کشور ایران با مساحتی حدود ۱۶۵۸۰۰۰ کیلومترمربع بین ۲۶ تا ۴۴ عرض شمالی و ۴۲ و ۶۲ درجه طول شرقی قرار دارد و یکی از کشورهای مهم خاورمیانه است. بطور کلی ایران کشوری است کوهستانی که چهار پنجم از سطح آن ارتفاعی بیش از یک هزار متر دارد. رشته کوههای شمالی به طول ۱۵۰۰ کیلومتر و به عرض متوسط حدود سیصد تا چهارصد کیلومتر امتداد داشته ودارای بخشهایی به نام آذربایجان – طالش، البرز، زاگرس و مکران و ترکمن- خراسان است. این رشته کوهها که گسلها و آتشفشان ها موجب پیدایش آنها شده‎اند شامل رسوبات و سنگهای متعلق به دوره های مختلف زمین شناسی از پره کامبرین تا پلیستوسن هستند. (همان، ص )
بخش های رشته کوه های شمالی به شرح زیر می باشد:
بخش آذربایجان طالش، بخش البرز، بخش ترکمن – خراسان.
بخش البرز:
رشته کوههای البرز در ایران شمالی قطعه ای از مجموعه سلسله رشته کوههای آلپی – هیمالیا را تشکیل می‎دهد که در طول دوران سوم براثر نزدیکی در جهت قاره اروپا آسیا، قاره های عرب – افریقا و هند تشکیل شده است. در برش عرضی ایران، موقعیت جغرافیایی این رشته های آلپین بسیار مشخص است. بدین ترتیب که در شمال البرز، دشت بزرگ توران، مرز بخش جنوبی پلاتفرم اروپا آسیا و در جنوب، رشته کوههای زاگرس مرز پلاتفرم عربی را نشان می دهند. بین این دو رشته کوه، هسته مرکزی تعیین کننده فلات مرتفع ایران مرکزی است. جهت کوههای البرز غرب به شرق است ولی متمایل به شمال به شکل کمانی محدب* است. این رشته کوه به طول تقریباً هفتصد کیلومتر و عرض متوسط حدود صد متر امتداد دارد. ارتفاع متوسط آن حدود سه هزار متر و با چند برآمدگی کاملاً مشخص است، یعنی آتشفشان دماوند متعلق به دره کواترنز در دوران چهارم به ارتفاع ۵۶۷٠ متر و علم کوه تخت جمشید به ارتفاع ۴۸۴٠ متر (همان ص ۲۶۷) .
-مناطق رویشی ایران:
به طور کلی مناطق رویشی ایران به دو قلمرو گیاهی هولارکتیک و پالئوتروپیک تعلق دارد. این تقسیم بندی تقریباً از نظر اکثر گیاهشناسان مورد قبول است. البته قسمت اعظم ایران در قلمرو هولارکتیک قرار دارد که شامل دوناحیه اروپا سیبری* و ایرانی – تورانی است (همان ص ۲۶۹) .
رویشهای ناحیه اروپا – سیبری در ایران
رویشهای ناحیه اروپا – سیبری در ایران شامل حوزه هیرکانی یا خزر است که در آن عناصر اروپا- سیبری حدود پنج درصد گیاهان ایران را تشکیل می دهد. سلسله کوههای وسیعی که بر فرورفتگی خزر مشرف شده‎اند و آن را از فلات های ایران جدا می کنند. سد جغرافیای واقعی تشکیل می دهند. این رشته کوهها نقش تعیین کننده ای در ایجاد آب و هوای منطقه ای ایفا می کنند. کرانه خزری رشته کوهها در معرض برخورد بادهای مرطوب است. و بارش فراوانی رادریافت می کند. در امتداد این کوهها از طوالش تا کوهستان های گرگان پوشیده از جنگل است که این کمربند جنگلی تحت نام جنگل خزری یا جنگل هیرکانی معروف است. در واقع جنگل هیرکانی در کرانه دریایی این رشته کوهها محدود شده است و شامل قسمت های شمالی کوههای البرز و اراضی جلگه ای سواحل دریای خزر و بخشهایی از مناطق کوهستانی تا ارتفاع سه هزار متر است. البته در ارتفاعات حدود دو هزار تا دوهزار و پانصد متر بتدریج تعداد گیاهان درختی کمتر و گیاهان درختچه ای و بوته‎ای جایگزین می شوند و سپس جنگل جای خود به مناظر استپی می دهد. جنگل خزری سابقاً تا دریا امتداد داشت، ولی اکنون جنگل در سراسر کرانه دریا و تعداد زیادی از کوهپایه ها تخریب شده وجای خود را به زمین‎های زراعتی از جمله چای، پنبه، برنج و گندم داده است.
اگرچه تابستان در این مناطق گرم است، زمستان ملایم است. از آنجا که در دشت های ساحلی یخبندان بندرت اتفاق می افتد، مرکبات تا ارتفاع دویست متر، چای تا ارتفاع ششصد تا هفتصد متر، توتون تا یک هزار متر و برنج تا ۱۷٠٠ متر کشت می شوند. در دشت گرگان که دارای آب وهوای مدیترانه ای می باشد حداقل بارندگی در تابستان می بارد که برای کشت پنبه مناسب است (همان، ص ۲۷٠و ۲۷۱) .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از نکات برجسته جنگل خزری وجود گونه هایی است که در جنگل های اروپایی طی یخبندان های دوران چهارم از بین رفته اند. بنابراین این منطقه به عنوان پناهگاهی برای گونه های اقلیمی دوران سوم عمل کرده است این گونه ها عبارتند از: راش، گردو، لرک، آزاد، انجیلی (درخت انجیلی بصورت فسیل در مناطق معتدله اروپا یافت شده است)، از ملک و مو وحشی. همچنین چندین گونه گرمسیری از خاستگاه آسیایی نیز در جنگل خزری وجود دارند که عبارتند از: شب خسب، زیتون تلخ، تیره سنجد تلخ و خرمندی از تیره خرمندی. گیاه‎شناسی متعددی مورفولوژی جنگلی منطقه خزری را از نظر واحدهای پوشش گیاهی مطالعه کرده اند. براساس مطالعات آنها تعدادی از درختان و درختچه های این منطقه به شرح ذیلند:
در بخش جلگه ساحلی بین بیست تا پانصد متر، توسکا قشلاقی، سفید پلت، لرک، شمشاد لیلکی، سیاه تلو، انجیر، انار و. . .
در ارتفاعات تا هفتصد متر گونه های ذیل به گونه های بالا اضافه یا جایگزین آنها می شوند مانند ممرز انجیلی، بلند مازو، آزاد و. . .
در ارتفاع هفتصد تا دوهزارمتر راش، افرا، توسکا ییلاقی و خاس.
در ارتفاع بین ۲٠٠٠ تا ۲۵٠٠ متر از گونه های درختی کاسته شده و گونه هایی مانند ممرز، اوری پیرو، ماعی مرزو تیس یافت می شود.
از ارتفاع ۲۵۰۰ متر به بالا انواع درختی ناپدید شده و گیاهان بالشتکی جایگزین می شوند. در نواحی که خاک عمیقتر است، گونه های مرتعی و چمنی جانشین گیاهان بالشتکی می شوند. (همان، ص ۲۷۲)
۲-۱-نقشه نواحی رویشی ایران

۲-۸–تعریف مفهوم جغرافیای توریستی

جغرافیای توریستی روابط انسان را با محیط به هنگام وقت فراغت مطالعه می کند، فعالیت های توریستی و مسافرت های داخلی و خارجی بخشی از فعالیت های انسانی را تشکیل می دهد و با اقتصاد ملی کشورها پیوند می خورد، از طرفی محل استفاده از اوقات فراغت و تعطیلات شکل سالم سازی جسم و روح به خود می‎گیرد و در این رابطه از جغرافیای پزشکی تاثیر می پذیرد. جغرافیای توریستی به عنوان بخشی از جغرافیای اوقات فراغت است که محل گذران انسان در ابعاد جغرافیایی وسیعتری قرار می گیرد و به زمان بیشتری نیازمند است. با توجه به آنچه گفته شد، انسان و گروه های اجتماعی به وجود آورنده اصلی تغییرات مکانی و شکل دهندگان پیکره هایی هستند که بر پهنه زمین به وجود می آیند. تداوم مراحل تغییرات مکانی نیز به دست انسان صورت می گیرد. جغرافیای انسانی علم بررسی اشکال مختلف سازمان های مکان یافته و مراحل مکانی است که در نتیجه ایفای نقش انسان و گروه های اجتماعی شکل گرفته اند. (رضوانی، ۱۳۸۶، ص ۱۱) . جغرافیای توریستی نیز به عنوان شاخه ای از علم جغرافیا، فعالیت های توریستی را به طور مجرد بلکه در قالب مکان و در ارتباط با دیگر عوامل محیطی اعم از طبیعی و انسانی بررسی می کند. حیات اقتصاد توریستی یک پدیده مکانی است که با دیگر پدیده های موجود در مکان در رابطه بوده و متقابلا از آنها متاثر می شود. در هر مطالعه جغرافیای توریستی باید مکان فعالیت‎های توریستی و ویژگی های آن مورد مطالعه قرار گیرد، همچنین رابطه این فعالیت‎ها با دیگر پدیده ها مشخصص گردد، از اینرو مطالعات جغرافیای توریستی، آگاهی از دو قطب جغرافیا یعنی انسان و محیط که مناظر و چشم انداز های توریستی-جغرافیایی را تشکیل می دهند از ضروریات است. بنابراین جغرافیای توریستی به عنوان شاخه ای از جغرافیای کاربردی دارای جایگاه ویژه و مستحکمی است. (رضوانی، ۱۳۸۶، ص ۷). جغرافیای توریستی عبارت است از، مجموعه تاثیرات و روابط متقابلی که در نتیجه حضور موقت و گذران اوقات فراغت فردی و گروهی افراد غیر محلی از یک طرف و محیط پیرامون از طرف دیگربه وجود می آید. این تعریف نه تنها جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جریان جهانگردی را نفی نمی کند، بلکه سعی می کند اساس پیدایش آن را با توجه به عوامل جغرافیایی اعم از عوامل طبیعی یا انسانی توجیه نموده و علل ظهور آن را بیان نماید تا از این طریق یعنی با شناخت آگاهانه ای به تجزیه و تحلیل یک جریان جهانگردی پرداخته و اثرات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی را نه تنها در مقطع زمانی بلکه با بهره گرفتن از این دیدگاه چشم انداز آتی آن را نیز مجسم سازد. جغرافیای توریستی از شاخه های جغرافیای اوقات و یا جغرافیای تفریحات است، زمانی از جهانگردی سخن به میان می آید که امر تفریحات، موجب نقل مکان گروه های انسانی به خارج از محل اقامت دائمی آنها و یا حول و حوش بلافصل آن می شود، گذران اوقات اوقات فراغت در درون محل موجب پیدایش و توسعه گروهی از موسسات مانند رستوران ها، سالن های نمایش و یا گردآمدن اعضای خانواده در برابر گیرنده های تلویزیون می شود تا آنجا که گاه می تواند بحرانی برای نمایش سنتی مانند سینما فراهم آورد. در خارج از محل اقامت، گذران اوقات فراغت نه تنها موجب پیدایش فعالیت های جهانگردی می شود بلکه ییلاق نشینی و سازمان دادن و تجهیز نقاط خوش آب و هوا و مرکز آب های معدنی را نیز در بر می گیرد. (رضوانی، ۱۳۸۶، ص ۱۲) .
از پیش‎قدمان مطالعات جغرافیای توریستی در آمریکا می توان از مک موری، استفن جونز و رابرت برون، نام برد که با مطالعات ناحیه ای خود، روند جدیدی در بررسی های جغرافیایی آمریکا گشودند. جغرافیای توریستی از نقطه نظر بازیابی و تجدید قوای روحی و جسمی مورد توجه روانشناسان آلمان هیتلری نیز قرار گرفت و بدین ترتیب بود که استراحت را برای تجدید قوا و تمدد اعصاب جوانان و نظامیان به صورت یک شعار سیاسی مطرح ساختند. (رضوانی، ۱۳۸۶، ص ۱۳)

۲-۹–گیاهان زینتی

گیاهان زینتی یک بخش مهم از باغبانی را در بر می گیرند. گیاهان زینتی گل ها و برگساره بریدنی گیاهان گلدانی گلساره ای و برگساره ای گیاهان فصلی درختچه های گلدانی و درختان را در بر می گیرند. مصرف چنین گیاهانی در سطح دنیا از سال ۱۹۹۹ نزدیک ۲۵میلیون دلار امریکا در هرسال بوده است در مقایسه با میوه‎ها و سبزی ها گیاهان زینتی دارای ارزش چند مرتبه بالاتری نسبت به صنایع ثانویه مانند فرایند کردن در برابر خرده فروشی اجاره کننده گیاه و در بر دارنده شمار بیشتر گیاه و زیر شاخه های زیادی هستند. استفنسون (۱۹۸۹) ضریب افزایشی انها را به ترتیب ۴۸. ٠و۳۶. ٠و۷۹. ۷ پیشنهاد کرده است به این دلیل که جابجایی پس از برداشت بسیاری از صنایع ثانوی که به گیاهان زینتی تازه وابسته اند یک موضوع حساس می باشد. تجارت جهانی گیاهان زینتی در تسلط اروپای غربی است که مهمترین این کشورها هلند می باشد. رز و فیکوس به ترتیب بخشی از بالاترین ۱٠ گل بریدنی و گلدانی در خطوط تجارت در سیستم مزایده هلند هستند (ران ویلس. باری مک گلاسون. داگ گراهام و داریل جویس، ۱۳۷۴، ۸).

۲-۱٠–ساختمان گل

گلها از نظر شکل و اندازه و رنگ بسیار متنوعند و از نظر تعداد و آرایش نیز تنوع زیادی دارند. و بعضی گلها مانند عدسک آبی به زحمت دیده می‌شوند و بعضی دیگر بسیار بزرگتر. گل معمولا ۴بخش دارد که عموما روی دوایر متحدالمرکز قرار دارند این چهار بخش عبارتند از: کاسه گل (کاسبرگها) ، جام گل (گلبرگها) ، نافه گل (پرچمها) و برچه (مادگی) . این چهار بخش گل معمولا به نهنج گل که در انتهای دمگل قرار دارند متصلند.
کاسه گل: کاسبرگها
کاسه گل معمولا سبز رنگ است و در غنچه‌ها بخشهای گل را می‌پوشاند. کاسه گل معمولا از تعدادی کاسبرگ جدا از هم و یا چسبیده بهم تشکیل شده است
جام گل: گلبرگها
جام گل معمولا قسمت رنگی گل است جام گل از قطعاتی فاقد کلروفیل به رنگهای گوناگون، به نام گلبرگ تشکیل شده است. گلبرگها ممکن است جدا از هم و یا چسبیده به هم باشند.
نافه گل: پرچم ها
مجموعه‌ای از چند پرچم که غالبا جدا از هم هستند تشکیل شده است. هر پرچم دارای یک میله است که در انتهای آزاد آن بساک قرار دارد، بساک محل تولیددانه گرده است. ساختمان بساک معمولا دارای دو قسمت استوانه‌ای است که بوسیله بافتی پارانشیمی در تمام طول به هم چسبیده‌اند. هر قسمت دو حفره به نام کیسه گرده دارد. دانه‌های گرده درون کیسه گرده تولید می‌شوند. در بساک رسیده شکافی در دیواره هر قسمت استوانه‌ای بساک ظاهر می‌شود و باعث پراکنده شدن دانه های گرده می‌شود.
مادگی گل: پرچه
هربرچهاز سه قسمت تشکیل شده که شامل کلاله، خامه و تخمدان می‌باشد. تخمدان بخش زیرین برچه و درشت‌تر از دو قسمت دیگر است. درون تخمدان یک یا چند تخمک وجود دارد خامه دراز است و در انتها به کلاله ختم می‌شود. برچه را برگی تغییر شکل یافته می‌دانند و این به دو علت است:
برچه در مراحل اولیه رشد به برگ شباهت دارد.
خامه
خامه میله درازی است که به کلاله ختم می‌شود. خامه در بعضی گلها دراز و در عده‌ای کوتاه است. هر رشته کاکلی ذرت که روی بلال دیده می‌شود یک خامه است. خامه از سلولهای پارانشیمی ساخته شده که رابط تخمدان با بخش حجیم مادگی است.
کلاله
بخش پهن انتهای خامه است که لوله‌های ترشحی آن ماده مغذی چسبناک را می‌سازند که برای رویش دانه گرده لازم است. کلاله در بیشتر گلها پس از گرده افشانی پژمرده می‌شود، سطح کلاله در اکثر گیاهان دارای یاخته‌های کرک مانند و کوتاهی است که در جذب و نگهداری گرده موثرند.
تخمدان
درنهاندادگان محفظه بسته‌ای است که از برچه‌های بسته یا از پیوستگی لبه‌های برچه‌های باز تشکیل می‌شود. برچه‌ها تخمک ساز هستند و منشا برگی دارند میوه تخمدان رشد یافته است.
۲-۱۱-گلخانه
– برای بدست اوردن محصول در تمامی طول سال از گلخانه ها استفاده می شود. گلخانه ها بایستی به نحوی ساخته شود که حداکثر نور خورشید را کسب کنن و نیز تنظیم عواملی چون درجه حرارت درجه رطوبت و تهویه در انها به اسانی امکان پذیر شود.
محل گلخانه: گلخانه باید در نزدیکی بازار باشد چه حمل بعضی از محصولات گلخانه ای (گلهای گلدانی) به نقاط دوردست مقرون به صرفه نیست همچنین در محلی احداث شود که شرایط طبیعی برای کاشت محصولی که درنظر است در انها پرورش یابد به بهترین وجه فراهم باشد. در ایران به دلیل اسمان روشن و افتاب زیاد کمبود نور مطرح نیست برعکس مساله گرمی هوا و شدت نور در فصل تابستان است که کشت و کار در گلخانه ها را بدون کاهش درجه حرارت غیر ممکن می سازد. در محل گلخانه ها باید برق و اب فراهم باشد و به علاوه در فصل زمستان به اسانی سوخت گلخانه تامین شود. موضوع کارگرانی که در گلخانه کار می‎کنند خود می تواند مشکل ببار اورد چه در نقاط دوردست فراهم کردن کارگر به اسانی امکان پذیر نیست. زمانی که محل گلخانه مشخص شد بایستی به عوامل دیگر اندیشید موضوع اب خاک باد و نور افتاب هریک بایستی به دقت بررسی شود. کمیت و کیفیت اب بسیار مطرح است. (خلیقی احمد، ۱۳۸۴، ۵۴)

۲-۱۲–اهمیت اقتصادی گلکاری

دکتر احمد خلیقی در کتاب گلکاری پرورش گیاهان زینتی ایران در مورد اهمیت اقتصادی گلکاری می‎گوید: سرمایه گذاری مهم به منظور تولید گل که از نظر اقتصادی قابل اهمیت است از ۵٠ سال پیش در ایران اغاز شده است قبل از ان تاریخ نیز در بسیاری از منازل وباغها گل و درختچه زینتی و چمن کشت و کار می شد لیکن این کار از نظر اقتصادی به وسعت و اهمیت امروز نبود بخش عمده سرمایه گذاری گلکاری در بخش خصوصی است لیکن دولت در یک سرمایه گذاری وسیع تر که از نظر اقتصادی بصورت غیر مستقیم به کشت و کار گل چمن درختچه زینتی گیاهان پوششی و. . . مربوط است شرکت دارد که سرمایه گذاری در پارک سازی ها محوطه سازی در شهرها در اطراف بیمارستان ها و ساختمان های ادارات دولتی در کنار خیابان ها و میادین در باغ های گیاه شناسی و. . . از ان جمله است. با این همه وسیع ترین و مهمترین سرمایه گذاری در گاکاری و کشت و کار گیاهان زینتی توسط مردم بصورت پراکنده در سرتاسر ایران تاکنون انجام گرفته است.
سطح زیربنای گلخانه ها در مجموع به ده ها هزار مترمربع و سطح زیر کشت گیاهان زینتی و گیاهان پوششی نظیر چمن در ایران به ده ها هزار هکتار بالغ است. مراکز مهم تولید گل و گیاه زینتی در کنار شهرهای بزرگ مثلا جنوب و جنوب شرق تهران و در شمال در سواحل دریای خزر که اب و هوای مناسب تری نسبت به نواحی مرکزی ایران برای این منظور دارد واقع است ودر برخی از شهرهای مرکزی خصوصا در محلات و قمصر نیز گلکاری حایز اهمیت است چنان که گل در قمصر به منظور تولید گلاب کشت و کار می شود. تعداد افرادی که مستقیما به گلکاری و کشت و کار گیاهان زینتی و چمن اشتغال دارند به علاوه انهایی که در موسسات وابسته در تهیه و فروش کود سم بذر و ابزار کار فعالیت دارند به ده ها هزار نفر بالغ می شوند و نیز تعداد کثیری از مردم در باغ ها و پارکها و منازل به امور مربوط به گل می پردازند. بسیاری از موسسات فقط به کار پرورش گل جهت تهیه گل بریده زود رس پرداخته اند و برای این منظور در گلخانه ها رز میخک داوودی و. . کشت و کار می کنند در موسسات دیگر پرورش گیاهان زینتی گلدانی یا گلخانه ای معمول است که از جمله سیکلمن بنت القنسول انواع سرخس ها وصدها نوع دیگر از گیاهان ازدیاد و نگهداری می شوند. در مراکز دیگر درختان و درختچه ها و پیچ های زینتی به منظور تهیه نهال پرورش داده می شوند. همچنین در برخی باغ ها اقدام به تهیه نشا گل های فصلی ویا دائمی شده است هریک از رشته های فوق خود در برگیرنده فنون مختلفی است که تخصص در تمامی انها کار مشکلی است روی این اصل در بعضی از موسسات پیشرفته انشعابات بیشتری در گلکاری ملاحظه می شود. مثلا در گلکاری گلخانه ای کشت و کار یک محصول خاص مثل گل میخک مورد توجه است یا افراد و کارگرانی که فقط به کار تهیه و کشت و پرورش سوزنی برگان تخصص می یابند. با این همه هنوز موسسات بسیاری وجود دارند که در انها در همه رشته های گلکاری فعالیت می شود مثلا در جنوب تهران در مراکزی تولید گل بریده کشت و پرورش گیاهان زینتی گلدانی پرورش درخت و درختچه های زینتی و کشت و کار تهیه نشا برای گاهای یکساله دوساله و دایمی و گیاهان پیازی انجام می‎شود. وضع جغرافیایی و طبیعی ایران که اسمان روشن و افتاب گرم ان عامل مثبتی برای رشد و نمو برخی گیاهان در بعضی از فصول است به ما این نوید را می دهد که در اینده نه تنها از واردات بی رویه بذر و قلمه گل و گیاه منصرف خواهیم شد بلکه برعکس به صادرات این محصولات خواهیم پرداخت بایستی توجه داشت که فراورده های داخلی مربوط به ابن دسته از گیاهان بایستی بتوانند در بازارهای داخل و خارج از کشور با فراورده های خارجی رقابت کنند. در حقیقت کسانی که به کار پرورش گیاهان زینتی می پردازند هنگامی در این حوضه موفق خواهند شد که همه ساله از محصول کارشان سود ببرند و برای دستیابی به این منظور مسائل مربوط به کیفیت گل میزان محصول در واحد سطح زودرسی و دیررسی گل هزینه تولید روش بسته بندی حمل و نقل و بازاریابی مطرح است.
عواملی نظیر درجه حرارت خاک و هوا شدت نور و طول مدت روشنایی میزان رطوبت و شدت تبخیر در کیفیت و میزان عملکرد فراورده های گیاهان زینتی بسیار موثر می باشد. بنابر انچه که در بالا ذکرش امد تولید کشت و کار و نگهداری گلها و گیاهان پوششی چمن ها و. . . هزینه چشم گیری را دربر دارد که کل این هزینه در ایران صدها میلیون تومان براورد می شود. در مقابل این هزینه مهم حفاظت و نگهداری این گیاهان مزایای بیشماری دارد که از جمله:
کشت مجموعه های گیاهی که بخشی از ان شامل گلها چمن ها و گیاهان پوششی می باشد از عوامل مهم در محیط زیست بشما امده ونقش عمده ای در سلامت این محیط برای زندگی مردم بازی می کند.

دُرّ شب افروز است می، زآن دُر شبستان تازه کن
واژگان: عطسه: حرکتی که بر اثر هوا به شدّت و با صدا از دهان و تجاویف بینی خارج شود، نتیجه، محصول.(معین) ریحان: هرگیاه خوشبو، اسپرغم، سپرغم. (معین) شب افروز: آنچه در شب درخشان و تابنده شود. (فرهنگ لغات) شبستان: خوابگاه، حرمسرا. (دهخدا)
معنی و مفهوم: می، حاصل و نتیجه‌ی روز است که روز با آن آغاز می‌شود و در حکم گل و گیاه خوش بوی نوروزی معطّر و جان فزاست و مانند مروارید شب افروز و تابان می‌درخشد . به وسیله‌ی این مروارید شب‌چراغ به شبستان خویش رونق و تازگی ببخش .
آرایه‌های ادبی: عطسه‌ی روز اضافه‌ی استعاری. می به صورت مجمل به ریحان نوروزی ومروارید تابان تشبیه شده است .
۴۹ – این گنبد نارنج گون، بازیچه دارد ز اندرون
زآه سحرگاهش کنون، رو سنگ باران تازه کن
معنی و مفهوم: آسمان که همچون گنبدی نارنج مانند است بازیچه‌ها و نیرنگ‌های فراوانی در درون خود پنهان دارد. به کمک آه سحرگاهی دوباره آسمان را سنگ باران کن و با سنگ آه آن را هدف قرار بده.
آرایه‌های ادبی: گنبد نارنج‌گون استعاره از آسمان. آه را به صورت مضمر به سنگ تشبیه کرده است .
۵۰ – از صور آه اخترشکـن ، طاق فلـک‌ها درشکــن
بند طبـایع بـرشـکن، هر چار طوفـان تازه کن
واژگان: صور: شاخ و جز آن که در آن دمند تا آواز درآید، بوق. (معین) اختر: ستاره، جرم فلکی، کوکب. (معین) طاق: سقفی به شکل قوس که روی اتاق، درگاه، پل و غیره سازند . طبایع: طبع‌ها، طبیعت، چهار طبع، عناصر اربعه. (فرهنگ لغات) چار طوفان: چهار طوفان، آبی، بادی، خاکی، آتشی. طوفان آب بر قوم نوح رسیده، طوفان باد بر قوم هود، طوفان آتش بر قوم لوط، طوفان خاک بر قوم صالح رسیده. (آنندراج)
معنی و مفهوم: از صدای آه و ناله‌ی خویش تمام ستارگان و طاق آسمان را درهم بشکن و فرو ریز و ترکیب هر چهار عنصر را برهم بزن و یک بار دیگر هر چهار طوفان (آب، خاک، آتش و باد) را تازه گردان و برپا کن (مثل این که صوراسرافیل دمیده و قیامت برپا شده باشد).
آرایه‌های ادبی: صور آه اضافه‌ی تشبیهی. چار طوفان تلمیح به چهار طوفان معروف که بر اقوام نوح، هود، لوط و صالح به عنوان عذاب الهی نازل شد .
۵۱ – خاقانیا سگ جان شدی، که انده کش جانان شدی
در عشق سر دیوان شدی، نامت به دیوان تازه کن
واژگان: سگ‌جان: سخت‌جان،سختی‌کش(برهان)، بی‌رحم، سخت‌دل و سختی‌کش.(آنندراج) سردیوان: رئیس دیوان. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: ای خاقانی، سخت‌جان و سختی‌کش شدی از بس که غم عشق جانان را خوردی و در عشق شهره گشتی، نامت را در دفترها مجدداً تازه کن .
آرایه‌های ادبی: سگ جان کنایه از سخت جان و سختی کش. سردیوان شدن کنایه از شهره شدن .
۵۲ – عشق آتشی کابت ربود ار عشق نگریزد چه سود
آن دل که در بغداد بود, اکنون به شروان تازه کـن
معنی و مفهوم: (ای خاقانی) عشق همچون آتشی بود که آبرو و رونق تو را در ربود. اگر عشق نخواهد که بگریزد و برود (تو را رها کند) سود و چاره‌ای نیست. آن دلی که در بغداد داشتی (آن جا عاشق شدی) اکنون در شروان تازه کن و روشنی بخش .
آرایه‌های ادبی: عشق به صورت مجمل به آتش تشبیه شده است. آب کنایه از آبرو .
توضیحات :
شروان: شروان، ناحیه و ولایت قدیم، کنار دریای خزر، در شمال رود ( کورا ) کُر، تاریخ و جغرافیای تاریخی این ناحیه هنوز روشن نیست، کرسی قدیم آن شابران و در ادوار متأخّر شمالی و شمالی‌ترین موضع آن دربند (باب الابواب) بوده است . فرمانروایان شروان، عنوان شروان شاه داشته‌اند. پس از سقوط دولت شروان شاهان به دست صفویه، شروان از ولایات ایران جدا شد. ( دزفولیان، ۱۳۸۷: ۸۸۲ )
بغداد: توضیحات (۱/۲۱)
۵۳ – چون جام گیری داد ده، می تا خط بغداد ده
بغداد ما را یاد ده، سـودای خـوبان تـازه کـن
واژگان: داد دادن: اجرای عدالت کردن، قطع نزاع کردن. (معین) خط بغداد: خطّ دوم از هفت خطّ جام جم و بعضی خطّ اوّل را گفته‌اند. (برهان) هفت خطّ جام بدین شرح است: ۱- خطّ جور۲- خطّ بغداد۳- خطّ بصره۴- خطّ ازرق۵- خطّ ورشکر۶- خطّ کاسه‌گر۷- خطّ فرودینه. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: چون جام می برمی‌گیری و می‌نوشی انصاف به خرج ده و تا خطّ بغداد ساغر می (به حریفان) بده و در آن لحظه که می می‌نوشی از بغداد ما (سرزمین عشق ما) یاد کن و عشق خوب رویان را تازه گردان .
آرایه‌های ادبی: جام گرفتن کنایه از شراب نوشیدن. بغداد و بغداد جناس تام .
۵۴ – بغـداد باغ است از مثـل، بل باغ رضوان گفتمش
روزی به بغداد این غزل، در وصف خوبان گفتمش
واژگان: رضوان: فرشته‌ی موکّل بهشت. (فرهنگ اعلام معین) .
معنی و مفهوم: بغداد همانند باغ است، یا که نه، بغداد را بهشت گفتم. روزی در شهر بغداد، این غزل را در وصف زیبا رویان سرودم .
آرایه‌های ادبی: بغداد را به باغ تشبیه کرده است. بیت دارای آرایه‌ی اضراب است .
بند پنجم:
کلمات قافیه: خندان ، دندان ، گریبان و …
حروف اصلی قافیه: ا ن
حرف روی : ن
حروف الحاقی: ندارد
ردیف: دیده‌ام
۵۵ – تا بر کنار دجله دوش، آن آفت جان دیـده‌ام
از خون کنارم دجله شد تا خود چرا آن دیده‌ام
واژگان: دجله: شطی در آسیای داخلی، که دیار بکر، موصل و بغداد را مشروب می‌سازد. (معین)توضیحات. آفت: بیماری، آسیب. (دهخدا)
معنی و مفهوم : از دیشب که در کنار رود دجله، آن محبوب زیبارو را که موجب آفت جان می‌شود، دیده‌ام از اشک خونینی که از عشق او ریخته‌ام درکنارم رود دجله‌ی دیگری شکل گرفت که چرا به او نگریستم.(که حالم دگرگون شده است)
آرایه‌های ادبی: آفت جان استعاره از محبوب زیبارو. مصراع دوم دارای اغراق است. اشک در فراوانی به دجله تشبیه شده است .
توضیحات :
دجله : رودی که از دیار بکر و موصل و بغداد بگذرد و چون متصل به فرات شود آن را شط العرب یا از باب تسمیه‌ی کل به جزء اروند رود گویند و دو هزار هزار گز طول آن است … دجله معرب تی‌گر است به معنی تند و تیز … در کتیبه‌های میخی « دگلت » که دجله از آن مأخوذ است … به زبان یونان تیگریس و آن از دامنه‌های جنوبی سلسله‌ی اصلی جبال توروس در مشرق ترکیه سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسیری به درازای حدود ۱۸۵۰ کیلومتر به فرات پیوندد و شط العرب را تشکیل دهد. ( فرهنگ لغات )
۵۶ – سروی ز بسـتان ارم ، شـمع شبستان حرم
رویش گلستان عجم، کویش دلستـان دیده‌ام
واژگان: شبستان: خوابگاه، حرم سرا. (معین) عجم: غیر عرب (مطلقاً) ، ایرانی (مخصوصاً). (معین)
معنی و مفهوم: آن نگار زیبارو سروی از باغ ارم و همچون شمع روشنی بخش شبستان حرم بود. رویش در طراوت و زیبایی همچون گلستانی برای فارسی زبانان و کوی آن دلبر زیبا محل اقامت دل‌های عشّاق بود .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اما از آنجا که اجرای رجم به گونه ای خشونت آمیز جلوه می کند، همیشه این سوال وجود داشته است که آیا این نوع مجازات، که از مسلمات فقه اسلامی است یا اینکه اختصاص به زمان و دوران خاصی داشته است. و لذا امروزه با وجود مباحث حقوق بشری اجرای آن، احیاناً موجب وهن دین می شود. همین سوال ذهن ما را به خود مشغول کرده انگیزه ای شد برای تحقیق بیشتر در این خصوص. لذا در این پژوهش به دنبال بررسی دلیل جایگاه رجم در منابع معتبر اسلامی هستیم تا روشن شود که تردید در مشروعیت رجم جایگاه فقهی ندارد. گرچه وجود برخی مصالح می تواند مانع اجرای آن شود ولی چنین مصلحتی باید قطعی باشد و افراد ذیصلاح آنرا تشخیص دهند که در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ پیش بینی شده است. به همین مناسبت در پایان نامه حاضر به بررسی نقش رجم در قانون مجازات اسلامی ۹۲ و نیز سابقه حقوقی آن در مقررات جزائی پیشین خواهیم پرداخت و در کنار آن به برخی شبهات وارده در موضوع نیز پاسخ داده خواهد شد و در نهایت پیشنهاداتی کاربردی را بیان خواهیم کرد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۳-اهداف پژوهش:
بررسی مبانی فقهی و حقوقی مجازات رجم.
بررسی ماده ۲۲۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
ارائه راهکارهای جدید برای اجرای رجم یا مجازات جایگزین آن جهت کمک به قوای قضایی و اجرایی.
۱-۴-سوالات پژوهش:
۱-مجازات رجم در فقه از چه مبنایی برخوردار است و آیا در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ موضوع رجم پیش بینی شده است؟
۲-آیا موضوع و مجازات رجم در قرآن پیش بینی شده است؟
۳-مجازات رجم نسبت به چه مرتکبینی قابل اجراست؟
۴-برای اجرای مجازات رجم چه شرایط و تمهیداتی پیش بینی شده است؟
۱-۵-فرضیه‌های پژوهش:
۱-مجازات رجم در فقه بر پایه روایات استوار است و درقانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در ماده ۲۲۵ پیش بینی شده است.
۲-رجم در قرآن پیش بینی نشده است.
رجم منوط به احصان طرفین است و احصان تنها همسر دار بودن نیست بلکه شرایط دیگری هم دارد.
در رجم بسته به این که با اقرار ثابت شده یا با شهادت، اول قاضی یا شهود سنگ میزنند.
۱-۶-روش تحقیق در پژوهش:
روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع تحلیلی و تصیفی می‌باشد. که در این روش با بهره گرفتن از روش کتابخانه ای به گردآوری اطلاعات پرداخته شده است. و روشی که در مورد تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است از نوع تحلیلی و توصیفی می‌باشد.
۱-۷-اهمیت و ضرورت تحقیق
در پایان نامه مربوطه سعی گردیده با استناد به منابع شرعی، ادله ای را جهت اثبات این که دین مقدس اسلام قبل از این که حکم رجم را به مرحله ی اجرا درآورد کلیه ی مسیرهایی را که منجربه عمل شنیع زنا می شود را با راهکارهای مناسب مسدود کرده وکلیه آثار این عمل شوم وعواقب آن را بیان کرده هست سپس به اجرای مجازات رجم پرداخته هست. و ضرورتی هم که بنده را وادار به نگرش و تدوین این پایان نامه کرده این هست که حکم رجم که طبق سنت پیامبر درآن زمان جاری بود در زمان ومکان خودش مجازات مناسبی تلقی می شد اما درشریط فعلی باتوجه به مشکلات جامعه امروزی و از طرفی باتوجه به پیشرفت هایی که درعرصه علم وتکنولوژی صورت می گیرد مجازات رجم دیگر جایگاهی درشرایط فعلی نداردوحاکم اسلامی بنابر مقتضیات زمان ومکان باید آن رابه مجازات دیگری که به مصلحت اسلام و مسلمین هست تغییر دهد تا این امر ومسائل دیگر، بهانه ای نباشد در دست کسانی که چشم دیدن عظمت اسلام و پیشرفت مسلمین را ندارند لذا به بررسی و بیان مبانی فقهی و حقوقی این موضوع پرداخته ام.
۱-۸-پیشینه و سوابق پژوهش:
در خصوص موضوع فوق عناوین مشابه به صورت کلی مورد تحقیق قرار گرفته که از باب مثال به بیان برخی از آنها خواهیم پرداخت:
۱-بررسی فقهی، حقوقی مجازات رجم
آقای مهدی یار رحماندوست در سال ۱۳۹۲ در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به موضوع فوق پرداخته و نتیجه تحقیق وی به شرح ذیل است:
امروزه مجازات رجم با توجه به ظاهر بیرحمانه ای که دارد مورد انتقاد فراوان قرار گرفته و موجب شده است شریعت اسلام نیز که آیین رأفت و رحمت است متّهم به خشونت گرایی شود، بلکه از سوی برخی مسلمانان نیز موضع تشکیک و انکار واقع شود. در زمینه تشکیک در حکم رجم، دو رویکرد را می‌توان از یکدیگر تفکیک نمود؛ اوّل: تشکیک در صحّت اجرای رجم؛ و دوم: تشکیک در اصل مشروعیّت مجازات رجم. رویکرد اوّل سابقه بیشری دارد و پس از پیروزی انقلاب و تشکیل دولت اسلامی ایران نیز بطور جدّی‌تری مطرح شده و مورد پذیرش برخی مسوولین نظام و فقهای عظام قرار گرفته است. لکن رویکرد دوم أمری است که پذیرش آن تقریباً مساوی مخالفت با اجماع فقها و تواتر روایات است و عمدتاً در چند سال اخیر و در فضای مجازی بیان شده است و طرح آن بصورت علمی نیازمند دقّت‌ها و مقدّمه‌چینی‌های بیشتری است. موضوع بحث ما همین رویکرد دوم یعنی بررسی ادلّه مشروعیّت مجازات رجم و ارزیابی استدلال‌های نافین آن است.
۲-بررسی مبانی فقهی و حقوقی ضرورت حذف حد رجم از قانون مجازات اسلامی
خانم سمیه دادرس شاد در سال ۱۳۹۲ در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به موضوع فوق پرداخته و نتیجه تحقیق وی به شرح ذیل است:
این پایان نامه با بررسی مبانی فقهی و حقوقی حد رجم،به ضرورت حذف آن از قانون مجازات اسلامی می پردازد.در این پژوهش، چهار منبع قرآن، سنت، عقل و اجماع مورد مطالعه قرار گرفته و در نهایت حد رجم به عنوان مجازات زناکاران همسردار رد شده است.در این پژوهش به غالب نظریات فقهای شیعه و فقه امامیه در خصوص حد رجم پرداخته شده و نظریات اهل تسنن به صورت اجمالی بررسی شده است.اسناد و مدارک قائلین به حد رجم بررسی شده و سستی این اسناد به اثبات رسیده است. در نهایت، گریزی کوتاه بر مبانی حقوقی ضرورت حذف حد رجم از قانون مجازات اسلامی زده شده است.
۳- بررسی مجازات رجم
آقای سیدشجاع موسوی الندانی در سال ۱۳۹۰ در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به موضوع فوق پرداخته و نتیجه تحقیق وی به شرح ذیل است:
در احکام جزایی به عنو ان یکی از مجازات حدود برای ارتکاب عمل زنای محصنه درخصوص مرد یا زن مرتکب دارای شرایط احصان تعیین گردیده است.در احکام جزایی اسلام،برای زنا در شرایط مختلف، مجازات متفاوتی را تعیین نموده که یکی از آنها زنای محصنه ومجازات حدی آن، «رَجْم» (سنگسار کردن) است؛ منظور از «مُحصن» مردى است که همسر دارد و همسرش در اختیار او است، و «مُحصنه» به زنى می ‏گویند که شوهر دارد و شوهرش نزد او است.
۴- رجم از دیدگاه مذاهب اسلامی
آقای جعفر کاظمی در سال ۱۳۸۴ در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به موضوع فوق پرداخته و نتیجه تحقیق وی به شرح ذیل است:
مطالب این رساله در یک مقدمه، هفت فصل و خلاصه گنجانده شده است. فصل اول آن با عنوان کلیات شامل طرح موضوع و تشریح آن، علل انتخاب موضوع، تاریخچه تحقیق بیان سوال اصلی و سوالات فرعی، فرضیه ها و روش تحقیق می‌باشد. در فصل دوم معنا و اقسام حدود و فرق بین حد و تعزیر و اسباب و اقسام حدود و افرادی که هر قسم از حدود به آنها تعلق میگیرد بیان می‌شود. فصل سوم شرایط و ادله وجوب رجم از دیدگاه مذاهب اسلامی را مورد بحث قرار داده و معنا و خوصیات تحقق زنا را بررسی می‌کند. در فصل چهارم احصان از نظر علمای مذاهب اسلامی و ادله آنها برای معتبر بودن شرائط احصان مورد توجه قرار می‌گیرد. فصل پنجم از راه های ثبوت عمل موجب رجم و خصوصیات آن طرق بحث می‌کند. و اشتراک و افتراق اقوال علمای مذاهب اسلامی و ادله آنها بیان می‌شود. فصل ششم حاوی بیان هشت حکم از احکام مهم اجرای حد رجم با ادله آنها از نظر علمای مذاهب اسلامی می‌باشد.در فصل هفتم مسقلات حد رجم با توضیح و ادله آنها از نظر مذاهب اسلامی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
۵- نقش قاعده تنفیر از دین در اجرای مجازات
آقای رامین نیکخو در سال ۱۳۹۲ در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به موضوع فوق پرداخته و نتیجه تحقیق وی به شرح ذیل است:
با وقوع انقلاب اسلامی در ایران شاهد تغییرات بسیاری در قوانین جزایی بوده ایم. مجازات های اسلامی وارد مجموعه قوانین جزایی کشورمان شد و امکان اجرای آن فراهم گردید. در سال های اخیر اجرای برخی از این مجازات ها از قبیل قطع گردن با شمشیر، رجم، سوزاندن با آتش، پرتاب از بلندی یا خراب کردن دیوار بر مجرم، با عکس العمل افکار عمومی داخلی و خارجی مواجه شد. اجرای اینگونه مجازات ها در برخی موارد باعث گریز و رویگردانی مسلمانان از دین و عدم گرایش غیر مسلمانان به آیین بر حق اسلام شده است و تبعات ناخوشایندی به همراه داشته است. از طرفی قانونگذار ما در بحث قانونگذاری هیچ گاه نسبت به منابع معتبر فقهی و قواعدی که فقهای شیعه در طول تاریخ مورد استفاده قرار داده اند بی‌تفاوت نبوده است. از جمله این قواعد، قاعده حرمت تنفیر از دین است. مطابق این قاعده هر عملی که ذات آن موجب نفرت، بیزاری و گریز انسان ها از دین مبین اسلام باشد باید از انجام آن خودداری نمود مگر اینکه آن عمل به حدی مورد تاکید باشد که شارع تحت هیچ شرایطی راضی به ترک آن نباشد. اجرای مجازات های اسلامی بخشی از اعمال حاکمیت در اسلام بوده که هدف آن حفظ و صیانت از جامعه اسلامی است. بی تردید هدف امری ثابت است اما با توجه به تغییرات زمانی و مکانی، ممکن است وسایل رسیدن به هدف متفاوت و متغیر باشد. بنابراین، پویایی و بالندگی دین اسلام ایجاب می کند با بازنگری جایگاه نظرات عموم انسان های عاقل، عادل، منصف و غیر مغرض، خواسته ها و عقاید مشروع آنان در صورتی که با آموزه های شرع در تعارض نباشد، مورد توجه قرار گیرد و هنگامی که اجرای هر یک از مجازات ها موجب رویگردانی آنان از دین می گردد با استناد به قاعده حرمت تنفیر از دین از اجرای آن خودداری نماییم و حسب مورد مجازات دیگری را جایگزین آن نماییم.
۶- بررسی حد رجم و تاثیر مقتضیات زمان بر اجرای آن
آقای مهدی سلمان زاده در سال ۱۳۸۹ در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به موضوع فوق پرداخته و نتیجه تحقیق وی به شرح ذیل است:
دراین رساله ابتدا نظرات وآرای صاحب نظران درمورد سنگسار ذکر شده وادله حد رجم وروایاتی که براصل آن وجزئیات قیود وشرایط اجرای ان دلالت می کند مورد بررسی قرار می گیرند.درفصل دوم نگارنده سعی نموده عنصر زمان را از آن لحاظ که براحکام وقوانین فقهی موثر است به صورت خلاصه بحث نموده وتاثیر آنرابرحد سنگسار با توجه به ادله ی این حدبررسی می کند.سپس ادله فقهی که می توانند به دلیل عدم تناسب رجم (سنگسار)باشرایط زمانی فعلی مورد توجه محققین قرار گیرد نقد وبررسی می شود.درپایان نیز نظر حقوق بین المللی بشر درمورد این مجازات وتاثیر وعدم تاثیرحقوق بشر درسنگسارتجزیه وتحلیل می شود.
۷- کیفر شناسی جرم زنا از دیدگاه اسلام وحقوق کیفری ایران
آقای ایرج بهادیوند چگینی در سال ۱۳۹۰ در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به موضوع فوق پرداخته و نتیجه تحقیق وی به شرح ذیل است:
ابتدا با بررسی تاریخچه مجازات زنا این امر پدیدارگشت که عمل زنادراعصارمختلف قبل از اسلام نیزشیوع و رواج داشته است و مجازات های سنگینی برای انجام این عمل شنیع اعمال می کردند، باظهوردین اسلام شارع مقدس زنارادرزمره حدودالهی محسوب و مجازات سنگین آن راباتوجه به نوع زنای ارتکابی تغییروباتلطیف مجازات آن، حکم زنارا امضاءنموده است.درادامه اقسام مجازات زنا ازدیدگاه منابع دینی وحقوق عرفی بررسی شد،وسپس بحث مشروعیت اجرای مجازاتهای شرعی درزمان غیبت امام معصوم(ع)موردتحقیق قرارگرفت که بابیان دیدگاه های موافق به وجوب اجرای مجازات ودیدگاههای قائل به حرمت اجرای مجازات، دیدگاه سومی ارائه شدکه اجرای مجازاتهای شرعی رابارعایت مصالح حکومت اسلامی وتطبیق باجوامع بین المللی جایزومشروع می داند،درواقع نه وجوب و نه حرمت اجرای مجازاتهای شرعی بلکه جوازاجرای آن .در ادامه فلسفه مجازات این جرم نسبت به شقوق مختلف آن بیان وگفته شداجرای مجازات رجم درحال حاضربه علت ایجادوهن وتنفرمردم ازدین، مخالفت مجامع بین المللی باآن به عنوان نقض حقوق بشرو رعایت مصالح حکومت اسلامی، چگونگی اجرای آن دراختیارحاکم اسلام باشد.اهداف مجازات درجرم زناازدیدگاه اسلام وحقوق کیفری ایران بیان شدکه عبارتنداز:اهداف سزا گرایانه،اصلاح بزهکار،بازدارندگی عمومی ،بازدارندگی خاص وعدالت ترمیمی. درپایان تحقیق کیفیات مخففه ومشدده مجازات جرم زناوموجبات تاخیروسقوط مجازات آن بررسی گردیدکه به نوعی بیانگراهداف شارع مقدس درمجازات مرتکبین این جرم می باشد.
۸- خانم جمیله کدیور در مقاله خود تحت عنوان « اجرای سنگسار در زمان حکومت غیر معصوم » شماره ۱۵ صفحه ۱۳۸در خصوص پیشینه سنگسار می نویسد : « سنگسار از جمله قوانین امضایی هست که اسلام آن را مورد تأیید قرار داده است به عبارتی قبل از اسلام نیز این حکم در برخی از جرائم از جمله زنا ، مورد اجرا قرار می گرفت و در تورات نیز سنگسار به عنوان شیوه ای برای مجازات جرائمی همچون کفر به مقدسات ، ارتداد و زنای محصنه تجویز شده است » .
۹-محمد جعفر لنگرودی در ترمینولوژی حقوق خود در صفحه ۳۲۹ در خصوص سنگسار می نویسد: «سنگسار مجازات مجرمی است که محصن بوده و مرتکب زنا شده است اگر مجرم مرد باشد تا محل خاصره و اگر زن باشد تا سینه زنده دفن می شود و سپس آن قدر سنگ به طرف او پرتاب می شود تا بمیرد » .
۱۰- امام خمینی (ره ) در صحیفه نور جلد ۲۱ صفحه ۳۴ در خصوص تأثیر زمان و مکان بر احکام اسلامی میفرمایند : « احکام اسلامی بر تمدن جدید و نیازهای واقعی انسان ها تطبیق داده شود و بر این اساس، احکام اسلامی ضمن حفظ موجودیت و استقلال خود ، باید بتواند خود را با تمدن جدید و نیازهای واقعی بشر هماهنگ سازد » .
۱۱-دکتر سید مصطفی محقق داماد در گفتگوی خود با روزنامه شرق در مورخ ۲۹/۷/۸۳ در این خصوص فرمودند : «اولین شرط مجازات سنگسار و اجرای حدود الهی ، جامعه ی قدسی و الهی است جامعه ای که تحت مدیریت شخص معصوم زندگی می کند و مجری آن هم چهره ی الهی دارد . به این معنا که اطمینان به عدم خطای مدیر آن دارد در چنین جامعه ای مرتکبین این گونه خطاها ، خود درخواست می کردند که حد الهی اجرا شود تا از عذاب اخروی رهایی یابند…. بسیاری از محققین بزرگ مثل محقق حلی، و نیز علمای بزرگ قرن حاضر، مانند حضرت آیت الله خوانساری اجازه نمی دادند که این حدود به جز زمان امام معصوم اجرا شود ».
۱-۹-سازماندهی پژوهش:

۳- مطالعه و شناسایی سرگرمی های موجود در هتل ها و شناسایی سرگرمی های جدید و مورد علاقه گردشگران.
۴- مطالعه قیمت و کشش قیمتی تقاضای گردشگران چینی از خدمات مختلف هتل.
۵- شناسایی اثر ابزارهای ترفیعی و تخفیفات بر جلب گردشگران چینی.
۶- شناسایی عواملی خارجی(خارج از هتل) که بر ادراک قیمتی گردشگران از هتل تاثیرگزار است.
۷- مطالعه نقش فضای فیزیکی هتل(اندازه اتاق، چیده مان، طراحی و…) بر نگرش گردشگران چینی.
۸- مطالعه مشابه این تحقیق با بخش بندی مناطق مختلف چین بزرگ(سرزمین اصلی چین، ماکائو، هنگ کنگ و تایوان)
۹- شناسایی تفاوت فرهنگی که باعث ایجاد تعارض بین مهمانان چینی و کارکنان ایرانی می شود.

خلاصه فصل

بررسی بازار گردشگر چین موضوعی نسبتا جدیدی در مطالعات گردشگری است، در این میان صنعت هتل داری به عنوان بخشی موثر و تاثیر گذار بر تجربه گردشگری نیازمند توجه است و هتل ها برای جلب رضایت مهمانان خود، لازم است تا روحیات و رفتار مهمانان خود را بشناسند. اگرچه رفتار از فرد به فرد متفاوت است، اما دانش رفتار مصرف کننده کمک خواهد کرد تا بتوان با بخش بندی بازار بسیاری از رفتار های مشترک مورد تحلیل قرار گرفته و خدمات بهتری ارائه کرد. در این فصل براساس تحلیل های آماری به دست آمده در فصل چهار به بحث و تفسیر نتایج پرداخته شده است و نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر با نتایج تحقیقات پیشین مورد مقایسه قرار گرفته است. و در پایان با توجه به نتایج فوق، پیشنهادهایی بر اساس میزان اهمیت در دو حیطه کاربردی و پژوهش های آتی به هتلدران، دست اندرکاران و محققان هتلداری و گردشگری ارائه شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

منابع داخلی
استاندارد کیفیت خدمات گردشگری. (۱۳۸۶). تهران: دفتر امور مراکز و خدمات گردشگری واستانداردسازی، معاونت گردشگری.
الویت های پژوهشی. (۱۳۹۲). اولویت­های پژوهشی پژوهشکده گردشگری برای انتخاب موضوع پایان نامه دانشجویان دکتری در حال تحصیل در داخل و خارج کشور. بازیابی در ۱۳۹۲، از پژوهشکده گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری: http://www.rct.ir/Default.aspx?tabid=2980&language=fa-IR
انواری رستمی، ع، ترابی گودرزی، م.، علی محمد لو، م. (۱۳۸۴). بررسی مقایسه ای کیفیت خدمات بانکی از دیدگاه مشتریان و کارکنان. فصلنامه مدرس علوم انسانی، ویژه نامه مدیریت, ۵۵٫
دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی. (۱۳۸۷). چین. تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
رحیم پور, ع. (۱۳۹۲). بازار گردشگری چین، آشنایی با مقاصد و علائق گردشگران چینی. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
رمضانی, م. (۱۳۷۸). عوامل موثر بر افزایش سطح وفاداری مشتریان ایرانی هتل های ۵ ستاره تهران. پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد.
رهنورد, ف. ا. (۱۳۸۲). توانمندسازی کارکنان به سوی مشتری مداری، فصلنامه فرایند مدیریت و توسعه، تهران. سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، شماره ۵۹.
روستا، احمد و همکاران. (۱۳۸۳). مدیریت بازاریابی. تهران: انتشارات سمت.چاپ هفتم.
زمانی فراهانی, ه. (۱۳۷۹). ایران صنعت ایرانگردی و جهانگردی. تهران: چاپ اول، انتشارات زهد.
فهرست هتل ها: تهران. (۲۰۱۴, ۵ ۷). بازیابی در ۲۰۱۴، از جامعه هتل داران ایران: http://hoteldaran.com/fa-ir/hotels
فیض, د. ,طاهری, ح., زارعی,ع. (۱۳۹۰). کیفیت خدمات و رضایت مشتریان در صنعت هتلداری(مورد مطالعه: هتل های شهر مشهد). فصلنامۀ علمی پژوهشی کاوش های مدیریت بازرگانی، سال سوم (پاییز و زمستان ۱۳۹۰ )، شماره ۶, ۱۲۳-۱۴۹٫
کاووسی, ع., سقایی, م. (۱۳۸۸). روش های اندازه گیری رضایت مشتری. تهران: نشر آمه.
کریمی, م. (۱۳۸۲). اهمیت بخش اقتصادی بخش خدمات. مجله تعاون، شماره ۱۲۹, ۱۴-۱۶٫
گردشگری, م. (۱۳۹۳). درجه‌بندی مهمانخانه‌های کشور. تهران.
منابع خارجی
Albayrak, T., Caber, M. (2015). Prioritisation of the hotel attributes according to their influence on satisfaction: A comparison of two techniques. Tourism Management 46, 43-50.
Andrews, S. (2008). Text book of front office management and operation . New Dehli: Tata McGraw-Hill publishing company.
Associates, Economics Research. (۱۹۹۶). Retrieved from Retired from Survey of San Francisco, Conducted for the San Francisco Convetion and Visitors Bureau by Economics Research: www.sfvisitor.org/memberinfo/html/visitorstats.html
Barskey, J. & Nash, L. (1992). Customer Satisfaction: Applying Consepts to Industry Wide Measures. The Cornell Hotel and Resturant Administration Quarterly, 44(4), 173-183.
Chang, K. C. (1977). Food in Chinese culture: Anthropological and historical perspectives. New Haven: Yale University Press.
Chang, R. C.Y, Kivela, J.& Mak, A. H.N. (2010). FOOD PREFERENCES OF CHINESE TOURISTS. Annals of Tourism Research 37, no. 4, 989-1011.
(۲۰۰۶). China- The Asia and Pacific Intra-Regional Outband Series. Madrid. Spain: World Tourism Organization.
China´s new national tourism strategy set to increase outbound tourism. (۲۰۱۳). Retrieved from World Tourism Organization UNWTO: http://media.unwto.org/press-release/2013-03-25/china-s-new-national-tourism-strategy-set-increase-outbound-tourism
Chu, Raymond K.S. and Tat Choi. (2000). An Importance-performance Analysis of Hotel Selection Factors in the Hong Kong Hotel Industry: a comparison of Business and Leisure Travelers. Journal of Tourism Management, 21, 363-377.
Chu, T.Y. and Chui, R. (2001). Determinants of hotel guests’ satisfaction and repeat patronage in the Hong Kong hotel industry. Hospitality Management 20, 277-297.
Cobangolu, C., Kadir, Corbaci, Patrick J. Moreo, Yuksel, E. (2003). A Comparitive Study of Importance of Hotel Selection Components by Turkish Business Travelers. International Journal of Hospitality and Tourism Administration, 4, 1-22.
Daibi and Dujiang. (2004). Annuel Report of China Outbound, Tourism Development 2004, China-The Asia and the Pacific Intra-Regional Outbound Series, 2006. Retrieved from the World Tourism Organization’s (UNWTO): pub.unwto.org/WebRoot/Store/Shops/…/061204_china_extract.pdf
Dolincar, S., Otter, T. (2003). Which hotel attributes Matter? A review of Previous and a framework for future research in Griffin. T & Harris, R (eds.) proceeding of the 9th Annuel Conference of Asia Pacific Tourism Association(APTA), 176-188.
Eves, A., & Cheng, L. . (2007). Cross-cultural evaluation of factors driving intention to purchase new food products—Beijing, China and South-East England. International Journal of Consumer Studies, 31, 410–۴۱۷٫
Gronroos, C. (1990). Service management and marketing:management the moments of involvement and place attachment. Journal of Business Research, 59, 696-700.
Gu, H., Ryan, C. (2008). Chinese clientele at Chinese hotels—Preferences and satisfaction. International Journal of Hospitality Management 27, 337-345.
Hannan, S. K. (2000). A study on Preferred Hotel Attributes among Business Travellers. CHNE Hospitality Research Conference.
Hansen, P.R. & Jangeresyed, S. (2013). Review of China’s Outbound Travel Market 2013, Perspectives for Scandinavian City Tourism. Wonderful Copenhagen Research and Development, Chinavia Project.
Hayes, B. (1998). Measuring Customer Satisfaction. Milwaukee, WI: ASQ Quality Press.
HKTB. (۲۰۰۹). Retrieved from Dining in Hong Kong: Retrieved 8 September 2009, from <http://http://www.discoverhongkong.com/eng/dine-drink/index.jsp
How Chinese tourist Choose hotels. (۲۰۱۲, ۷ ۹). Retrieved 5 5, 2014, from Marketing in China: http://marketingtochina.com/effects-outbound-tourists-china-hotel/
Hsieh, A. T., & Chang, J. (2006). Shopping and tourist night markets in Taiwan. Tourism Management, 27(1), 138-145.
Huang, H.-C. (2012). Research on the Influential Factors of Customer Satisfaction for Hotels: The Artificial Neural Network Approach and Logistic Regression Analysis. Proceedings of the 2012 International Conference of MCSA, AISC 191, 441-448.
Kennedy, G., Nantel, G., & Shetty, P. (2004). Globalization of food systems in developing countries: A synthesis of country case studies.
Lam, T., Zhang, H. (1999). Service quality of travel agents: the case of travel agents in Hong Kong. Tourism Management 20, 341–۳۴۹٫
Li, G., Law, R., Vu, H. Q. & Rong J. (2013). Discovering the hotel selection preferences of Hong Kong inbound travelers using the Choquet Integral. Tourism Management 36, 321-330.

در مطالعه ای که طراحی شده بود تا مورد آزمون قرار دهد کارکرد توجه را در افراد افسرده خو و غیر افسرده خو و پارادایم مورد استفاده اجازه میداد که مورد آزمون قرار دهند فرایندی را که سروکار دارد با تداخل عاطفی و مهار عاطفی. مشارکت کننده افسرده خو هر دو تداخل بالا و سوگیری مهاری را برای عوامل منفی نشان میدادند اما برای عوامل مثبت چنین سوگیری را نشان نمیدادند. در مقابل مشارکت کنندگان غیر افسرده خو تداخلات عاطفی یا مهار عاطفی را برای عوامل مثبت و منفی نشان نمیدادند. علاوه بر این، در تمامی شرکت کنندگان سطحی از تداخل عاطفی با سطحی از مهار مرتبط بوده است (یورمن، یو و گاتلیب، ۲۰۰۵).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پژوهشی تحت عنوان تاثیر خلق منفی بر توجه بر روی ۶۰ دانشجو انجام شده است. در این پژوهش افراد را به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار دادند، به گونه ای که خلق منفی به گروه آزمایش القا داده میشد. به این ترتیب که موسیقی غمگینی را به همراه یادآوری یک تجربه غم انگیز زندگی به فرد ارائه میدادند، اما گروه گواه به تجربه ای که از لحاظ هیجانی کاملا خنثی بود فکر میکردند. پس از آن از مشارکت کنندگان در خواست شد که اسامی خاصی را در برش روزنامه شناسایی کنند. نتایج بیانگر این مطلب بود که افراد افسرده در مقایسه با افراد غیر افسرده واژه های هایلت شده را بهتر شناسایی میکردند (گیس^[۹۴]، ۲۰۰۵).
مطالعهای با هدف بررسی اعتبار دو عامل انتخاب شده از مقیاس نشخوار فکری پرسشنامه سبک های پاسخ به انجام رسید. این پژوهش دارای دو بخش بوده که در بخش اول پژوهش سه گروه از مشارکت کنندگان انتخاب شدند، که شامل افراد افسرده فعلی، افرادی که قبلا افسرده بودند و افراد دارای اضطراب اجتماعی و همچنین افراد سالم بودند. در این پژوهش به دنبال پاسخ گویی به این سوال بودند که آیا نشخوار فکری بین سه گروه مذکور متفاوت است و در مطالعه دوم به دنبال یافتن رابطه بین نشخوار فکری و سوگیری های مختلف شناختی در افسردگی بودند. نتایج بیانگر این مطلب بود که گروه افسرده فعلی نمرات نشخواری بیشتری نسبت به گروه های دیگر داشتند. در مطالعه دوم مشخص شد که افکار نشخواری با سوگیری حافظه رابطه معناداری ندارد، در حالی که با سوگیری توجه مربوط به چهره های غمگین رابطه دارد (یورمن، داکنه^[۹۵] و گاتلیب، ۲۰۰۶).
در همین راستا دونالدسون و همکاران (۲۰۰۷) در پی این هدف بودند که تعدادی از موضوعات که مشخص کننده سوگیری به اطلاعات منفی در افسردگی است را نشان دهند، وپاسخ های توجهی در افسردگی اساسی را مورد آزمون قرار دهند. همچنین در این پژوهش به بررسی نقش احتمالی نشخوار فکری در افزایش یا کاهش سوگیری توجه برای اطلاعات منفی پرداختند. به طور کلی یک طرح آزمایشی به انجام رسید جهت بررسی اثرات سبک پاسخ نشخواری و سبک پاسخ منحرف کننده حواس در توجه بیماران مبتلا به افسردگی و افراد سالم.توجه در این پژوهش با بهره گرفتن از برنامه دات پراب بررسی شد. یافته ها بیانگر این بود که سوگیری توجه برای اطلاعات منفی در افراد مبتلا به افسردگی وجود داشته و این سوگیری تحت تاثیر پاسخ های منحرف کننده حواس نبوده در حالی که با پاسخ های نشخواری مرتبط بوده است. به طور کلی نتایج بیانگر این مطلب بود که افسردگی با سوگیری به سمت اطلاعات منفی در ارتباط است و این سوگیری در افرادی که عادات نشخواری قوی تری دارند بیشتر است.
در یک مطالعه از برنامه ای به نام ای بی ام جهت اصلاح سوگیری توجه استفاده شد و آن را به عنوان یک واکسن شناختی در برابر افسردگی در نظر گرفتند. این برنامه قادر به کاهش متوسط خطر عود در بیماران افسرده بود. و یافته ها بیانگر این مطلب بود که ای بی ام ممکن است به عنوان واکسن شناختی در برابر افسردگی باشد و یک استراتژی مفید در پیشگیری ثانویه از بیماری بشمار آید (براونینگ^[۹۶] و همکاران، ۲۰۱۲).
در همین راستا اما تا حدودی متفاوت تر مطالعه ای دیگر با هدف دستکاری توجه انتخابی برای محرک های غمگین در علائم افسردگی انجام شد. در این مطالعه دانشجویان افسرده متوسط تا خفیف به طور تصادفی انتخاب شده و در دو گروه قرار گرفتند. یک گروه را در طول یک دوره دو هفتهای در ۴ جلسه تحت آموزش توجه قرار دادند و گروه دیگر هیچ آموزشی دریافت نکردند. شرکت کنندگان تحت آموزش توجه کاهش قابل توجهی در علائم افسردگی یشان نشان دادند. این تفاوت به واسطه تغییر در سوگیری توجه ایجاد شده. یافته ها نشان میدهد که سوگیری توجه ممکن است یک نقش علّی در تداوم علائم افسردگی داشته باشد (ولز و بورز، ۲۰۱۰).
مطالعه ای با هدف بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر کنترل خشم و کنترل توجه (متغیر کنترل توجه با بهره گرفتن از تکلیف استروپ قبل و بعد از آموزش مورد بررسی قرار گرفت) انجام گرفت. و این مطالعه بر روی ۱۰۱ مشارکت کننده انجام شده بود، (به این ترتیب که ۶۰ نفر از مشارکت کنندگان در گروه آزمایش به مدت ۸ هفته تحت آموزش ذهن آگاهی قرار گرفتند و ۴۱ نفر در گروه کنترل قرار گرفتند). یافته های این مطالعه دربردارنده داده هایی بود که چنین بیان می داشت که آموزش ذهن آگاهی به طور معناداری خشم و سوگیری توجه مرتبط با خشم مشارکت کنندگان را بهبود می بخشد (رودریگیوز^[۹۷] و همکاران، ۲۰۱۴).
در همین رابطه در پژوهشی با هدف بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر عملکرد توجه نوجوانان زندانی، مشخص شد که ذهن آگاهی در موارد استرس بالا به تبع استرس بالا، می تواند اختلال توجه را نیز بهبود بخشد (لئونارد^[۹۸] و همکاران، ۲۰۱۳)
در یک بررسی فراتحلیل که بر روی ۱۱۴۰ مشارکت کننده اجرا شد، برآورد اندازه اثر نشان داد که درمان ذهن آگاهی در حد متوسط برای بهبود اضطراب و خلق و خو موثر است (هافمن^[۹۹] و همکاران، ۲۰۱۰).
در همین راستا مطالعهای توسط فینوکن^[۱۰۰] و استوارت^[۱۰۱]، (۲۰۰۶) به انجام رسیده است. در این پژوهش افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب در یک مصاحبه کیفی شرکت کرده و پرسشنامه های افسردگی بک و اضطراب بک را نیز تکمیل کردند سپس تحت آموزش ذهن آگاهی قرار گرفتند. یافته ها بیانگر این مطلب بود که کاهش قابل توجهی در افسردگی ۷۲% افراد و اضطراب ۶۳% افراد مشاهده شده است. اعتقاد بر این است که ذهن آگاهی از این جهت منجر به بهبود افسردگی و اضطراب افراد شده است که به جای به چالش کشیدن باورها در مورد نگرانی ها و به جای تغییر جهت افکار و اجتناب از آنها به فرد کمک میکند با توجه آگاهانه به این افکار و بدون قضاوت درباره افکار با آنها رو به رو شود.
در مطالعه ای نقش پیش بینی کننده دات پراب با چهره های هیجانی و دات پراب با سایر تصاویر هیجانی مور مقایسه قرار گرفت. در این پژوهش یافته ها بیانگر این مطلب بود که هر دو نوع تکلیف دات پراب قادر به پیش بینی افسردگی بوده البته دات پراب با چهره های هیجانی به صورت دقیق تر قادر به پیش بینی افسردگی است. همچنین مشخص شد که سوگیری توجه به میزان قابل توجهی با افسردگی در ارتباط است (آجیلچی و نجاتی، ۲۰۱۳).
با مروری که تاکنون بر ادبیات پژوهشی صورت گرفت میتوان چنین بیان داشت که در طول چند دهه گذشته پژوهش های وسیعی در جهت شناسایی عوامل موثر در شروع و نگهداری افسردگی صورت گرفته است. که بخش عظیمی از این پژوهش ها توسط نظریه شناختی هدایت شده است. بسیاری نظریه پردازان شناختی بیشتر تاکیدشان بر جنبه های مختلف پردازش اطلاعات میباشد. تا آنجا که بک (۱۹۶۷، ۱۹۷۶) و تیزدل (۱۹۸۸) بر این باورند که افراد مبتلا به اختلال افسردگی در تمامی جنبه پردازش اطلاعات (از جمله تفسیر، توجه و ادراک) از خود سوگیری نشان میدهند. در این راستا اوریت، دکی و کاستر (۲۰۱۴) به این نتیجه دست یافتند که موقعیتی از توجه انتخابی همواره با سوگیری در تفسیر همراه است که این نیز به نوبه خود با سوگیری متجانس با حافظه همراه است. به این ترتیب به نظر میرسد که حالات متجانس سوگیری پردازش اطلاعات یکی از ویژگی های قوی افسردگی است و نقش اساسی در تداوم اختلال دارد (کلوف و همکاران، ۲۰۰۸). در رابطه با سوگیری توجه در افراد افسرده در ابتدا چنین تصور میشد که افراد افسرده به واژه ها با مفهوم افسرده کننده بیشتر از واژه های شاد یا خنثی توجه میکنند. در حالی که در پژوهش گاتلیب و همکاران (۱۹۸۸) خلاف این امر ثابت شد و چنین بیان شد که افراد افسرده سوگیری توجه مثبت خود را از دست داده اند، در حالی که این نوع سوگیری مشخصه افراد غیر افسرده است (یورمن و گاتلیب، ۲۰۰۷). در سالهای اخیر علاوه بر جنبه های پردازش توجهی، بررسی افکار ناخواسته و نقش آن در دوام اختلالات هیجانی، مورد توجه قرار گرفته است. از جمله افکار ناخواسته در اختلال افسردگی نشخوار فکری است که جز مؤلفه های مهم در شروع و تداوم افسردگی به شمار میرود. البته بهتر است چنین بیان کنیم که افسردگی، تمرکز بر روی افکار منفی را بیشتر میکند و به نشخوار فکری میانجامد و این خود منجر به تداوم افسردگی میشود (بهرامی، قادر پور و مرزبان، ۱۳۸۸). همچنین در این راستا پژوهش باقری نژاد و همکاران (۱۳۸۹) بیانگر این مطلب بوده است که علاوه بر وجود رابطه بین افسردگی و نشخوار فکری، سوگیری توجه منفی با افزایش نشخوار فکری همراه بوده است در حالی که سوگیری توجه مثبت با نشخوار فکری رابطه معکوس دارد. به گونه ای میتوان چنین بیان داشت که بیماران افسرده ای که نشخوار فکری دارند، با احتمال قوی تری سوگیری توجهی به سمت اطلاعات منفی در راستای ارزیابی از خود نشان میدهند (دونالدسون و همکاران، ۲۰۰۷). با توجه به آنچه که تاکنون بیان شد میتوان چنین تصور کرد که به واسطه تغییر در سوگیری توجه و نشخوار فکری میتوان کاهش قابل توجهی را در علائم افسردگی بوجود آورد در این راستا ولز و بورز (۲۰۱۰) مشارکت کنندگان در پژوهش خود را تحت آموزش توجه قرار دادند و به نتایج قابل قبولی دست یافتند. و همچنین در پژوهشی مشابه که توسط براونینگ و همکارانش (۲۰۱۲) به انجام رسید مشخص شد که با اصلاح سوگیری توجه میتوان امکان خطر عود افسردگی را به میزان قابل توجهی کاهش داد. علاوه بر این در رابطه با ذهن آگاهی هم پژوهش های در خور توجهی به انجام رسیده است. به گونه ای که بررسی های انجام شده توسط پژوهشگران نشان داده است که آموزش ذهن آگاهی سوگیری توجه افراد با استرس بالا (لئوناردو و همکاران، ۲۰۱۳) و همچنین سوگیری توجه در افراد پرخاشگر را (روریگیوز وگا، ۲۰۱۴) تحت تاثیر قرار داده است.
بنابراین با توجه به مستندات ارائه شده و از آن جهت که صاحب نظران توجه را به عنوان یکی از مؤلفه های بنیادی ذهن آگاهی در نظر گرفته اند (شاپیرو و همکاران، ۲۰۰۶) میتوان چنین پنداشت که آموزش ذهن آگاهی قادر به تغییر در سوگیری توجه و به تبع آن قادر به کاهش علائم افسردگی خواهد بود.
فصل سوم
روش پژوهش
۱-۳-مقدمه
در این فصل طرح کلی پژوهش، جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری، ابزار مورد استفاده و پایایی و روایی بزار، شیوه اجرای پژوهش، روش های آماری مورد بررسی قرار میگیرد.
۲-۳-طرح پژوهش
با توجه به هدف پژوهش حاضر یعنی، تعیین اثربخشی ذهن آگاهی بر نشخوار فکری و پردازش توجهی در افراد افسرده، این پژوهش در قالب طرح های شبه آزمایش از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است.
۳-۳-جامعه پژوهش
جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان است که با تشخیص افسردگی اساسی به مرکز مشاوره دانشگاه مراجعه کرده بودند.
۴-۳-حجم نمونه و روش نمونه گیری
۳۵ نفر از افراد جامعه به دلیل وجود محدودیت در یافتن افراد افسرده به صورت در دسترس انتخاب شدند. و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل گماشته شدند. لازم به ذکراست که در این مطالعه جهت اطمینان از افسرده بودن افراد، از آنها مصاحبه تشخیصی براساس ملاک های DSM-IV به عمل آمد که در طی انجام مصاحبه ۵ نفر از افراد کنار گذاشته شدند. در تشخیص های افتراقی مشخص شد که ۲ نفر از مشارکت کنندگان مبتلا به افسردگی سوگ بوده و ۳ نفر هم تحت درمان با دارو بوده اند.
۵-۳-ابزار پژوهش
در پژوهش حاضر برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه افسردگی بک ۲، مقیاس پاسخ های نشخواری نولن هوکسما، وآزمون رایانه ای دات پراب استفاده شد.
۱-۵-۳-آزمون افسردگی بک ۲
پرسشنامه افسردگی بک در سال ۱۹۹۶ توسط بک، استر و براون تهیه شد. این آزمون دارای ۲۱ ماده است و هر ماده دارای چهار جمله است که هر کدام علامتی از افسردگی را از صفر تا سه درجه بندی میکنند. اعتبار و پایایی پرسشنامه بک مکرراً مورد بررسی قرار گرفته که نتایج آن در سطح بالایی گزارش شده است. بک و همکارانش در سال ۱۹۹۸ ضریب پایایی همسانی درونی ماده های پرسشنامه را از (۷۳%) تا (۸۶%) گزارش کرده اند. در یک نمونه ایرانی، نیز پایایی قابل توجهی برای این پرسشنامه گزارش شده است (فتی، ۱۳۸۲). همچنین در پژوهش حاضر ضریب همسانی درونی برای این پرسشنامه به ترتیب در پیش آزمون و پس آزمون (۹۳%)، (۸۸%) محاسبه شده است.
۲-۵-۳-مقیاس پاسخ های نشخواری
نولن هوکسما و مارو (۱۹۹۱) پرسشنامه ای خود آزما تدوین کردند که چهار نوع متفاوت از واکنش به خلق منفی را مورد ارزیابی قرار میداد. این پرسشنامه از دو مقیاس پاسخ های نشخواری و پاسخ های منحرف کننده حواس تشکیل شده است. و۲۲ عبارت دارد که از پاسخ دهندگان خواسته میشود که هر کدام را در مقیاسی از ۱ تا ۴ درجه بندی کنند (ترینر، گنزالز، و نولن هوکسما، ۲۰۰۳). بر پایه شواهد تجربی، این مقیاس پایایی درونی بالایی دارد. ضریب آلفای کرونباخ در دامنه ای از ۸۸% تا ۹۲% قرار دارد. در نمونه ایرانی نیز از پایایی مناسبی برخوردار است (باقری نژاد و همکاران، ۱۳۸۹). همچنین در پژوهش حاضر ضریب همسانی درونی برای این مقیاس به ترتیب در پیش آزمون و پس آزمون (۹۲%)، (۸۳%) محاسبه شده است.
۳-۵-۳-آزمون رایانه ای دات پراب
دات پراب تکلیفی است که به وسیله روانشناسان شناختی به منظور ارزیابی توجه انتخابی، مورد استفاده قرار گرفت و توسط مک لئود، متیوس و تاتا توسعه یافت. تکلیف دات پراب در حداقل ۱۰۰ مطالعه مورد استفاده قرار گرفته است (بارهیم، ۲۰۰۷، به نقل از استوگارد، ۲۰۰۹). در بسیاری از موارد تکلیف دات پراب برای ارزیابی توجه انتخابی به محرک های تهدید کننده در افرادی با اختلال اضطرابی مورد استفاده قرار گرفته است. سوگیری ها در اختلالات دیگر مانند افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه و دردهای مزمن با این پارادایم مورد بررسی قرار گرفته است (همان).
در این تکلیف ابتدا شرکت کنندگان در مقابل یک صفحه نمایشگر رایانه قرار داده شدند. مشارکت کنندگان به محرک ثابت وسط صفحه رایانه نگاه میکنند. بعد از یک ثانیه، این محرک حذف شده و به جای آن دو تصویر، یکی در سمت چپ و دیگری در سمت راست ارائه میشوند (به عنوان مثال یک تصویر با ظرفیت منفی و یک تصویر با ظرفیت مثبت) پس از تاخیر کوتاهی (۶۰۰ میلی ثانیه) این دو تصویر حذف و روی صفحه یک نقطه نورانی به طور تصادفی در محل یکی از تصاویر ظاهر میشود و به مدت ۱۲۰۰ میلی ثانیه باقی میماند. از مشارکت کننده خواسته میشود در صورت مشاهده نقطه در سمت راست با حداکثر سرعت ممکن کلید ctrl سمت راست صفحه کلید را و در صورت مشاهده آن در سمت چپ کلیدctrl سمت چپ صفحه کلید را فشار دهد. در پژوهش حاضر ۲۰ تصویر با بار عاطفی مثبت و منفی انتخاب شدند و سپس با بهره گرفتن از نرم افزار اپن سسامی^[۱۰۲] به صورت جفت تصاویر در سمت چپ و راست نقطهی ثابت به فاصله ۳ سانتی متر قرار داده شدند (به توصیهی مکلئود، متیوس و تاتا، ۱۹۸۶). ترتیب ارائه این تصاویر برای هر مشارکت کننده متفاوت و به صورت تصادفی بوده است. بر این اساس این برنامه با ۴۰۰ کوشش به انجام رسید. لازم به ذکر است که در این پژوهش به این دلیل برای بررسی توجه از دات پراب با تصاویر محرک به جای کلمات محرک استفاده شد که ممکن است به کار بردن کلمات محرک از نظر اعتبار محدودیت هایی داشته باشد. مشخص شده است که در پژوهش های که از تصاویر چهره ای به عنوان محرک دات پراب استفاده کرده اند، نتایج مطالعات بهتر از مطالعاتی بوده که از کلمات بهره برده اند (سرافراز، تقوی، گودرزی و محمدی، ۱۳۸۸).
۶-۳-روش اجرا
پس از انجام هماهنگی های لازم با مرکز مشاوره دانشگاه شهید باهنر کرمان ابتدا آزمون افسردگی بک بر روی ۴۵ نفر از مراجعین انجام شد. و سپس ۳۵ نفر که نمره ۱۳ و بالاتر داشتند در دو گروه مداخله و کنترل گنجانده شدند. گروه دوم جهت اطمینان از اینکه عاملی غیر از ذهن آگاهی بر گروه اول اثر گذار نباشد، انتخاب شد. لازم به ذکر است که از هر مشارکت کننده مصاحبه روانشناسی مختصری گرفته شد. افراد هر گروه همچنین مقیاس نشخوار فکری را تکمیل کرده و تکلیف دات پراب را نیز اجرا کردند. بعد از طی کردن این مراحل از میان دو گروه مورد بررسی، گروه کنترل جزوه ای را در رابطه با افسردگی (که مشتمل بر اطلاعاتی راجع به چگونگی شروع و سیر افسردگی، علت های آن، برخی درمان های رایج آن و غیره) بود دریافت کردند و گروه مداخله تحت آموزش ذهن آگاهی در ۸ جلسه قرار گرفتند. در پایان بر روی افراد هر سه گروه مذکور پس آزمون اجرا شد. لازم به ذکر است که پرسشنامه افسردگی قبل از مداخله دو بار به فاصله دو هفته بر روی مشارکت کنندگان اجرا شدند.
۷-۳-شرح جلسات آموزش ذهن آگاهی
ذهن آگاهی چنانچه کابات-زین میگوید به معنی توجه کردن به طریق خاص، معطوف به هدف، در زمان حال و بدون قضاوت است. در ذهن آگاهی به فرد آموزش داده می شود که در هر لحظه از حالت ذهنی خود آگاهی داشته باشد و توجه خود را به شیوه های مختلف ذهنی خود متمرکز نماید. به این طریق فرد قادر خواهد بود بر افکار، رفتار و هیجانات خود مدیریت داشته باشد و به تنظیم آنها بپردازد. آنچه افراد را از لحاظ روانی در برابر افسردگی آسیب پذیر میکند قابلیت دسترسی آسان به افکار، خاطره ها و نگرش های منفی است، به هنگامی که خلق پایین است. در واقع ذهن آگاهی مهارتی است که به ما اجازه می دهد که در زمان حال حوادث را کمتر از آن میزان که ناراحت کننده اند دریافت کنیم. وقتی ما نسبت به زمان حال آگاه هستیم دیگر توجه ما روی گذشته یا آینده درگیر نیست این در حالی است که بیشتر مشکلات روانی ناشی از تمرکز بر گذشته خود است (کابات-زین، ۲۰۰۲). بر این اساس در پژوهش حاضر از روش درمانی ذهن آگاهی استفاده شد.
تعداد جلسات آموزش برای گروه آزمایش، هشت جلسه ۹۰ دقیقه ای آموزش گروهی بود که در هفته یک بار برگذار می شد. شرح جلسات بدین گونه است:
جلسه اول: اجرای پیش آزمون و مصاحبه بالینی مختصر، برقراری ارتباط، مفهوم سازی و لزوم استفاده از آموزش ذهن آگاهی.
جلسه دوم: آموزش جستجو حس های فیزیکی (شنوایی، چشایی و غیره) و تمرکز برآنها و تکلیف خانگی ذهن آگاهی خوردن (خوردن با آرامش و توجه به مزه و منظره غذا).
جلسه سوم: مرور جلسه قبل و دادن گزارش درباره تکلیف خانگی. آموزش تن آرامی و مرور بدن برای ۱۴ گروه از عضلات شامل ساعد، بازو،انگشتان پا، عضله پشت ساق پا، ساق پا، ران ها، شکم، قفسه سینه، شانه ها، گردن، لب، چشم ها، آرواره ها و پیشانی. تمرین خانگی مرور بدن.
جلسه چهارم: مرور جلسه قبل و دادن گزارش درباره تکلیف خانگی. آموزش ذهن آگاهی تنفس، آموزش تکنیک دم و بازدم همراه با آرامش و بدون تفکر در مورد امور دیگر. تمرین خانگی ذهن آگاهی تنفس.
جلسه پنجم: مرور جلسه قبل و دادن گزارش درباره تکلیف خانگی. آموزش توجه به ذهن، افکار مثبت و منفی و اینکه صرف نظر از خوشایند و ناخوشایند بودن به آنها اجازه ورود به ذهن را بدهند و به آسانی و بدون قضاوت آنها را از ذهن خارج کنند. تکلیف خانگی توجه به ذهن و نوشتن رویدادها و تجربیات مثبت بدون قضاوت در مورد آنها.
جلسه ششم: مرور جلسه قبل و انجام تمرین مرور بدن. تکلیف خانگی نوشتن رویداد و تجربیات منفی بدون قضاوت درمورد آنها.
جلسه هفتم: ذهن آگاهی کامل. تکرار جلسات ۳، ۴، ۵ هرکدام به مدت ۳۰ دقیقه.
جلسه هشتم: جمع بندی جلسات آموزشی و اجرای پس آزمون (آزاد مرزآبادی، مقتدائی و آریا پوران، ۱۳۹۲).
۸-۳-تجزیه و تحلیل داده ها
بعد از جمع آوری داده ها، جهت تجزیه و تحلیل داده ها وارد نرم افزار Spss شدند و ابتدا روش های آماری توصیفی از جمله میانگین، انحراف استاندارد، فراوانی و درصد فراوانی استفاده شد و سپس روش های آمار استنباطی مورد استفاده قرار گرفت. به این ترتیب که از طرح اندازه گیری مکرر با یک عامل بین گروهی (گروه) و عوامل درون گروهی (افسردگی، نشخوار فکری، سوگیری توجه نسبت به محرک های مثبت و سوگیری توجه نسبت به محرک های منفی) استفاده شد.
فصل چهارم
یافته های پژوهش