شورای ملی (پارلمان ومشرانوجرگه) و ریاست تقنین وزارت عدلیه، و ادارات مربوطه می توانند با بهره گرفتن از یافته های این تحقیق لوایح قضایی متناسب تهیه نموده و بدین ترتیب قانون گذار را در سیاست جنایی تقنینی یاری نماید و زمینه را برای اصلاح و باز نگری قوانین و کاهش تناقض های موجود فراهم آورد .
فصل اول : کلیات
طلیعه
در این فصل ابتدا به تعریف و تبیین مفاهیم اصلی و مرتبط به موضوع تحقیق می پردازیم با بهره گرفتن از منابع اصلی و فرهنگ نامه ها تبیین واژه گان کلیدی را از نظر لغوی و اصطلاحی با دو روی کرد اسلامی و حقوق بشری پی می گیریم سپس پیشینه بحث از کرامت انسانی و نقش آن در مسایل حقوقی به ویژه حقوق کیفری بررسی و مبانی نظری کرامت با توجه به دیدگاه ها و مکاتب مختلف و همچنین نظر اسلام وجایگاه کرامت انسانی در فقه اسلامی و تبیین نظرات بزرگان و اندیشمندان اسلامی درباره محوریت کرامت درفقه و کاربرد استنباطی آن درگزاره های فقهی مورد غور و بررسی قرارگرفته و کرامت انسانی را در اسناد بین الملل و حقوق بشربیان خواهیم داشت. و همچنین بررسی جامع از معیار ، ماهیت و اقسام کرامت ذاتی از دید گاه اسلامی و حقوق بشر و جایگاه آن در فرایند قانون گذاری و دادرسی به تبیین گرفته خواهد شد.
مبحث اول: مفهوم کرامت انسانی
کرامت انسانی که مورد اقبال وتوجه عمومی اندیشمندان و خصوصاً حقوق دانان قرار گرفته است ازپشتوانه کلان جامعه انسانی برخور دار بوده است والا موفقیت بزرگ که دانشمندان درین مسیر کسب نموده اند میسر نمی شد برای آنکه جهت بحث مشخص وقابل بهره برداری باشد باید نخست معانی ومفاهیم کرامت را از ارباب لغات دریابیم تا بتوانیم بحث خودرا دقیق تر پی گیریم .
گفتار اول: تعریف لغوی کرامت انسانی
کرامت واژه عربی است که درلغت به معنای بزرگی ورزیدن، جوانمرد گردیدن ، بخشندگی وبزرگواری آمده است[۱] و همچنین به معنای ارزش، حرمت، حیثیت، بزرگواری، عزت، شرافت، انسانیت ، شأن، مقام، موقعیت، درجه، رتبه، جایگاه و…[۲]
صاحب مفردات مینویسد، «هرگاه خداوند متعال با واژه کرم و کرامت وصف شود، مراد از آن حیات و نعمت های آشکار اوست و هرگاه انسان با واژه کرم و کرامت وصف شود مقصود از آن اخلاق و رفتار پسندیده است که از او ظاهر می شود»[۳] علامه مصطفوی دقت نظر خاص را در معنای کرامت ارائه نموده می نویسد: «کریم و کرامت در مقابل اهانت است چنان که عزت در مقابل ذلت قرار دارد، کرامت، عزت و بزرگواری انسان را باصرف نظر از هر چیز دیگرمی رساند و این ویژگی در ذات شئ کریم موجود است.»[۴]
بادقت در معنی لغوی کرامت انسانی در مییابیم که کرامت بیانگر دو نوع ویژگی و خصوصیت کاملا متفاوت و متمایز از یک دیگر در وجود انسانی است، یکی ویژگی که جنبه ارزشی را دارا بوده و بیانگر مقام و موقعیت انسان از نظر علمی، اجتماعی، سیاسی، دینی و خانوادگی است مثل عالم بودن که قابل افزایش و کاهش بوده و اکتسابی می باشد اما ویژگی دیگر که ذاتی انسان است مثل انسانیت نه قابل وضع است و نه قابل سلب، این نوع کرامت هیچ گونه درجه و رتبه ای را نمی پذیرد.
گفتاردوم : تعریف اصطلاحی کرامت انسانی
علامه محمد تقی جعفری با تقسیم نمودن کرامت به ذاتی و اکتسابی، کرامت ذاتی را چنین تعریف نموده است « کرامت ذاتی و حیثیت طبیعی که همه انسانها از آن برخور دارند تا مادام که با اختیار خود به ارتگاب خیانت و جنایت بر خویشتن و دیگران، آن را از خود سلب نکند از این صفت شریف برخوردار اند، کرامت دیگر را کرامت ارزشی عنوان نموده است که از به کار انداختن استعدادها و نیروهای مثبت در وجود آدمی و تکاپودرمسیررشد و کمال ناشی می شود، این کرامت اکتسابی و اختیاری است و ارزش اصلی و نهایی انسان نیز به همین کرامت است [۵]»