۵-۱- هدف مطالعه

الف. هدف کلی

هدف اصلی این تحقیق آگاهی از میزان تاثیرگذاری برنامه بازاریابی اجتماعی سازمان هلال احمر بر نگرش مردم نسبت به تصویر سازمان.

ب. اهداف فرعی

اهداف فرعی این تحقیق :

– آگاهی از میزان تاثیر برنامه های بازاریابی اجتماعی سمبولیک، نمادسازی­های بصری و سایر چیزهای قابل لمس سازمان هلال احمر بر نگرش مردم به تصویر سازمان

– آگاهی از میزان تاثیر برنامه های بازاریابی اجتماعی رفتاری (مدیریت رفتار، رفتار کارمندان و سایر چیزهای قابل لمس) سازمان هلال احمر بر نگرش مردم به تصویر سازمان

– آگاهی از میزان تاثیر برنامه های بازاریابی اجتماعی ارتباطی (مخابراتی) (ارتباطات اولیه، ثانویه و ثالث) سازمان هلال احمر بر نگرش مردم به تصویر سازمان

۶-۱- چارچوب مفهومی تحقیق و ایجاد فرضیه‌ها

مدل اولیه استفاده شده در این پژوهش مدل Balmer and Gray (2000) و مدل Stuart (1999) در شکل ۱-۱ ارائه شده است. برنامه بازاریابی اجتماعی، به عنوان متغیرهای مستقل تحقیق در این زمینه در نظر گرفته ‌شده‌اند. متغیر وابسته نگرش مشتریان نسبت به تصویرسازمانی از این سازمان است.

مطالعه حاضر فقط بر نگرش مردم در مقابل تصویر سازمان تمرکز می­ کند. در این خصوص تنها مشخصات برنامه های بازاریابی اجتماعی (احساسات و اعتقادات ) که عامل مهمی از دید محقق در شکل‌گیری نگرش هستند، بررسی می­ شود. ‌بنابرین‏ مدل اصلاح شده در این تحقیق استفاده می‌شود‏، که در شکل ۱-۱ نشان داده شده است.

شکل ۱-۱ : مدل اولیه اثر بازاریابی اجتماعی بر نگرش مصرف‌کننده در مقابل تصویر سازمانی

متغیر وابسته متغیر مستقل

برنامه بازاریابی اجتماعی سازمان

برنامه ­های سمبولیک (نمادسازی­های بصری و سایر چیزهای قابل لمس)

رفتار (مدیریت رفتار، رفتار کارمندان و سایر چیزهای قابل لمس)

برنامه های ارتباطی (مخابراتی) (ارتباطات اولیه، ثانویه و ثالث)

۹

نگرش مصرف کننده به تصویر ذهنی سازمان

اعتقادات

احساسات

منبع: بر گرفته قسمتی از مدل : Stuart (1999), Balmer and Gray (2000) andCornelissen (2000)

چارچوب مفهومی برای مطالعه حاضر، همان‌ طور که در شکل ۱-۱ نشان داده شده است، نگرش مشتریان نسبت به تصویر سازمانی از هویت و مشخصات بازاریابی اجتماعی سازمان تاثیر می‌پذیرد. هویت مشخصات بازاریابی اجتماعی سازمان به نوبه خود از سه بخش عمده: نماد­سازی، رفتار مدیریت و کارکنان و در نهایت ارتباطات تشکیل شده است.

عناصر نماد­ها شامل هویت بصری و سایر عوامل ملموس مانند محصولات، ارائه خدمات، کیفیت خدمات و تاریخچه است. به غیر از مدیریت و رفتار کارکنان، رفتار سازمانی در خدمات سایر عوامل ملموس را در بر ‌می‌گیرد.

بر اساس مدل بالمر و گری (۲۰۰۰)، سه نوع از ارتباطات بازاریابی وجود دارد: اول، دوم و سوم است. ارتباطات اولیه اشاره به محصولات و خدمات، رفتار بازار، رفتار نسبت به کارکنان، رفتار کارکنان نسبت به سایر ذینفعان و رفتار غیر بازاری ‌می‌باشد. ارتباط ثانویه یک سیستم برای شناسایی بصری و ارتباطات رسمی در سازمان یا شرکت (تبلیغات، روابط عمومی، طراحی گرافیک، ارتقاء فروش، و غیره)، تعریف شده است. ارتباط سوم اشاره به شایعات، تفسیر رسانه ­ها و رقابت است. عملا تمام الگو­های پیشنهادی برای تصویر سازمان فرض شده که یک سازمان دارای مخاطبان متعدد و یا حوزه­ هایی مانند مشتریان، کارکنان، سهام‌داران، جامعه تجارت، دولت، و غیره است. مطالعه حاضر فقط بر نگرش مشتریان در مقابل تصویر سازمان تمرکز می­ کند. در این خصوص تنها احساسات و اعتقاداتی که عامل مهمی در شکل‌گیری نگرش هستند، بررسی می­ شود.

فرضیات تحقیق

فرضیه‌ها از مدل اولیه با بهره گرفتن از چارچوب مفهومی و اهداف تحقیق بشرح زیر استخراج شده است :

فرضیه اصلی :

بین برنامه بازاریابی اجتماعی سازمان هلال احمر و نگرش مردم به تصویر ذهنی سازمان رابطه معنی داری وجود دارد .

فرضیه فرعی:

1. 1. بین برنامه های بازاریابی اجتماعی سازمان هلال احمر و احساسات مردم رابطه معنی داری وجود دارد.

1. 1. بین برنامه های بازاریابی اجتماعی سازمان هلال احمر و اعتقادات مردم رابطه معنی داری وجود دارد.

1. 1. بین برنامه های بازاریابی سمبولیک سازمان هلال احمر و نگرش مردم به تصویر ذهنی این سازمان رابطه معنی داری وجود دارد.

1. 1. بین برنامه های بازاریابی مدیریت رفتار سازمان هلال احمر و نگرش مردم به تصویر ذهنی این سازمان رابطه معنی داری وجود دارد.

1. 1. بین برنامه های بازاریابی مدیریت رفتار مدیران سازمان هلال احمر و نگرش مردم به تصویر ذهنی این سازمان رابطه معنی داری وجود دارد.

1. 1. بین برنامه های بازاریابی مدیریت ‌رفتار کارکنان سازمان هلال احمر و نگرش مردم به تصویر ذهنی این سازمان رابطه معنی داری وجود دارد.

1. 1. بین برنامه های بازاریابی ارتباطات سازمان هلال احمر و نگرش مردم به تصویر ذهنی این سازمان رابطه معنی داری وجود دارد.

1. 1. بین برنامه های بازاریابی ارتباطات اولیه سازمان هلال احمر و نگرش مردم به تصویر ذهنی این سازمان رابطه معنی داری وجود دارد.

1. 1. بین برنامه های بازاریابی ارتباطات ثانویه سازمان هلال احمر و نگرش مردم به تصویر ذهنی این سازمان رابطه معنی داری وجود دارد.

1. بین برنامه های بازاریابی ارتباطات ثالث سازمان هلال احمر و نگرش مردم به تصویر ذهنی این سازمان رابطه معنی داری وجود دارد.

۷-۱ – تعاریف عملیاتی

منبع

مفهوم واژه

تعریف مفهومی

تعریف عملیاتی

Stevens et al. 2000

نگرش یا تصویر

نگرش، اشاره به احساسات، اعتقادات، و یا دوست داشتن فرد در مقابل یک شیء (موضوع)، ایده و یا فرد است.

نگرش با سنجه های احساسات و اعتقادات سنجیده می‌شود

سنجه های اعتقادات (قدمت شرکت یا سازمان، تبلیغات بلندمدت، منافع شرکت یا سازمان به نفع جامعه، اهمیت به مشتری، اسپانسر برنامه های اجتماعی، شناخته بودن برند)

سنجه های احساسات ( رضایت، حمایت، مدیریت ، ربطه نزدیک ، کیفیت کالا )

کاتلر ۱۹۹۵

بازاریابی اجتماعی

”بازاریابی اجتماعی طراحی، مداخله و کنترول برنامه هایی است که در جستجوی افزایش قابلیت پذیرش یک ایده یا عمل اجتماعی در یک گروه مخاطب می‌باشد.”

برنامه های بازاریابی اجتماعی با سنجه های (برنامه های سمبولیک ، برنامه های رفتاری ، ارتباطات) سنجیده می‌شود.

بالمر و گری (۲۰۰۰)

برنامه بازاریابی اجتماعی

برنامه بازاریابی از دید این محققان شامل (برنامه ­های سمبولیک، برنامه های رفتاری مدیران و کارکنان و برنامه های ارتباطی یا مخابراتی) می‌باشند .

-____-

+

–

–

+

–

–

–

–

–

+

–

+

_-_—__—-__–_

شکل ۱ـ۱ الگوی نظری پژوهش

۴ـ۱ اهمیت و ضرورت پژوهش

این پژوهش دارای ویژگی‎های منحصر به فردی است که آن ها را در چند مقوله می‎توان عنوان کرد:

۱) بررسی همزمان روابط سه بافت تحولی مهم در دوره نوجوانی، یعنی، خانواده، مدرسه و گروه همسال، و متغیر درون‎شخصی (هویت) با رفتار مشکل‎آفرین در یک مطالعه و تعیین معناداری اثر واسطه ‎گر متغیر درون‎شخصی در روابط بین سه عامل بافتی و رفتار مشکل‎آفرین با بهره‎گیری از روش آماری پیشرفته الگو- یابی معادله ساختاری^۱[۸]. فن الگو‎یابی معادله ساختاری، که به فن تحلیل داده‎های نسل دوم^۲ معروف است، بر خلاف فنون نسل اول همچون رگرسیون، پژوهشگران را قادر می‎سازد که در قالب تحلیلی واحد، نظامدار و جامع از طریق الگو‎یابی روابط بین سازه‎های مستقل و وابسته چندگانه به ظور همزمان، به مجموعه‎ای از سؤال‎های پژوهشی مربوط به هم پاسخ دهند. این قابلیّت تحلیل همزمان، با تحلیل همزمان الگوهای رگرسیون نسل اول، مثل رگرسیون خطی، بسیار متفاوت است؛ از این حیث که الگوهای نسل اول فقط می‎توانند یک لایه پیوند بین متغیرهای مستقل و وابسته را در یک زمان تحلیل کنند (گفن^۳، استروب^۴ و بودرو^۵، ۲۰۰۰).

۲) بهره‎گیری از گزارش‎های والدین و گزارش‎های نوجوانان در سنجش کنش‎وری خانوادگی و رفتار مشکل‎آفرین برونی‎سازی‎شده. پژوهش‌آموزش‌ها نشان داده‎اند که والدین و نوجوانان ‌در مورد بافت بوم‎تحولی نوجوان و سازگاری وی، دیدگاه‎های متفاوتی دارند و این که درک این تفاوت‌آموزش‌ها فی نفسه مهم است (تاین^۶، روسا^۷ و مایکلز^۸، ۱۹۹۴، نقل از شوارتز و دیگران، ۲۰۰۶).

۳) نمونه پژوهش کنونی را تعدادی تقریباً مساوی از دختران و پسران (۳۱۴ دختر و ۲۹۹ پسر) تشکیل داده‎اند. این در حالی است که اغلب پژوهش‎هایی که در باب آزمون ارتباط شیوه‎های والدگری و رفتار مشکل‎آفرین انجام شده‎اند، از پسران استفاده کرده‎اند یا در آن ها تعداد پسران از دختران بیشتر بوده است (اسپات^۹ و نپل^۱۰، گلدبرگ ـ لیلهوج^۱۱، یونگ^۱۲ و رامیستی ـ میکلر^۱۳، ۲۰۰۶).

۴) در این پژوهش، متغیر هویت شخصی به عنوان یک واسطه ‎گر در روابط بین متغیرهای بافتی و رفتار مشکل‎آفرین، در نمونه‎ای از نوجوانانی که در اوایل نوجوانی به‎سر می‎برند، درنظرگرفته شده است. این در حالی است که پژوهش‎های کمی در باب هویت در اوایل نوجوانی انجام شده‎اند و در این دوره است که به علت تغییرات سریع جسمانی، شناختی و اجتماعی، نوجوانان به تجدید نظر در ارزش‌آموزش‌ها و هویت‎یابی دوره کودکی خود علاقه‎مند می‎شوند (مارسیا، ۱۹۹۱ ، نقل از شهرآرای، ۱۳۸۴) و رفتارهای مشکل‎آفرین افزایش می‎یابند (برویدی و دیگران، ۲۰۰۳). بیشتر پژوهش‎‎ها در حیطه هویت بر نوجوانان بزرگتر متمرکز بوده‎اند؛ با این فرض که طیّ اوایل نوجوانی، فعّالیّت هویتی کم است یا هیچ فعّالیّتی به وقوع نمی‎پیوندد ( آرچر، ۱۹۸۲؛ آرچر و واترمن، ۱۹۸۳، نقل از شوارتز، ۲۰۰۸) . پژوهش‎های بیشتری ‌در مورد هویت قومی^۱[۹]و پژوهش‎‎های خیلی بیشتر در باب مفهوم خود^۲ در اوایل نوجوانی انجام شده‎اند (شوارتز، ۲۰۰۸). بدین‎ترتیب، پژوهش در این گروه سنی اطلاعات مفیدی ‌در مورد پیشایندها و همبسته‎های تحول موفقیت‎آمیز هویت فراهم می‎آورد. در این پژوهش، تلاش بر این است که به چنین ضرورتی پاسخ داده شود. همچنین گرچه نظریه بوم‎تحولی، دیدگاه جامعی ‌در مورد همبسته‌آموزش‌ها و ‌تعیین کننده‎های بوم‎شناختی مشکلات نوجوانان فراهم می‎آورد، با بررسی نقش متغیرهای درون‎شخصی و یا به قول لاک^۳، نیوکمب^۴و گودیر^۵(۲۰۰۵، نقل از شوارتز و دیگران،۲۰۰۶) “خرده‎نظام درونی”^۶ در کنار متغیرهای بوم‎شناختی، می‎توان به درک گسترده‎تر و جامع‎تری از سطوح و متغیرهای مرتبط با این مشکلات دست یافت. کمبود پژوهش‎هایی که در این حیطه انجام شده‎اند، مبیّن شکاف دانشی موجود در باب علت‎شناسی رفتارهای مشکل‎آفرین است.

همان‎طور که پیش‎تر مطرح شد، رفتار مشکل‎آفرین برای فرد و جامعه عواقب منفی دارد و اشتغال زود‎هنگام به رفتار مشکل‎آفرین، پیش‎آگهی اشتغال به رفتار مشکل‎آفرین در مراحل بعدی نوجوانی و در بزرگسالی است (نقل از شوارتز و دیگران، ۲۰۰۹)، برای همین، بررسی ‌تعیین کننده‎های این گونه رفتارها در آغاز دوره نوجوانی ضرورت خاصی دارد. در این پژوهش، رفتار مشکل‎آفرین در قالب سازه‎ای که از سه نشانگر رفتار پرخاشگرانه، رفتار نقض قانون^۷ و مشکلات توجه تشکیل شده است، مورد بررسی قرار می‎گیرد.

در ایران به پژوهش‎های منفردی در باب رابطه خانواده و هویت (برای مثال، اثنی عشران، ۱۳۷۸) خانواده و اختلال‎های رفتاری (برای مثال، فیروزصمدی، ۱۳۸۰)، ناسازگاری نوجوان و جوّ کلاس (برای مثال، امان اللهی فرد، ۱۳۸۴) برمی‎خوریم اما پژوهشی که رفتار مشکل‎آفرین را در قالب یک سازه با چندین نشانگر و تأثیر عوامل بافتی (خانواده، مدرسه، گروه همسال) و هویت را بر این رفتارها به ظور همزمان بررسی کرده باشد، گزارش نشده است. در ضمن، پژوهش‎های منفرد انجام شده (برای مثال، امان‎اللهی فرد، ۱۳۸۴) از روش همبستگی یا رگرسیون سود جسته‎اند و به آزمون الگوها با بهره گرفتن از روش‎های آماری پیشرفته نپرداخته‎اند. این واقعیت که هیچ مطالعه‎ای را نمی‎توان یافت که این روابط را در قالب یک الگو در نوجوانان

دختر و پسر و به‎خصوص در اوایـل نوجوانی مورد بررسی قـرار داده باشد، مبیّن یک شکـاف هشدار‎دهنده در

پیشینه پژوهشی است.

وحدت بخشیدن به متغیرهای مربوط به “خود”و”بافت”، به عنوان پیش ‎بینی‎ کننده‎های پیامدهای روان‎اجتماعی، به بررسی سهم هر یک از این ابعاد کمک خواهد کرد و مشخص خواهد ساخت که رابطه متغیرهای بافتی با پیامدهای رفتاری از خلال ادراکات خود (هویت) به چه میزان است. پژوهش کنونی در این راستا سهمی دارد.

با توجه به مطالب مطرح شده، پژوهش حاضر دانش روان‎شناختی را در باب اینکه چگونه عوامل درون‎‎شخصی و بافتی با یکدیگر به رفتارهای مشکل‎آفرین در دوره نوجوانی و بالاخص در اوایل این دوره مربوط می‎شوند، افزایش می‎دهد. از دانش حاصل از چنین تحقیقی، برای طرّاحی مداخله‎هایی که در آن ها هویت به‎تنهایی یا با جنبه‎های دیگر کنش‎وری مثبت، همچون خانواده، مدرسه و گروه همسال به عنوان عوامل حفاظت‎کننده مورد استفاده قرار می‎گیرد، برای پیشگیری از رفتارهای مشکل‎آفرین یا کاهش آن ها می‎توان بهره گرفت.

۵ـ۱ اهداف پژوهش

هدف کلی پژوهش حاضر، شناخت روابط ساختاری عوامل بافتی (خانواده، مدرسه، گروه همسال) و هویت با رفتار مشکل‎آفرین در نوجوانان دختر و پسری است که در اوایل دوره نوجوانی به‎ سر‎می‎برند؛ در قالب ارائه الگویی که بهترین تبیین را از رفتار مشکل‎آفرین در این گروه سنی داشته باشد.

اهداف جزئی این پژوهش عبارت‎اند از:

روی شلوار، نقش دو پرنده در حالی که پرهای بلند دمشان را بالا گرفته اند و در جهتی مخالف یکدیگر نگاه می‌کنند، دیده می شود. سردسته همچنین کمربندی با چهار آویز کمری بخود بسته است. شکل سردسته ردیف چهارم A-4 از بالا ناتمام است، و تنها خطوط لباس قابل رویت است. هیچ طرحی به طور دقیق و جزئی روی لباس او حکاکی نشده است. سردسته ردیف پنجم A-5 که آخرین فرد است، بالاپوشی با طرح های پرندگان در یک خط به تن دارد. طرح روی حاشیه لباس او نشان دهنده نقش گل شکفته ایی به شکل قلب است. تصور می شود که طرح های روی شانه و سرآستین نیز از موتیف های گل به شکل قلب باشد، ولی به علت خرابی سطحی، شانه و سرآستین سردسته به روشنی قابل مشاهده نیست و به همین علت تشخیص طرح های این قسمت دشوار است. روی پاپوش ها که بخشی از شلوار را پو شانده اند، طرح کروی پراکنده ای وجود دارد که کاملا و به روشنی دیده نمی شود. طرح های اصلی لباس سردسته ها، طرح نیمرخ مرغ های آبزیاست. این طرح ها مشابه یکدیگرند و الحاقات خاصی ندارند. اگر چه به علت کمبود فضا جهت جای دادن تزئینات اضافی بین نقوش پرندگان، این نقوش بطورنامنظمی روی لباس سردسته ها رسم شده اند، ولی بنظر می‌رسد که اکثرا در یک ردیف افقی قرار گرفته باشد، برای تعیین آن که آن پرنده ها نیز یک ردیف عمودی یا زیگزاگ را تشکیل می‌دهند نیاز به تحقیقات بیشتری است.

ج- لباس رقاصان ایستاده در قایق

در قایقی که در طول قسمت پر رزق و برق سمت چپ بالا نشان داده شده، پنج خدمه مرد و دو قایقران در دو سر قایق دیده می شود. خدمه چهره خود را کمی بالا و بطرف راست گرفته اند. آن ها ‌دست‌هایشان را تا سطح شانه های چپ خود بالا آورده اند و دست چپ خود را به آرامی گرد کرده‌اند. شکل دست راست آن ها دراثر تخریب نامشخص است ۳ سر آن ها در مقایسه با اشکال دیگر همان صحنه، استثنائا بخوبی حفظ شده است، به طوری که حتی صورت ایشان نیز مشهود است، رقاصان ریش و سیبل دارند و دارای چشمان درشتی می‌باشند. موهای نیمه معجد ایشان به دو قسمت تقسیم شده است. یقه بالاپوش آن ها ساده است.

روی نیم تنه پائینی آن ها دایره های متوالی، شکل نیم دایره ای را به وجود آورده اند. درون هر نیم دایره، طرح مجزایی دیده می شود. این نیم دایره ها از دو ردیف متوالی تشکیل شده اند و موتیف مربع های دوتایی آن ها را در وسط قطع ‌کرده‌است. این افراد دو نوع کمربند بخود بسته اند: یکی پهن تر و آویزهای روی آن دیده می شود و دیگری نواری دارد که به طور عمودی در جلو قرار گرفته است. فرد دوم از سمت چپ، کمربند نوع اول را بسته است و فرد جلویی کمربند دوم را به کمر دارد، کمربند چهارم از چپ، ترکیبی از این دو نوع است. بالاپوش آخرین نفر در سمت چپ B-1 (تصویر شماره ۵)، طرح متقارن دو خروس را که روبروی هم قرار گرفته اند را نشان می‌دهد. این دو خروس روی پایه ای مزین به دایره های متوالی ایستاده اند.

درون طرح نیم دایره پائین تنه این شخص گلی شبیه لاله و نیم رخ درختی گلدار با برگهای دراز نوک تیز دیده می شود. سر آْستین های او با نقش سه ردیف گلدار چهارپر تزئین شده است. کمربند او پر از دایره های متوالی است وقلاب تخم مرغی شکل آن به طور مورب به سمت چپ و به پائین آویزان است. فرد دوم از سمت چپ نیز بالاپوشی با موتیف های تزئینی یک جففت پرنده متقارن که روبروی هم ایستاده اند، به تن دارد. سرآستین دست چپ با نقش گل چهارپر دوران مربع، تزئین یافته استو گل‌های چهارپر مشابه درون لوزی، در نیم دایره های سمت راست پائین تنه دیده می شود.

در هر طرف از قلاب کمربند، سه آویز، آویخته شده است(B-2) طرح بالاپوش فرد سوم از سمت چپ، پرنده هایی را در یک خط نشان می‌دهد. این پرنده ها رو به سمت راست دارند. گل‌های داوودی شانزده پری روی ران و درون نیم دایره پائین تنه او دیده می شود. بنظر می‌رسد روی سرآستین های او نیز گل‌های داوودی وجود داشته باشند، ولی بدرستی قابل مشاهده نیست.(B-3)

طرح بالاپوش فرد چهارم (B-4) از سمت چپ، دارای نقش متقارن یک جفت طاووس روبروی هم است. هر کدام از طاووس ها سه تاج دارند و پرهای بلند دم آن ها به شکل دایره پیچ خورده است. گل‌های چهارپر دوتایی درون نیم دایره پائین تنه حکاکی شده است. در هر طرف کمربند او، سه آویز، آویزان است. نواری که به طور عمودی در قسمت وسط کمربند آویزان است. ادامه طرح گل های چهارپر را نشان می‌دهد و بین آن ها، نقوش کروی کوچکی وجود دارد. بنظر می‌رسد که قسمت بالای نوار کمربند تا شده باشد، به طوری که تنها نیمی از نقش که چهارپر را می توان روی کمربند دید. طرح روی سرآستین ها قابل تشخیص نیست. نفر پنجم از چپ کلاه استوانه ای متقارن دو پرنده ساده قرار گرفته است. درون نیم دایره پائین لباس، گیاه گلداری از نیم رخ دیده می شود. در روی نواری عمودی که در وسط کمربند او قرار دارد، می توان نقش گل های هشت پری را تشخیص داد که تنها نیمی از آن ها رویت است. این نقش نیز مانند نقش لباس نفر چهارم در بالا تنه لباس رسم شده است.

تزئینات بالا پوش، خدمه این گروه، نقوش پرندگانی مشابه ای پرندگان گروه رم دهندهای گراز را نشان می‌دهد. در این جا پرندگان بزرگتر از نوع قبل هستند و موتیف های پیچیده تر و زیباتری از جمله نقش طاووس روی لباس دیده می شود. طرح های پرنده به صورت متقارن یا افقی است نوارهای عمودی کمربند و طرح نیم دایره قسمت پائین لباس خدمه در مقایسه با لباس افراد رم دهنده از تزئینات بیشتری برخوردار است.

د- لباس زنان نوازنده قایق CI و CII

در سمت چپ قایق های شاه، قایقی با پنج زن نوازنده در آن، در حرکت است. در لبه چپ قایق، قایقرانی پاروئی در دست دارد. این نوازندگان در حال نواختن چنگ هستند. آن ها به نیم رخ نشسته اند ولی بالا تنه ایشان به حالت سه رخ است. زیر جامه آن ها با موتیف مجزایی، از شانه تا بازو و قسمت بالای سینه، تزئین شده است. سرآستین آن ها شکل چهار گوشی را دارد و طرح متفاوتی روی آن دیده می شود. نوازندگان روی زیر جامه خود را بالاپوشی پوشیده اند که از شانه چپ تا پائین تنه چین های فراوانی خورده است. روی ران بالاپوش طرح مجزائی، درون چهار گوشی متشکل از ایره های متوالی دیده می شود. یقه کمی شل است و آویزهایی روی آن وجود دارد.

آن ها گردنبند بزرگ و گوشواره های با گوی کوچک به خود آویخته اند، و به موهای بلندشان که تا به کمر می‌رسد گیس بافی هایی با زیور آلات بلند زده اند. سر زنان به علت آسیب هایی که به آن ها وارد آمده است کاملا مشهود نیست. با وجود این احتمال می رود که در اصل، آرایش و تزئینات مو تا بالای سر ادامه داشته است. لباس نوازندگان در قایق سمت چپ، به جز آخرین نوازنده همان سمت، ناتمام و تنها خطوط آن ها رسم شده است. روی این لباس ها طرح مشخصی دیده نمی شود. طرح زیر جامه های نوازندگام قایق سمت چپ قابل تشخیص نیست. روی ران لباس یکی از نوازندگان نقش گل های چهار پر دیده می شود. در انتهای تزئینات مو نقش دایره های دوتایی دیده می شود.

۲)شوهر نفقه را به زن بپردازد .

اگر زن و شوهر ‌بر پرداخت نفقه به صورت پول نقد توافق کنند و زن آن را دریافت کند مالکش می شود وواجب شوهر ساقط می‌گردد و هیچ کدام حق ندارند دیگری را به پرداخت نفقه به صورت پول نقد وادار کنند .

صرفه جویی در نفقه :

اگر شوهر مخارج چند روز مثلا یک هفته تا یک ماه را به زن بپردازد و این مدت بگذرد و زن آن را برای خود مصرف نکند ‌به این صورت که از جای دیگری غیر از نفقه مصرف کند یا کسی مخارج او را بدهد یا زن با صرفه جویی مقداری از نفقه را پس انداز کند آنچه از نفقه زیاد می‌آید متعلق به زن و ملک اوست و شوهر حق پس گرفتن آن را ندارد .

احکام نفقه

۱)اگر مرد نفقه زن را ندهد چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشد مدیون زن است

۲) اگرزن در مواردی که اطاعت شوهر لازم است از او اطاعت نکند گناهکار است و حق غذا ،لباس ، منزل و همخوابی ندارد ، ولی مهر او از بین نمی رود^[۹۲] .

۳)اگر زنی که از شوهر اطاعت می‌کند از او خرجی بخواهد ولی شوهر به او خرجی ندهد می‌تواند جهت الزام شوهر ‌بر پرداخت نفقه به حاکمه شرع و اگر ممکن نباشد به مؤمنان عادل و اگر آن هم ممکن نباشد به دیگران مراجعه کند .

۴) اگر الزام شوهر به پرداخت نفقه ممکن نباشد زن می‌تواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال شوهرش بردارد و. اگر چنین کاری ممکن نباشد ووزن به ناچار معاش خود را تهیه کند در موقعی که به تهیه معاش اشغال دارد اطاعت شوهر براو واجب نیست .

۵)اگر زن به جهت عذر شرعی یا عقلی مانند حیض ،احرام ، اعتکاف واجب و بیماری نتواند تمکین کند یا اگر با اجازه شوهر به سفر واجب یا مستحب برود نفقه اش از بین نمی رود .

۶) اگر زن بدون اجازه شوهر به مسافرت مستحب یا مباح برود یا بدون اجازه او از خانه بیرون رود نفقه اش از بین نمی رود .

۷)زن می‌تواند نفقه زمان گذشته خود را مطالبه نماید و برای وصول آن در دادگاه اقامه دعوی نماید در حالی که اقارب فقط نسبت به آتیه می‌توانند مطالبه نفقه نمایند ^[۹۳](همین نکته در ماده ۱۲۰۶ ق – م اشاره شده است )

در ماده ۱۲۰۳ م اشاره شد که چنانچه کسی توانایی مالی نداشته باشد نفقه زوجه مقدم بردیگران می شود .

اگر کسی توانایی مالی نداشته باشد که هم به زن و هم به خویشاوندان نسبی خود نفقه بدهد زن بردیگران مقدم خواهد شد^[۹۴] .

پرداخت نفقه و ارتباطش با شرایط صحت عقد :

بحثی که در اینجا اهمیت است این است که به محض این که بین زوجین عقدی برقرار می شود نفقه نیز ثابت می شود و برذمه زوج قرار می‌گیرد .

امامیه موقوف بودن بروجوب نفقه برتمکین پس آیا نفقه به محض وقوع عقد واجب می شود و نشوز و مستحق آن است یا آنکه نفقه واجب می‌گردد به تمکین ؟

دو قول است :

قول اول ‌به این که مطلق عقد کافی نمی باشد در وجوب نفقه به جهت سقوط نفقه ناشزه بالاجماع پس می‌گردد اقتضای عقد وجب نفقه را مشروط به تمکین و پس از تمکین نفقه واجب می شود .

قول دوم : عقد واجب است مهر را – عقد نفقه را واجب نمی گردد نیز روایت شده که پیامبر (ص) ازدواج نموده و بعد از چند ساله دخول فرمودند و انفاق ننمودند مگر بعد از دخول پس نفقه از زمان دخول تعیین می‌گردد نه از زمان عقد و نشوز مانع نفقه می‌باشد ^[۹۵].

پس مردی که عقد می‌کند با زنی این توانایی را در خود می بیند که نفقه اش را بپردازد و اما چون نفقه ز زمان دخول برذمه مرد ثابت است و عرف جامعه گواه برهمین مطلب است و چون در زمان عقد این امر (دخول ) صورت نمی پذیرد پس نفقه در این دوران برذمه مرد نمی باشد و پرداخت نفقه از شرایط صحت عقد نمی باشد .

«لیس التمکن من النفقه شرطا فی العقد نعم هوشرط فی وجوب الاجابه …

توانایی در پرداخت نفق زوجه شرط صحت عقد نیست ولی توانایی در پرداخت شرط وجوب
اجابه است ^[۹۶]»

بخش دوم

نفقه ی زوجه

فصل دوم: مصادیق نفقه زوج

اختلاف در مصادیق

بیشتر اختلافات در فقه در خصوص نفقه زوجه مربوط به مصادیق آن است. در جواهر الکلام بیان شده که مایحتاج از جمله غذا، البسه، مسکن، خانه و وسایل آشپزی که به طور متعارف با وضع زن در آن شهر متناسب باشد.^[۹۷]

بعضی دیگر از فقها مصادیق دیگری به آن افزوده‌اند همانند وسایل تنظیف و آرایش از جمله شانه، کرم، صابون و هزینه حمام در صورت نیاز^[۹۸] در تحریف الاحکام هم به طور کلی آمده است: آنچه زن بدان نیازمند است و در شأن چنین زنی در آن شهر است^[۹۹]. آنچه در بیان این مصادیق مشاهده شود دین است که شارع مقدس کمیت و کیفیت و موضوع نفقه را به عرف واگذار ‌کرده‌است که عنصر زمان و مکان نقش زیادی در آن دارد به ویژه آن که در قرآن کریم هم چنین جهت‌گیری در آن قابل مشاهده است «عاشروهن بالمعروف»^[۱۰۰]، «فامساک بالمعروف او شریع باحسان»^[۱۰۱] ، «علی المولود له رزقهن و کسوتهن بالمعروف»^[۱۰۲]. کلمه معروف در برخی تفاسیر به معنی امور متعارف تفسیر شده است. چنان که بعضی آورده‌اند که «منظور از رزق و کسوه خرجی و لباس است و خدای عزوجل این خرجی را به معروف مقید ‌کرده‌است. ^[۱۰۳] بعضی از مفسرین هم کلمه معروف را به معنای متناسب و شایسته تفسیر کرده‌اند. ^[۱۰۴]

روشن است که ابهام در مفهوم خود باعث ابهام در مصادیق و در نتیجه اختلاف شده است ولی آنچه مشترکان همه این اختلافات است نقش زمان و مکان و عرف در تعیین نفقه است. که در اینجا به آن ها اشاره می‌کنیم.

کمیت وکیفیت مصادیق نفقه زوجه

نفقه را از دو لحاظ می توان بررسی نمود . یکی از لحاظ کیفیت که همان معیار عرف است آنچه که متعلق به زوجه قرار می‌گیرد مثل (غذا – لباس و پوشاک ) و یکی از لحاظ کمیت که مراد چه حدی باید در نظر گرفت که مقدار و کمیتش اندازه خاصی ندارد بلکه ملاک را عرف زمان و مکان و شانیت زن قرار داده‌اند .

۱-۱-طعام :

آن چیزی که انسان با آن شکمش را سیر نماید و معیار کیفیت چیزی که امثال آن در شهرش یا مکانش متعارف باشد و سازگار به مزاج او ووضعیت اجتماعی او باشد در ضمن عادت زوجه ی خویش را در نظر بگیرد مثلا : اگر عادت به گوشت داشته باشد واجب است آن را برایش معیا نماید یا آن چیزی که عادت داشته که اگر نخورد صدمه می بیند واجب است تهیه نماید مثل چای ، قهوه و امثال آن ^[۱۰۵].

کیفیت پرداخت نفقه طعام به دو صورت انجام می‌گیرد :

۱-پول یا مواد خام غذایی را در اختیار زوجه قرار دهد تا هر چه بخواهد با آن درست کند در این صورت مرد حق ندارد که زن خویش را ملزم ‌به این کند که حتما با او غذا بخورد و اگر زن بخواهد خرجش را بدستش دهد تا آن هر چه بخواهد بکند تکلیف مرد برآن است که هر گونه زن مایل است نفقه اش را بپردازد .

۲-یا عین مواد پخته شده را می‌دهد مثل خرما ، نان و …

پس اگر چنانچه مواد غذایی که دراختیار همسر خویش قرار می‌دهد مواد خام باشد باید هزینه ووسایل آماده شدن آن مثل : مواد سوختی ، نفت و گاز … را در اختیار همسرش قرار دهد

حتی زوجه می‌تواند مثل دیگر نان خورهای زوج ( مادر ، خواهر …) برسریک سفره بنشیند و یا این که جدا که (مراد خود و همسرش ) باشد که در این صورت نیز مرد حق ندارد همسرش را مجبور نماید .

این تشکلها بر اساس همان فرایند تصمیم گیری در روش نشست برای صغار بزهکار عمل می‌کنند ، اما حداقل دو تفاوت اساسی با آن دارند . اولین تفاوت آن است که در حالی که روش نشست ضرورتاً مبتنی بر مشارکت والدین می‌باشد ، رسیدگی به جرایم بزرگسالان در ‌تشکل‌های اجتماعی ، بزه دیده محور است . تفاوت دوم آنکه تصمیم گیری در روش نشست با مشارکت خانواده ها صورت می پذیرد در حالی که در روش اخیر اعضای اجتماع نقش اساسی ایفا می‌کنند . ‌تشکل‌های اجتماعی رسیدگی به جرایم بزرگسالان اصولاً متشکل از مددکاری اجتماعی ، حقوق ‌دانان ، نمایندگان مذهبی ، معلمان و سایر اعضای برجسته اجتماعی اند.^[۶۷]

گفتار اول : الزامات قانونی ناظر به اجرای عدالت ترمیمی در نیوزلند

یکی از مهم ترین اقدامات انجام شده جهت اجرای عدالت ترمیمی در نیوزلند ، تصویب « قانون صدور حکم » ^[۶۸]در سال ۲۰۰۲ است که در آن قضات ملزم شدند تحقق نتایج ترمیمی را قبل از صدور حکم در نظر بگیرند . مواد ۷ تا ۱۰ این قانون در همین جهت شامل مقررات خاصی است . برای مثال مطابق ماده ۷ این قاون « پاسخگو نمودن بزهکار در رابطه با ضرر و زیان وارده به بزه دیده واجتماع و نیز ارتقای حس مسئولیت در بزهکار ، ایجاد شناخت لازم در بزهکار جهت تشخیص ضرر و زیان وجبران آن از طرف وی » از جمله اهداف صدور حکم باید باشد . در ماده ۸ این قانون دادگاه مکلف شده است نسبت به ارزیابی نتایج ترمیمی ناشی از صدور یک حکم اقدام کرده ، به شخصیت بزهکار ، خانواده ، اجتماع و سوابق فرهنگی وی جهت هر گونه اتخاذ تصمیم راجع به بازپروری وی نیز توجه نماید . در ماده (f ) (2) 9 مقرر شده است که به عنوان یک کیفیت مخففه دادگاه ( باید ) پشیمانی و ندامت بزهکار یا عوامل مذکور درماده ۱۰ را مدنظر قرار دهد .

مطابق ماده ۱۰ که انحصاراً ناظر به اصول ، اهداف و نتایج عدالت ترمیمی است دادگاه مکلف است به موارد ذیل قبل از صدور حکم توجه نماید :

۱٫هر پیشنهاد ، توافق ، پاسخ یا اقدام برای جبران خسارت خواه از طریق مالی یا انجام کار یا خدمت که توسط بزهکار یا به نمایندگی از وی نسبت به بزه دیده انجام گردد .

۲٫پاسخ خانواده وی ، بستگان یا گروه فامیل به جرم .

۳٫هر ابراز و روش اتخاذ شده یا پیشنهاد شده جهت جبران زیان بزده دیده یا خانواده ، بستگان یا گروه فامیل بزه دیده ، یا عذرخواهی از بزه دیده ، خانواده یا گروه فامیل وی .

قضات مکلف اند با توجه به شرایط فوق ترتیبات و تصمیماتی اتخاذ نمایند که بدون تردید مهم ترین ویژگی آن ها « ترمیمی » بودن است .^[۶۹]

در نیوزلند ارجاع پرونده به برنامه نشست ممکن است درخواست وکلا ، مشاوران بزه دیده یا حامیان وی ، بزه دیده ، پلیس ، خانواده بزه دیده و به علاوه بزهکار یا خانواده وی صورت پذیرد . در هر صورت قضات باید با توجه به امکان ارجاع به نشست و یا با توجه به نتایج حاصله در آن ، اتخاذ تصمیم نمایند .

گفتار دوم : ارزیابی اجرای عدالت ترمیمی در نیوزلند

نتایج تحقیقات آلیسون موریس و همکاران در نیوزیلند برای ارزیابی عدالت ترمیمی ، به ویژه نشست حاکی از تأثیر فرآیندهای ترمیمی بر کاهش نرخ تکرار جرم به ویژه نزد آن دسته از بزهکارانی است که از بزه دیدگان خود طلب پوزش و بخشش نموده یا از ارتکاب جرم واقعاً پشیمان شده اند .

با وجود این ، تحقیقات نشان می‌دهد که تأثیر برنامه ترمیمی نشست بر کاهش نرخ تکرار جرم کمتر از دیگر نقشهای مثبت آن است ، از جمله احساس بهتر و آرامش بیشتر بزه دیده پس از اجرای برنامه ترمیم نشست و پذیرش بهتر مسئولیت عمل ارتکابی توسط بزهکار . تحقیقات نشان داد اکثریت مطلق بزه دیدگان (۹۴ درصد ) در برنامه های ترمیمی مشارکت نمودند و ۶۰ درصد از نتایج حاصل اعلام رضایت کردند ، اگر چه یک سوم آن ها فاقد چنین رضایتی بودند . این عدم رضایت ، وقتی که توافقها و تعهدات میان دو طرف به طور کامل اجرا نمی شد بیشتر بوده است . در هر حال در حدود نیمی از بزهکاران از مشارکت در برنامه های ترمیمی احساس مثبتی داشتند .^[۷۰]

موریس و ماکسول تأکید می‌کنند نتایج منفی ناشی از اجرای برخی برنامه های ترمیمی لزوماًً ناشی از نقص و کاستی این برنامه ها نیست بلکه اجرای نامناسب و ضعیف آن برنامه ها ، به ویژه نسبت به بزه دیدگان چنین نتایجی را به دنبال داشته است .^[۷۱] موریس و یانگ تأکید می‌کنند که اجرای برنامه های ترمیمی بسیاری از نقایص و ‌کاستی‌های عدالت کیفری سنتی را برطرف خواهد ساخت ، وبه مسئولیت پذیری و ‌پاسخ‌گویی‌ بیشتر بزهکار ، درک احساسات و اندیشه‌های بزه دیده و در نتیجه توجه بیشتر به نیازهای بزه دیده و بزهکار منجر می شود . آن ها تأکید می‌کنند بزه دیدگانی که بزهکاران آن ها در فرایند ترمیمی درگیرشده اند اطلاعات بیشتری کسب نموده ، تمایل بیشتری به ملاقات با بزهکاران و دریافت عذرخواهی آنان دارند . احتمال جبران خسارت آن ها بیشتر می شود ، از نتایج توافقهای حاصل راضی ترند و احساس بهتری از مشارکت در فرایند ترمیمی حاصل می نمایند . این بزه دیدگان در مقایسه با بزه دیدگانی که بزهکاران آن ها فرایند رسمی دادگاه را بر فرایند ترمیمی ترجیح داده‌اند ، کمتر عصبانی و ناراحت می‌شوند .

مبحث سوم:عدالت ترمیمی در استرالیا

ظهور عدالت ترمیمی و توسعه آن در استرالیا ، از طریق اجرای برنامه نشست و به دنبال تلاش‌های « جان برایت ویت » در عرصه نظری و « جان مک دونالد »^[۷۲] در عرصه عمل در این زمینه صورت پذیرفته است . برایت ویت در سال ۱۹۸۹ کتاب اساسی تحت عنوان جرم ، شرمساری و بازپذیری را در راستای ارائه نظریه « شرمساری بازپذیرکننده » منتشر نمود .

گفتار اول : تحولات ترمیمیی شدن عدالت در استرالیا