فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
یکی از مهم ترین منابع اطلاعاتی برای ارزیابی عملکرد یک واحد اقتصادی سود است که شاخص مناسبی یرای تصمیمات سرمایه گذاران به حساب میآید. اطلاعات ارائه شده شرکت، از جمله اطلاعات مربوط به سود، مبتنی بر رویدادهای گذشته است. حال آنکه استفاده کنندگان صورت های مالی، نیازمند اطلاعاتی در باره آینده شرکت هستند. در واقع پیشبینی سود به وسیله ی مدیریت، اطلاعاتی در مورد آینده شرکت فراهم میکند. یکی ازعواملی که در پیشبینی سود باید مورد توجه قرار گیرد تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی در صحت پیشبینی سود است. اگر پیشبینی سود به وسیله مدیریت از صحت لازم برخوردار باشد میتواند به بهبود فرایند تصمیم گیری استفاده کنندگان از گزارش های حسابداری منجر گردد.
۱-۲- بیان مسأله
پیشبینی سود به عنوان یکی از منابع مهم اطلاعاتی و عامل کلیدی تاثیر گذار و شاخص مناسب در تصمیم گیریهای اقتصادی است که از دیر باز مورد علاقه ی استفاده کنندگان بوده است.
این توجه ناشی از استفاده سود در مدلهای ارزشیابی سهام، کمک به بهبود بازار سرمایه، ارزیابی توان پرداخت تعهدات، معیار پیشبینی عملکرد آتی شرکت و یا سود تقسیمی در آینده و در نهایت معیار سنجش میزان موفقیت شرکت در آینده میباشد. بررسی این موضوع که سود در قالب یک رقم کلی(معمولأ به صورت سود هر سهم EPS) چه میزان اطلاعات در بر دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. سود بیانگر مجموعهای از عملیات شرکتها طی یک دوره زمانی است. در برخی کشور ها پیشبینی سود توسط دو گروه ۱- مدیریت شرکت ۲- تحلیل گران مالی انجام میشود. در بورس اوراق بهادار تهران، شرکت ها مکلف هستند که اطلاعات مربوط به پیشبینی سود خود را از طریق بورس اوراق بهادار در اختیار سرمایه گذاران و تحلیل گران مالی قرار دهند.
در بازار سرمایه، سرمایه گذاران به دنبال حداکثر کردن ثروت خود هستند در این بازارها معمولأ سود حسابداری مبنایی برای تعیین قیمت سهام میباشد و به این دلیل اینکه سودهای واقعی متعلق به گذشته است بسیاری از صاحب نظران مالی معتقدند که صحت پیشبینی سود توسط مدیران مبنایی برای سرمایه گذاری بود و میتواند اطلاعات سرمایه گذران را افزایش دهد.
بنابرین اگر ابزارهای مناسب برای تجزیه تحلیل در اختیار سرمایه گذار وجود داشته باشد، سرمایه گذار میتواند با بررسی صنایع مختلف و شناخت شرکتهای مختلف در بورس به سرمایه گذاری در صنعت و شرکت دلخواه خود، به هر میزان که مایل باشد بپردازد. هدف این تحقیق، ارائه یک ابزار در کنار دیگر ابزار ها و شاخص ها برای کمک به سرمایه گذاران است، تا بتوانند بهترین سرمایه گذاری را با ریسک کمتر و بازده بیشتر انجام دهند. بر اساس بررسی در مطالعات مقالات گوناگون مشخص گردید که متغییرهای مختلفی به عنوان عوامل مؤثر بر صحت پیشبینی سود مؤثر هستند و به اعتقاد مدیران نوسانات شدید سود منجر به کاهش قابلیت پیشبینی سود خواهد شد. عوامل اقتصادی نظیر نرخ تورم، نرخ ارز و… و عوامل حسابداری از جمله عواملی هستند که قابلیت صحت پیشبینی سود را تحت تاثیر قرار میدهند.
در این پژوهش قصد داریم صحت پیشبینی سود را به عنوان متغییر وابسته و تاثیر نرخ تورم، نرخ ارز، شاخصهای بورسی و نسبت ارزش بازار شرکت بر ارزش دفتری و متغیرهای کلان اقتصادی را به عنوان متغییر مستقل مورد بررسی قرار دهیم.
فرمول صحت پیشبینی سود= EPSF – EPSA
در این تحقیق مجموعه شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران به عنوان نمونه انتخاب خواهد شد.
۱-۳- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
سرمایه گذاران برای اتخاذ تصمیم در هر مرحله از خرید، یا نگهداری سهام به اطلاعاتی نیاز دارند که بیان کننده سود آوری آتی شرکت است. در واقع پیشبینی سود همواره از اهمیت زیادی بر خوردار است، زیرا از متغییرهای مؤثر بر قضاوت ها و تصمیم گیری های استفاده کنندگان و عاملی مهم در کارایی بازارهای سرمایه به حساب میآید.
هر رویداد قابل توجه میتواند قیمت داراییهای مالی به خصوص سهام را بالا و پایین ببرد. در نظریه بازار کالا به این مهم اشاره شده که قیمت اوراق بهادار منعکس کننده تمام اطلاعاتی است که بدون هیچ نوع تعصب در بازار وجود دارد. با توجه به اهمیت سرمایه گذاران در بازار سهام، مهمترین ابزار ها برای فراهم کردن بستر مناسب برای جذب و حضور سرمایه گذاران، شناخت حساسیت سود و همچنین استفاده ازابزارهای اقتصادی است. بررسی ارتباط عوامل مؤثر اقتصاد کلان (نرخ ارز- تورم- شاخصهای نسبی بورس) بر صحت و کیفیت سود که به عنوان یک معیار با اهمیت برای استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری است میتواند کمک قابل ملاحضهای در تصمیم گیریهای مالی سرمایه گذاران باشد. بنابرین اهمیت این تحقیق بسط و گسترش اهمیت اطلاعات اقتصادی بر اطلاعات حسابداری و مالی است. در نتیجه بهبود تصمیم گیری را برای استفاده کنندگان گوناگون از جمله سرمایه گذاران، بانک ها و بورس فراهم میسازد.
۱-۴- اهداف تحقیق
۱-ابتدا بررسی تفاوت در توان تبیین سود آتی از طریق اجزای سود سال های قبل نسبت به مبلغ کلی سود است.
۲-اعلان شاخصهای مالی مناسب و مؤثر در پیشبینی سود آوری به تصمیم گیرندگان برای نشان دادن عکس العمل مناسب.
۳-با این فرض که پیشبینیهای سود حاوی اطلاعاتی درباره زمان بندی، شکل و صحت آن ها باشد، مطالعه رابطه بین افشای پیشبینی سود توسط مدیریت تاثیر و تغییرات نرخ ارز و تورم دارای اهمیت است.
الف) هدف کاربردی
این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه توصیفی، از نوع همبستگی میباشد. در این تحقیق صحت و توانایی پیشبینی سود ارائه شده توسط مدیریت، تحلیل گران مالی یا مدلهای آماری مورد بررسی قرار میگیرد و یا این پیشبینی ها را با هم مقایسه میکند.
۱-۵- فرضیه های تحقیق