واژگان کلیدی: یادگیری مشارکتی (جیگ ساو)، مهارتهای اجتماعی، پیشرفت تحصیلی
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
در طول تاریخ انسان همواره کوشیده است تا تجارب و یافته های خود را به فرزندان و نسل آینده منتقل کند. این نیاز به آموزش و یادگیری، سبب بقای جوامع بشری شده است و بدین سان فرهنگ سازی و حفظ آن، بخش جداناپذیر آرمانهای انسانی و شناسنامه انسان شده است. آموزش و یادگیری یک وظیفه راهبردی است و همواره این سوال برای صاحب نظران تعلیم و تربیت بوده است که میخواهیم چه چیزی را یاد بدهیم و چگونه میخواهیم آن را یاد بدهیم و برای یک آموزش اثربخش و کارآمد، استفاده از فنون و راهبردهای مطلوب دارای اهمیت بسیار است. همگام با تحولات روزافزون دانش و فناوری نظام آموزشی نیز تغییرات را سریع پذیرفته است (فهامی و عزتی، ۱۳۸۸). بنابرین تغییر هدفهای برنامه درسی، مواد و محتوای آموزشی، روشها و مسائل آموزشی و روی هم رفته تغییر در فرایند یاددهی و یادگیری و همگام شدن با نوآوریها امری مسلم و انکارناپذیر است. امروزه رشد شخصیت همه جانبه فرد یکی از هدفهای اساسی و اولیه نظامهای آموزشی شده است و یکی از جنبه های رشد و شخصیت انسان؛ جنبه اجتماعی است. جنبه اجتماعی رشد و آماده کردن دانشآموزان برای به سر بردن با دیگران و همکاری با آن ها مدتهاست که نظر مربیان را جلب کردهاست.
یادگیری مشارکتی رویکردی فعال و نوین است که بستری گسترده برای پژوهش و مطالعه د رجنبهها و متغیرهای گوناگون مرتبط با آن دارد.
لذا در این تحقیق محقق به دنبال بررسی تأثیر روش تدریس مشارکتی جیگ ساو بر مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان مقطع متوسطه اول بوده است.
امید است که روزنهای برای مطالعه و تحقیق بیشتر و گاهی برای بهبود فرایند یاددهی – یادگیری باشد.
بیان مسئله
بحث یادگیری فعال و یادگیرنده فعال و پژوهنده و مشارکت جو امروزه در مباحث تربیتی جایگاه ویژهای دارد؛ اما در نظام آموزشی ایران معلمان با تکیه بر روشهای سنتی به ویژه سخنرانی شاگردان را به حفظ و تکرار مفاهیم علمی ترغیب می نمایند و علی رغم اینکه در محافل علمی و تربیتی و حتی اجرایی صحبت از فعال بودن دانشآموز، رشد فکری و آزاداندیشی می شود؛ اما عملا چنین نظرگاههایی جنبه شعارگونه به خود گرفته اند. از سوی دیگر سخن از تقویت روحیه همکاری و رفاقت در بین دانشآموزان، رشد مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی آنان می شود؛ اما عملا نه تنها گام مؤثری در این راستا برداشته نمی شود، بلکه اغلب اوقات همکاری و رفاقت به نوعی رقابت تبدیل می شود که نتیجه اش افزایش حس حسادت، کینه و دشمنی در بین شاگردان است. (کرامتی ۱۳۸۱، ص۴)
علاوه بر این امید می رود یافته های این پژوهش بتواند:
-
- مربیان تربیتی و معلمان را در ارتقای دانش و بینش تربیتی و نیز مهارتهای تدریس یاری رساند.
-
- در بسط دانش در حوزه یادگیری مشارکتی یاریگر باشد، از آنجا که اکثر پژوهشهای انجام شده یادگیری مشارکتی را به صورت کلی مورد پژوهش قرار دادهاند. این پژوهش یکی از روشهای ویژه مشارکتی را مورد بررسی قرار داده و از جنبه نظری نیز پیرامون این روش ویژه (روش جیگ ساو) مباحثی تازه را مطرح می سازد.
- با مطالعه تأثیر روش جیگ ساو بر مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی نظر مربیان و معلمان را نسبت به اهمیت مهارتهای اجتماعی تربیت و رشد شخصیت جلب نموده و در کنار بعد شناختی به بعد اجتماعی شخصیت دانشآموزان نیز توجه بیشتری می شود.
مالکوم[۱] میگوید، مدارس می توانند بخشی از آموزشهای لازم برای مهارت زندگی را در اختیار دانشآموزان بگذارند، اما اگر بیاییم از همین فرصت به جای آنکه صرف انباشتن اطلاعات مختلف در ذهن دانشآموزان کنیم بیشتر صرف روش کسب اطلاعات نماییم یا با بیان دیگر روشهای یادگیری را به آنان آموزش دهیم، توان لازم برای یادگیری مادام العمر را در آنان به وجود آورده ایم.
روشهای مختلفی برای یادگیری وجود دارد. بعضی از روشهای متکی بر محفوظات و حافظه است و فراگیرنده صرفا به حفظ مطالب ارائه شده توسط معلم میپردازند اما برخی روشهای یادگیری فرد را وادار به فکر کردن می کند، در این شیوه فرد نه تنها حالت انفعالی نداشته بلکه به صورتا کاملا فعالانه یاد می گیرد.
روشهای نوین تدریس همواره به عنوان راهبردی در جهت بهبود کیفیت آموزش به دانشآموزان و فراگیران مد نظر علمای تعلیم و تربیت قرار گرفته است و عدم استفاده از این روشها در کندتر شدن ماشین علم در رسیدن به قلههای دانشآموزی و قرار گرفتن در دهکدهی جهانی میتواند مؤثر واقع شود.