در حالی که باورها معرف و جنبه­ شناختی یک پدیده هستند، نگرش­ها احساسات عاطفی هستند که مردم پیرامون پدیده ­ها دارند. نگرش­ها متمایزترین و ضروری­ترین مفهوم در روان شناسی اجتماعی معاصر هستند و طی ۶۰ سال گذشته جایگاه شاخص و برجسته­ای در روانشناسی داشتند (آلپورت به نقل از بوهنر وانک، ۲۰۰۲).

نگرش عبارت اند از، تمایلات یادگرفتنی قبل، ‌بر اساس مواجهه مثبت و منفی نسبت به موضوع مشخص، وضعیت، نهاد، یا فردی معین. از آنجا که نگرش تعیین کننده­ رفتار است، یکی از موضوعات و علائق پژوهشی بررسی نگرش دانشجویان نسبت به درس است. مطالعات نشان داده است که دانش ­آموزان دارای نگرش مثبت نسبت به مواد درسی، تمایل به فعالیت خوبی در آن درس از خود ابراز می­ کند و برعکس، کسانی که درباره درسی نگرش منفی دارند، واکنشی مناسب نسبت به آن درس ندارند (آیکن^[۳۷]،۲۰۰۵).

ایگلی و چکن^[۳۸] (۱۹۹۳)، نگرش را عبارت از یک تمایل روانشناسی می­دانند که بر ارزش گذاری یک ماهیت خاص با مطلوبیت با درجه­ای از مطلوبیت یا فقدان مطلوبیت دلالت می­ کند. ارزش­گذاری در این تعریف، ارزش­گذاری شناختی، رفتاری و عاطفی را شامل می­ شود.

هونولا^[۳۹] (۲۰۰۲)، پس از مرور یافته ­های مرتبط در حوزه­ روانشناسی عواطف، تعریف جدیدی از نگرش را ارائه می­دهد. چهار فرایند ارزش­گذاری مجزا به عنوان جنبه­ های نگرش تعریف ‌شده‌اند. ۱) عواطف ایجاد شده در موقعیت. ۲) عواطف تداعی شده با محرک ۳) نتایج مورد انتظار ۴) مرتبط کردن موقعیت با ارزش­های شخصی.

‌بر اساس نظریه هونولا، این چهار فرایند ارزشیابی با همدیگر، نگرش را به وجود می آورند. نگرش به عنوان یک ساختار واحد فیزیولوژیکی نیست، بلکه مقوله­ای از افراد است که با فرایندهای مختلف ارزشیابی ایجاد می شود.

نگرش­ها امری ثابت و غیر­پویا نیستند، بلکه در طول تحول فرد، متحول می­شوند. شکل­ گیری نگرش، تابعی از شرایط فیزیولوژیک، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، مراجع اطلاع دهنده و شخصیت فرد است. البته باید توجه داشت که تکوین نگرش­ها تابعی از فرایندهای اکتساب در گسترده زندگی فرد در خانه، مدرسه و … است. با این حال، نگرش های افراد در دانشگاه امکان بیشترین میزان تغییر را دارند (ویگل و نومن^[۴۰] ،۱۹۷۶).

پس نگرش از یک سو با آموخته ­ها و تجارب پیشین ما و از سوی دیگر با برداشت­های ذهنی ما ‌در مورد موضوع نگرش مرتبط است و در هر صورت واکنش مثبت و منفی ما را به اشیاء، موقعیت­ها، سازمان­ها، مفاهیم و افراد بر می­انگیزد.

۲-۲-۲- ویژگی ها و ابعاد نگرش:

نگرش دارای سه ویژگی است. نخست این که هر نگرش شامل یک شئی، شخص، رویداد یا موقعیت است. دوم آن که نگرش­ها معمولا ارزشیابانه­اند و سوم آن که نگرش­ها معمولا دارای ثبات و دوام قابل توجهی هستند. از میان ویژگی­ها، ویژگی ارزیابی کردن و از میان عناصر تشکیل­دهنده، عنصر عاطفی، مهم­ترین مؤلفه‌ های نگرش­ها را تشکیل می­ دهند (کریمی، ۱۳۸۶).

هر یک از عناصر نگرش خود دارای دو بعد دیگری هستند. یکی نیرومندی یا شدت و دیگری پیچیدگی. نیرومندی یا شدت، ترکیب جهت و نیرمندی نگرش نسبت به هر یک از عناصر است. عناصر نگرش از نظر درجه پیچیدگی نیز می ­توانند متغیر باشند. در بعد شناختی، اطلاعات شخصی نسبت به موضوع نگرش ممکن است بسیار ساده یا مجموعه ای از اطلاعات پیچیده را شامل می­ شود. بعد عاطفی ممکن است شامل علاقه­ها یا نفرت­های ساده یا شامل علاقه و نفرت­های پیچیده و گوناگون باشد و بعد رفتاری از نظر میزان پیچیدگی می ­تواند از رفتار ساده در مقابل موضوع نگرش­ها تا رفتارهای پیچیده­تر رادر مورد آن در­برگیرد.

مغایرت بین پیچیدگی شناختی نگرش­ها و سادگی ظاهری ارزشیابانه آن­ها فوق العاده مهم است. با وجود این، عنصر نسبتا ساده ارزشیابانه، نگرش تعیین کننده­ اصلی رفتار است. ‌به این ترتیب دو بعد از نگرش هست که باید همواره به آن توجه داشت، نخست تضاد بین پیچیدگی شناختی و سادگی ارزشیابانه­ی آن است. دوم اینکه همه عناصر نگرش به طور متقابل به یکدیگر مربوط­ می­شوند و هر یک بر عناصر دیگر به طور جداگانه و بر کل نگرش اثراتی دارد (همان منبع، ۱۳۸۶)^[۴۱].

۲-۲-۳- انواع نگرش ها:

انواع نگرش­هایی که باید ایجاد شود، گاهی اوقات موضوع کشمکش و تضاد بین مدرسه و اجتماع و یا حتی در درون خود اجتماع می­ شود با این حال، بسیاری از نگرش­های مناسب برای یادگیری آموزشگاهی به ندرت جدال برانگیز می­شوند. در اینجا به طور مثال، فهرستی از چنین نگرش­هایی را که بسیاری از آن­ها توسط کلاسمیر (۱۹۷۵، گانیه ، ۱۹۷۶، ترجمه­ی نجفی زند، ۱۳۷۳)، پیشنهاد ‌شده‌اند، ذکر می­شوند:

• • احترام به فردیت دیگران

• • قبول مسئولیت برای اعمال خود

• • دوست داشتن یک موضوع درسی معین

• • نگرش مثبت نسبت به معلم

• • اشتیاق به کار

• • چالاکی در شروع کار مدرسه

• • مراقبت از اموال خود و دیگران

• • همکاری در کار کردن با دیگران

• • رعایت ادب نسبت به دیگران

• دقت در مراعات قواعد ایمنی

بر خلاف اختلاف عقیده ‌در مورد این که کدام نگرش­ها درستند، و کدام برای منظور­ شدن در هدف­های برنامه درسی از تقدم بالایی برخوردارند به نظر می­رسد که مربیان ‌در مورد اهمیت نگرش­ها در برنامه ­های درسی در همه نوع، توافق اصولی دارند.

۲-۲-۴- عوامل تکوین نگرش­ها:

محققانی مانند (کرچ^[۴۲]، کراچفیلد^[۴۳]، بالاکی^[۴۴]، ۱۹۶۲)، عوامل تکوین نگرش­ها را ۵ عامل زیر دانسته اند:

۲-۲-۴-۱-آنچه که نیازهای شخص را برآورده می­ کند: در جریان فعالیت­هایی فرد برای رفع نیاز خود، موانع و مشکلاتی بر سر راه او قرار ‌می‌گیرد که یک سری نگرش­های خاص در او به وجود می ­آورند. نسبت به اشیا و افرادی که او را در رسیدن به اهدافش کمک ‌می‌کنند، نگرش مثبت پیدا می­ کند و نسبت به افراد یا اشیائی که مانع و سد راه رسیدن او به هدف می­شوند، نگرش منفی پیدا می­ کند. دانشجویانی که با وجود مشکلات و موانع همچنان در حال ادامه تحصیل می­باشند، نسبت به درس و ادامه تحصیل نگرش مثبتی دارند (کریمی، ۱۳۸۷).

۲-۲-۴-۲٫کسب اطلاعات درباره موضوع یا شئی یا فرد خاص: اطلاعاتی که شخص کسب می­ کند نیز در ایجاد و شکل­ گیری نگرش­های او تاثیر دارند. مثلا اگر شخص یا جامعه­ای ‌در مورد یک موضوع خاص اطلاعاتی نداشته باشند، بدون شک هچ نگرشی نسبت به آن موضوع پیدا نمی­کند. لیکن اگر ‌در مورد همان موضوع در رسانه­ای به اسم آن اشاره شود، نگرش برای کسب اطلاعاتی بیشتر در آن­ها پیدا می­ شود. بدین ترتیب در واقع یکی از عوامل تشکیل­دهنده نگرش­ها منابع اطلاعات و مراجع صاحب نظر در زندگی ما هستند.