات پایانی مذاکره : ایده های جدیدی که پای مذاکره مطرح می‌شوند عاملی برای گفتگوهای جدید هستند که ممکن است به توافق طرفین منتهی شود.

۶- پیشنهاد تنفس هنگامی که مذاکره به بن بست می‌رسد : در زمان تنفس طرفین فرصت پیدا می‌کنند تا به عواقب عدم حصول توافق فکر کنند. ( هلر، ۱۳۸۳، ۵۳ )^[۳۷]

به هم خوردن مذاکره و نحوه اداره ی آن :

هنگامی که مذاکره به هم می‌خورد باید فوراٌ اقدام کرد تا اتفاق جبران ناپذیری صورت نگیرد. هر چقدر از زمان به هم خوردن مذاکره بگذرد وضعیت ناگوارتر می شود و مشکل می توان آن را به حالت متعادل اولیه باز گرداند. برای حداقل کردن خسارت ناشی از به هم خوردن مذاکره، طرفین باید در اولین فرصت ارتباط متقابلی با هم برقرار کنند.

۲-۲-۴-۱- استفاده از میانجی:

میانجیگری فرآیندی است طی آن طرفین به علت به بن بست رسیدن مذاکره پیشنهاد شخص ثالث را مورد توجه قرار می‌دهند. طرفین از قبل ‌در مورد انتخاب میانجی به توافق می‌رسند ولی الزامی ندارد که از پیشنهادات او تبعیت کنند. میانجی به عنوان داور عمل نموده و سعی نموده و سعی می‌کند راه حل بینا بینی را ارائه نماید. میانجی پس از یافتن زمینه‌های مشترک بین طرفین، در صدد یافتن راه هایی بر می‌آید تا مذاکره از بن بست خارج کند.

میانجی باید فردی بی طرفی باشد و برای ارائه توصیه های لازم به طرفین درباره ی مسائلی که در مذاکره به نتیجه نرسیده است، آگاهی کافی داشته باشد. فرد مورد نظر باید صاحب تفکری قوی باشد، با پیش داوری های شخصی وساطت نکند و در ارائه راه حل های متنوع خلاقیت داشته باشد. ( کتوری و غوری،۲۰۰۰، ۴۱۱ ‌) ^[۳۸]

این نقش دشوار است و او در صورتی اثر بخش خواهد بود که مهارت های زیر را داشته باشد :

۱- توان تشخیص تعارض

۲- مهارت بن بست شکنی و تسهیل بحث ها در زمان مناسب

۳- توان پذیرش طرفین و ارائه حمایت عاطفی و اطمینان بخشی مجدد.

وظایف این نقش شامل موارد زیر است :

۱- حصول اطمینان از انگیزش طرفین : هر یک از طرفین مذاکره باید برای حل تعارض انگیزه داشته باشند.

۲- برقراری تعادل در قدرت و موقعیت طرفین : اگر قدرت و موقعیت برابر نباشد برقراری اعتماد و حفظ خطوط ارتباطی دشوار خواهد بود.

۳- تلاش هماهنگ در رو به رو شده طرفین : هر حرکت مثبت یک طرف باید به آمادگی طرف مقابل برای حرکت مشابه هماهنگ گردد.

۴- تشویق به داشتن برخورد باز در گفتگو : اطمینان بخشی مجدد، حمایت و کاهش مخاطرات و باز بودن گفتگو می‌تواند مفید باشد.

۵- حفظ سطح بهینه تنیدگی : اگر تهدید و تنش بسیار کم باشد برای تغییر و یافتن راه حل، انگیزه ی کمی وجود خواهد داشت ( رضائیان، ۱۳۸۲، ۱۲۸ )

۲-۲-۴-۲- عناصر مذاکره:

هرب کوهن، در کتاب خود،موسوم به می توان ‌در مورد همه چیز مذاکره کرد سه عنصر حیاتی هر مذاکره ای را اطلاعات، زمان و قدرت معرفی می‌کند و نقش هر یک را در مذاکره به اختصار شرح می‌دهد:

۱٫اطلاعات: طرفی که بهترین درک و شناخت را ازآنچه که باید انجام شود دارا باشد، قدرت بیشتری درمذاکره دارد.

۲٫زمان: طرفی که از نظر وقت در تنگنا نباشد، کار خود را بهتر انجام می‌دهد. هیچ وقت در تنگنای وقت مذاکره نکنید و اجازه ندهید که طرف مقابل احساس کند در تنگنای وقت هستید.

۳٫قدرت: هیچ وقت قدرت را به طرف مقابل واگذار نکنید.

با توجه ‌به این مطالب هر یک از عناصر مذاکره را به صورت فشرده، این‌گونه مورد بحث قرار می‌دهیم:

حوزه فعالیت سازمان پارک ها در درجه اول محدوده قانونی و حریم شهر و درجه دوم حومه شهر و درجه سوم محدوده دیگر شهرهای استان با تصویب شورای سازمان خواهد بود. (ماده ۵ اساسنامه )

بند اول: ارکان سازمان

مطابق ماده ۸ از فصل سوم اساسنامه سازمان پارکها ارکان سازمان عبارتند از :

الف) شورای سازمان ب) هئیت مدیره

ج) مدیر عامل د) بازرس (حسابرس)

بند دوم: اعضای شورای سازمان

در ماده ۹ اساسنامه سازمان پارکها از ترکیب اعضای شورای سازمان نام برده که عبارتند از:

۱- شهردار (رئیس شورای سازمان)

۲- نماینده سازمان شهرداری های کشور و در غیاب آن وزارت کشور

۳- مدیر کل دفتر امور شهری و روستایی استانداری

۴- معاون خدمات شهری شهرداری

۵- سه نفراز بین مدیران و کارشناسان ادارات کل کشاورزی و منابع طبیعی استان، در صورت عدم وجودازافراد مطلع و بصیر درامور فضای سبز به انتخاب شهردار.

بند سوم : وظایف شورای سازمان

همچنین در ماده ۱۱ اساسنامه سازمان به شرح وظایف شورای سازمان که اهم آن عبارتند از:

۱- تصویب برنامه و خط مشی کلی سازمان ‌بر اساس وظایف و اهداف پیش‌بینی شده در اساسنامه

۲- انتخاب اعضای انتخابی، هئیت مدیره از بین افراد معرفی شده از طرف شهردار

۳- تصویب بودجه، متمم و اصلاح بودجه و تفریغ بودجه و برنامه های سازمان و تغییرات آن

۴- اتخاذ تصمیم نسبت به موضوع هایی که در قالب اهداف و اساسنامه در دستور جلسه قرار می‌گیرند.

بند چهارم : اعضای هیات مدیره سازمان

در ماده ۱۲ اساسنامه سازمان ترکیب هئیت مدیره را مرکب از سه نفر عضو اصلی و یک نفر علی البدل بشرح ذیل اعلام داشته :

الف ) معاون خدمات شهری شهرداری به عنوان عضو اصلی که سمت ریاست هئیت مدیره را خواهد داشت.

ب ) دو نفر عضو اصلی و علی البدل هئیت مدیره از بین افرادی که دارای تعهد کافی و اطلاعات و تجارب مورد نیاز در امور فضای سبز و مسائل شهری بوده و بصیرت لازم نسبت به امور و اهداف سازمان داشته باشند با حداقل تحصیلات در حد کارشناسی ترجیحاً در رشته‌های کشاورزی به پیشنهاد شهردار و تصویب شورای سازمان انتخاب می‌شوند .

بند پنجم : وظایف هیات مدیره سازمان

ماده ۱۶ اساسنامه سازمان وظایف ‌و اختیارات هئیت مدیره را:

الف) به مرحله اجرا درآوردن تصمیمات متخذه در جلسات عادی و فوق العاده شورای سازمان.

ب) بررسی ترازنامه و حساب سود وزیان و ارسال آن جهت تأیید به شورای سازمان

ج) برنامه ریزی و پیشنهاد خط مشی سازمان به شورای سازمان جهت تصویب

د) بررسی بودجه، متمم و اصلاح بودجه و تفریغ بودجه پیشنهاد مدیر عامل و ارسال به شورای سازمان برای تصویب نهایی.

ھ) تهیه و تنظیم آئین نامه های مالی و اداری و استخدامی سازمان و اصلاحیه های مربوطه و پیشنهاد جهت تصویب از سوی شورای سازمان

بند ششم : وظایف مدیر عامل سازمان

همانطوریکه در بند د ماده ۱۶ اساسنامه اشاره شد انتخاب مدیر عامل باهئیت مدیره می‌باشد که اهم وظایف و اختیارات مدیر عامل دراساسنامه سازمان عبارتند از:

۱- انجام کلیه عملیات اجرایی و اداری و مالی و حقوقی سازمان در حدود بودجه مصوبه طبق آئین نامه‌ها و مقررات مربوطه.

۲- افتتاح حساب اعم از ریالی و ارزی در بانک‌های دولتی با رعایت مفاد اساسنامه و آئین نامه مالی سازمان

۳- تهیه و تنظیم بودجه، متمم و اصلاح و تفریغ بودجه جهت تسلیم به هئیت مدیره

۴- تهیه و تنظیم تراز نامه و حساب سود وزیان و سایر گزارش های مالی و عملیات سازمان جهت بررسی و طرح در هئیت مدیره و تسلیم آن به شورای سازمان.

۵- هدایت عملیات اجرایی سازمان در جهت رعایت مفاد اساسنامه که به صورت بازرگانی (خود کفایی) اداره می‌گردد.

مدیر عامل علاوه بر موارد فوق مسئولیت اداره سازمان و حفاظت سرمایه و دارایی ها را به عهده داشته و حافظ منابع مالی و اموال منقول و غیر منقول می‌باشد.

یکی دیگر از ارکان سازمان بازرس (حسابرس) بوده که توسط شورای سازمان از میان اشخاصی بصیر و صالح و متعهد کاردان به مسائل مالی و حسابرسی برای مدت یک سال انتخاب خواهد شد^[۲۰].

نکته حائز اهمیت در اساسنامه سازمان این است که تا تصویب آئین نامه مالی سازمان آئین نامه مالی شهرداری ها مصوب ۱۲/۴/۱۳۴۶ ملاک عمل بوده و هئیت مدیره و مدیر عامل به ترتیب جایگزین شورای شهر و شهردار می‌باشند^[۲۱].

گفتار دوم: سازمان مدیریت حمل و نقل همگانی

بند اول : پیشینه سازمان

بدوا لازم می دانم فلسفه و پیشینه به وجود آمدن این سازمان را توضیح دهم. در سال ۱۳۵۹ لایحه قانونی راجع به تمرکز امور مربوط به تاکسیرانی شهر تهران زیر نظر شهرداری تهران به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که به منظور ایجاد هماهنگی در سیستم حمل و نقل شهری مسائل مربوط به تاکسیرانی در شهر زیر نظر شهرداری تهران قرار گیرد و در این راستا آیین نامه اجرایی ‌در مورد چگونگی سازمان و نحوه مدیریت آن توسط شهرداری ها در تاریخ ۱۰/۸/۱۳۷۴ به تأیید هیات وزیران رسیده است^[۲۲].

در ماده ۱ این آیین نامه در خصوص اینکه این آیین نامه نشأت گرفته از کدام مواد قانونی شهرداری بوده اشاره داشته «به منظور ایجاد تمرکز و هماهنگی در امور مربوط به تاکسیرانی و انواع سرویس های تاکسی شهری در شهرها، وزارت کشور بر اساس مواد (۵۴)^[۲۳] و (۸۴) قانون شهرداری (مصوب ۱۳۳۴) اقدامات لازم را معمول می‌کند.

بند دوم : نظارت بر تاکسیرانی شهری

در ماده ۲ این آیین نامه اجرایی وسیله نقلیه تاکسی را تعریف نموده:

تاکسی عبارت از وسیله نقلیه ای – اعم از سواری، استیشن یا هر خودروی مناسب دیگر- است که دارای مشخصات معین شده در این آیین نامه است و با امتیاز بهره برداری که توسط شهرداری صادر می شود، به صورت یکی از سرویس های تاکسی شهری به جابجایی مسافر در درون شهر می پردازد^[۲۴].

در مواد و بندهای دیگر این آیین نامه به شرایط و مقررات اشخاصی که می‌توانند پروانه اشتغال تاکسیرانی را دریافت نمایند اشاره می کند.

در سال ۱۳۸۷ وزرای عضو کار گروه توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت در جلسه مورخ ۱۹/۱۱/۱۳۸۷ به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت تصویب نامه شماره ۱۳۱۴۰۱/ت ۴۱۰۴۸ ه- مورخ ۳۰/۰۷/۱۳۸۷ مدیریت حمل و نقل همگانی تابع شهرداری با اساسنامه آیین نامه مدیریت حمل و نقل بار و مسافر در شهر و حومه را تصویب نمودند که بند ث ماده ۱ این آیین نامه سازمان مدیریت حمل و نقل همگانی را تعریف نمود. « ث- سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر: سازمان مصوب که مدیریت و نظارت بر سامانه های حمل و نقل عمومی شهری شهر اعم از انواع تاکسی، ون، مینی بوس و اتوبوس را برعهده دارد. بند چ ماده مذکور تعریف حمل و نقل مسافر را اینگونه تکمیل ‌کرده‌است: بند چ – سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر: مدیریت حمل و نقل مسافر در شهر هایی که دارای سازمان حمل و نقل همگانی هستند ایجاد شده و مدیریت و نظارت بر فعالیت سامانه‌های حمل و نقل مسافر را زیر نظر سازمان حمل و نقل همگانی برعهده دارد.

ب – ارزشیابی درون داد^[۸۱]

در این مرحله ارزشیابی اطلاعات مورد نیاز درباره چگونگی استفاده از منابع به منظور دستیابی به هدف های برنامه جمع‌ آوری می‌شوند. در ضمن ارزشیابی درون داد، ماهیت توانایی‌های نظام آموزشی و استراتژی های بالقوه برای رسیدن به هدف های که در نتیجه ارزشیابی از بافت مشخص گردیدند، تعیین می شود. هم چنین در این مرحله از ارزشیابی به تصمیم گیرندگان کمک می شود تا روش هایی را طراحی و انتخاب کنند که برای دستیابی به هدف ها ضروری تشخیص داده شده اند(کارشناسان دفتر همکاری های علمی بین‌المللی وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۷۹ص۸۶).

هدف اصلی ارزشیابی درون داد کمک به تدوین برنامه ای است که برای ایجاد تغییرات آموزشی و حصول به هدف های تعیین شده، در مرحله ارزشیابی زمینه، طراحی شده است. ارزشیابی درون داد علاوه بر کمک به جریان تصمیم گیری، از طریق بر آوردن اطلاعات دقیق ‌در مورد انتخاب موضوعات و با طراحی برنامه جدید و رد دیگر برنامه های آموزشی موجود و هم چنین نشان دادن ضعف های و امتیازهای هر یک از برنامه ها به امر پاسخ گوی نیز کمک می‌کند(کیامنش، ۱۳۷۷ صص ۴۴-۴۳).

تصمیم گیرندگان از ارزیابی های ورودی(درونداد) برای انتخاب از میان برنامه های پیشنهادی، نوشتن پیشنهاد تأمین مالی و سرمایه، تخصیص منابع، محول نمودن وظایف به پرسنل، برنامه زمان بندی کار و در نهایت کمک به دیگران برای قضاوت در خصوص فعالیت ها و بودجه فعالیت استفاده می‌کنند. استافل بیم اعتقاد دارد ارزیابی مرحله ورودی که غالباً ‌در مورد آن غفلت می شود، یک ارزیابی بسیار مهم است.

ج- ارزشیابی فرایند^[۸۲]

در این ارزشیابی کوشش می شود تا پاسخ پرسش هایی نظیر این ها تعیین گردند: آیا برنامه ها به خوبی در حال پیاده شدن می‌باشند؟ چه عواملی بر سر راه موفقیت آن قرار دارند؟ چه تغییراتی ضروری هستند؟ پاسخ این پرسش ها به کنترل و هدایت شیوه های اجرایی کمک می‌کند(سیف، ۱۳۷۸ ص ۷۵).

از طریق نظارت مداوم و دقیق بر چگونگی اجرای برنامه به اجرا در آمده، عامل ارزشیابی، شرایط لازم جهت تصمیم گیری معقولانه ‌در مورد اجرای برنامه را فراهم می آورد. از اطلاعات فراهم شده، علاوه بر امر تصمیم گیری می توان در امر پاسخ گویی نیز استفاده نمود. نتایج حاصل از ارزشیابی فراگرد یک منبع اطلاعاتی بسیار مهم برای تفسیر نتایج حاصل از ارزشیابی برون داد نیز به شمار می‌آیند. زیرا برای بررسی نتایج به دست آمده از یک برنامه باید چگونگی به اجرا در آمدن آن برنامه قبلاً مشخص شده باشد.

ارزیابی چرخه یا فرایند، اجرای برنامه را، برای یاری به مجریان برنامه مورد سنجش قرار می‌دهد و سپس به گروه کسترده تری از ذی نفعان برای قضاوت در خصوص اجرا برنامه و تعبیر نتایج کمک می‎کند(دنیل، ۲۰۰۳).

د- ارزشیابی برون داد^[۸۳]

در این مرحله معلوم می شود که نتایج به دست آمده چه هستند. بعد نتایج حاصل با هدف های برنامه مقایسه می‌گردد و رابطه بین انتظارات و نتایج واقعی مشخص می‌گردد. پس از بررسی کامل نتایج، اطلاعات لازم در اختیار تصمیم گیرندگان گذاشته می شود تا در صورت لزوم درباره ادامه برنامه، متوقف ساختن آن یا تجدید نظر در آن اتخاذ تصمیم کنند(سیف، ۱۳۷۸ ص ۷۵).

هدف از ارزشیابی برون داد، اندازه گیری، تفسیر و قضاوت ‌در مورد نتایج حاصل از برنامه است. سعی عامل ارزشیابی برون داد بر آن است که میزان موفقیت برنامه در برآورد کردن نیاز
گروه هایی که برنامه جهت خدمت به آنان طراحی و به اجرا گذاشته شده است را مشخص سازد. ارزشیابی برون داد ارزش برنامه به اجرا گذاشته شده را مشخص کرده و اطلاعات لازم را برای تصمیم گیری ‌در مورد ادامه، توقف، تبدیل و یا تکرار برنامه فراهم می‌سازد. از نتایج این ارزشیابی برای پاسخ گویی ‌در مورد اثرات برنامه می توان استفاده نمود(کیامنش، ۱۳۷۷ ص ۴۶).

در الگوی ارزشیابی سیپ، نظام آموزش کارکنان با توجه به چهار جزء فوق مورد نظر قرار
می‌گیرد و برای هر جزء نظام ارزشیابی ویژه ای منظور می‌گردد. از این رو کاربرد الگوی ارزشیابی سیپ در برنامه ریزی آموزش کارکنان شامل چهار نوع ارزشیابی است. شکل(۲)

نمودار شماره(۲-۳) سطوح ارزشیابی سیپ.

زمینه( محیط سازمانی )

برون داد
فرایند
درونداد

– آموزش کارکنان – ارتقاء سطح دانش – نگرش و مهارت – انتقال یادگیری به محیط کار

– فرایند یاددهی

یادگیری

-فرایند ساختاری،

مدیریتی

-فرایند پشتیبانی

– یادگیرندگان – مدرس یا استاد -برنامه درسی – مواد آموزشی – فضا وتجهیزات -کارکنان آموزش – بودجه

بازخورد

هم چنین در صفحه بعد، در شکل(۳) عناصر اصلی مدل سیپ در سه قالب هم مرکز خلاصه شده است و اهمیت ارزش های تعریف شده را با مرکزیت بخشیدن به آن نمایش داده است. مربع درونی هسته ارزش ها را نشان می‌دهد. ارزش هایی که باید تعریف و برای واقعیت بخشیدن به ارزش های مورد استفاده قرار گیرند. چهارچوبی که این ارزش ها را در بر گرفته به چهار قسمت: اهداف، طرح ها، عملیات و نتایج تقسیم شده است که در واقع چهار مرحله برای هر برنامه و کوششی از هر نوعی تعریف می‌گردد. چهار چوب خارجی نوع ارزیابی مورد نیاز را برای هریک از مراحل چرخ داخلی یعنی ارزیابی بستر، ورودی، فرایند و محصولات را نشان می‌دهد. هر فلش دو طرفه نشان دهنده ارتباط متقابل بین نقطه توجه ارزیابی و نوع ارزیابی است( مطهری نژاد، ۱۳۸۱ ص ۲۹).

نمودار شماره(۲-۴): عناصر کلیدی مدل ارزشیابی سیپ و روابط عناصر برنامه.

ارزیابی درونی
ارزیابی فرایند
عملیات
طرح ها
اهداف
ارزیابی بستر
هسته ارزش ها
نتایج
ارزیابی محصول

تشخیص این دو مرحله از رفتار محرمانه از دو جهت حایز اهمیت است اول اینکه مقدماتی جز در موارد خاص و مخصوص قابل مجازات نیست . در حالی که اعمال اجرایی بر عکس مرتکب را در معرض اتهام به جرم قرار می‌دهد. دوم اینکه و هدف شروع به اجرا عنصر قانونی به جرم به شمار می رود و دیوان عالی کشور در این باره بر تشخیص ماهیتی دادگاه ها و صحت اطلاق این وصوف نظارت دارد به عبارت دیگر شروع به اجرا از مسایل حکمی است ‌بنابرین‏ تمیز این دو مرحله محتاج و میزانی است.^[۲۵]

تشخیص مقدماتی و شروع به اجرا از این جهت دارای اهمیت است که تهیه مقدمات مجازات ندارد و لیکن شروع به اجرا در صورت تصریح قانون ، قابل مجازات است . قانون ضایطه صریحی برای تشخیص این دو امر ارائه داده است . لیکن متخصصان علوم جزایی در توجیه خصوصیات اعمالی می توان آن ها را شروع به جرم دانست نظریات متفاوتی را ابراز نموده اند.^[۲۶]

بعضی از حقوق ‌دانان و مکاتب حقوقی ، کیفری ها بیشتر به موقعیت عمل توجه دارند از این نظربه تبعیت کرده‌اند . بر طبق این نظریه شروع به اجرای از زمانی تحقق یابد که فاعل یکی از افعالی را که در تعریف قانونی جرم آمده است چه به عنوان عنصر تشکیل دهنده و چه به عنوان کیفیت مشدده جرم مرتکب شود . برای مثال در جرم سرقت که عنصر مادی تشکیل دهنده آن ربایش پنهانی مال دیگری است ، به محض آنکه مرتکب بر اموال دیگری دست گذاشت شروع به اجرا مصداق پیدا کند یا اگر از دیوار خانه ای بالا رفت یا حرز را شکست ( ماده ۶۵۱ ق.م بر اساس ۱۳۷۰ و مواد ۲۶۸ و ۲۶۱ ق.م اسلامی مصوب سال ۹۲) فعل او شروع به اجرا تلقی می‌گردد .^[۲۷]

همچنین اگر کسی یکی از عوامل مشدده سرقت را انجام بدهد ، یعنی به وسیله اسلحه یا آزار و اذیت از دیگری بخواهد که کیف پولش را تسلیم کند ، چون عمل انجام شده داخل در تعریف عامل مشدده بزه سرقت مقرون به آزار است . در صورتی که عمل مجرمانه منجر به نتیجه مورد نظر نشود ، مرتکب به عنوان شروع ‌به این جرم تحت تعقیب قرار خواهد گرفت . لیکن هر گاه اعمال ارتکابی از تعاریف و عناصر جرم نبوده و یا از کیفیات مشدده آن نباشد شروع به جرم مصداق پیدا نمی کند .^[۲۸]

نظریه عین این مزیت را دارد که در آن ضابطه شروع به اجرا به دقت و به وضوح تعیین و از این لحاظ می توان گفت حقوق مرتکب به نحو مطلوب تأمین شده است . ولی اشکالات آن این است که از سویی حتماً باید عمل مادی انجام پذیرد و لذا حتی اگر قصد مجرمانه نیز او از گردد نمی توان شخص را علرغم خطری که ایجاد خواهد کرد کیفر داد . و همین امر از واقعیت مجرمانه است که دشوار می کند .

از سویی دیگر این نظریه چتر حمایتی خود را به صورت کامل روی حقوق و منافع جامعه باز نمی کند و به گونه مؤثر دفاع اجتماعی را تضمین نمی کند . زیرا گاه اتفاق می افتد که در اوضاع و احوال خاص ، مرتکب به اعمالی دست می زند که به روشنی مقصود او را بیان می‌کند و دلالت بر سوء نیت او دارد ولی چون این اعمال داخلی در تعریف جرم نیست نمی توان متعرض او شد . چنان که درباره سارق پیشینه داری که با تمام ابزار و آلات باز کردن در گاوصندوق در یک روز جمعه در یکی از اتاق های بانک دستگیر می شود و با این استدلال که این مقدار از افعال او با عنوان سرقت منطبق نیست نمی توان حکم به تعقیب او داد . همچنین کسی که شبانه وارد خانه ای بالا رفته و حامل سلاح بوده مرز را نیز شکسته است اگر در حین مرحله دستگیر شود بنا ‌به این نظریه به اتهام شروع به سرقا اعقیب خواهد شد و نه قتل، زیرا بالا رفتن از دیوار یا شکستن مرز ،کیفیات مشدده جرم سرقت محسوب می شود ‌بنابرین‏ ضابطه عینی به نظر کافی نمی آید.^[۲۹]

در گذشته رویه عامی کشور به استنفاد آزادی متعددی که از شعب این دیوان صادر شده است ، پیروی از نظریه عینی بوده است برای نمونه مطابق یکی از ازادی دیوان به مشاره ۱۴/۱۷۰ ر.ش . بود مورخ ۴/۱۲/۱۳۲۸ : به کسی که به مقصد سرقت برای باز کردن در خانه زور می‌دهد و همان موقع دستگیر می شود شروع به سرقت نکرده است چه این عمل ایجاد مقدماتی است برای سرقت در صورتی که مداخله در عملیات اجرایی جرم ، شروع سرقت محسوب می شود در راه دیگر از این شعبه به شماره ۱۸/۱۱/۱۷ش ۲ و مورخ ۱۹/۷/۱۳۲۹ آمده است . شروع به اجرا اصولاً عبارت است از توسل به عوامل اجرای جرم می‌باشد که اگر انصراف برای مرتکب حاصل شود و مانفی نرسد ناگزیر جرم به وقوع بپیوندد ، ‌بنابرین‏ اگر کسی در حالی که می‌خواهد از پنجره بالا رود دستگیر شود با احراز قصد سرقت تعقیب وی با عنوان شروع سرقت صحیح نیست . در آزادی مذکور با آن قصد سرقت احراز شده است دیوان ‌به این دلیل تا اعمال ارتکاب یافته در تعریف سرقت نیاوده است . شروع به جرم سرقت را موحقق نداشته است . لیکن در آزادی دیگری این شعب دیوان با همین استدلال افکاری را که کیفیت مشدود جرم سرقت محسوب می شود شروع به اجرای این جرم و با احراز قصد ارتکاب شروع به جرم سرقت را محرز شناخته اند مطابق یکی از این آرای به شماره ۱۴۳۸۰/ش ۶، مورخ ۲۲/۵/۱۳۲۱ صرف شکستن قفل ورود به خانه غیر برای دزدی از مقدمات قریبه و شروع به سرقت محسوب می شودو یا در رأی‌ دیگر اتفاق آرای ش ۵ د ۴۱۳ مورخ ۲۲/۲/۱۳۱۷ کندن پاشنه در خانه و ورود در آن به منظور سرقت شروع به سرقت محسوب است. و عمل مذبور را تهیه بعضی مقدمات جزئیه نمی شود تلقی کرد که متهم قابل مجازات نباشد.^[۳۰]

این طرز تفکر به هیج وجه با واقعیت و حفظ منافع جامع تطبیق نداشته و فقط حافظ منافع مجرمین است و بس.مثلاً چطور می توان قبول نمود که سارقی نردبان و کلیه تهیه نماید. مدت‌ها منزل خاصی را تحت نظر داشته باشد بعد این نردبان را در زیر پنجره هم مستقر نماید ولی چون به هنگام بالا رفتن از پنجره دستگیر شد لذا به علت آنکه وضع ید بر اموال دیگری نموده است او را از مجازات معاف بداریم یا حتی اگر در اتاق هم باز کند و دستگیر شود باز هم به علت عدم وضع ید او را رها کنیم چنین سیستمی جزء تشویق بزهکاران به ارتکاب بزه نتیجه دیگری ندارد.^[۳۱]

طبق نظر عده دیگری از حقوق ‌دانان برای تشخیص اینکه شروع به جرم تحقق یافته است باید به وضع ذهنی و روانی مجرم توجه کرد اگر عملی که انجام شده وضع مسلم مجرم و مقدار ارتکاب جرم باشد حتی در صورتی که جنبه مقدماتی هم داشته باشد . به عنوان شروع به جرم مجازات می‌تواند مطابق این نظر کلیه اعمالی که با هدف ارتکاب جرم رابطه پیدا می‌کند شروع به اجرا و در نتیجه شروع به جرم تلقی می شود .^[۳۲]

این تئوری به قصد مجرمانه مجرم توجه دارد و برای عمل ارتکابی به وی ارزش و اعتبار زیادی قابل نیست به عبارت دیگر این دیدگاه تئوری موصوف عمل اجرای آن است که اراده مجرمانه و قطعی محقق مرتکب را نشان دهد . ^[۳۳]