‌بنابرین‏ با توجه به هشدارهای رهبر عظیم­الشأن انقلاب، به­منظور جلوگیری از پیری جمعیت و کاهش نیروی انسانی جوان، خلاق و پویا باید تمهیداتی اندیشید تا برنامۀ تنظیم خانواده را اصلاح کرد.

موضوع بحث در این پایان نامه نظر اسلام و فقهای امامیه در خصوص کنترل جمعیت ‌می‌باشد، با فرض بر این­که فرزندآوری یک ثروت روحی و روانی برای پدر و مادر و جامعه ‌می‌باشد.

بیان مسئله

ما در این تحقیق برانیم که زمینه ­های فقهی فرزندآوری در اسلام را بررسی کنیم. فرهنگ کم­فرزندی یا تک­فرزندی باید تغییر کند وتبدیل به فرهنگی شود که هر خانواده با توجه به شرایط اقتصادی ورفاهی که دارد فقط به تک­فرزندی فکر نکند این هدف نیازمند فرهنگ­سازی وسیعی است، که تهدید جمعیتی فعلی را خنثی کند.

برخی کوشیده­‌اند به نام ادله برون­دینی یا درون­دینی، به ضرورت کنترل جمعیت در همه‌ شرایط حکم نمایند؛ این در حالی است که منابع دینی، اعم از منابع دین مسیحیت، یهودیت و اسلام انسان­ها را به ازدیاد نسل و کثرت جمعیت تشویق می‌کنند.

در این نوشتار درصدد آن هستیم تا دیدگاه متفکران مسلمان را بررسی کرده و حقیقت امر در خصوص کنترل یا عدم کنترل جمعیت را از درون منابع دین اسلام کشف کنیم. طبیعتاً در بین آیات قرآن و روایات نیز به دو دسته دلیل گوناگون برخورد می‌کنیم. دسته‌ای از آیات و روایات که مشوّق کنترل جمعیّت و کم بودن زاد و ولد هستند و دسته‌ای دیگر که به زاد و ولد بیشتر تشویق نموده و با کنترل جمعیّت مخالف هستند. در ادامه این نوشتار با جمع این دو گروه از آیات و روایات و دیدگاه فقهای شیعه در این خصوص را بررسی خواهیم کرد.

سؤالات تحقیق:

1. 1. مبانی فقهی و نظری کنترل جمعیت در اسلام چیست؟

1. 1. مبانی نظری و فقهی افزایش جمعیت در اسلام چیست؟

1. جایگاه فرزندآوری در اسلام و فقه امامیه کجاست؟

فرضیات تحقیق:

1. 1. مبانی فقهی و نظری کنترل جمعیت، در فقهای شیعه برداشت عده­ای از فقها از پاره­ای از آیات و استناد به بعضی روایات ‌می‌باشد.

1. 1. فقهای شیعه در زمینه افزایش جمعیت همواره نظر مساعد داشته اند و این برداشت مبتنی به پاره­ای از آیات و روایت­هایی از پیامبر و ائمۀ معصومین ‌می‌باشد.

1. یکی از اهداف افزایش جمعیت در دیدگاه فقها و متفکران اسلامی و شیعی، بزرگ شدن امت اسلامی بوده؛ که در حال حاضر از آن به رابطه ازدیاد جمعیت و اقتدار ملی یاد ‌می‌کنند. افزایش جمعیت همراه با کیفیت و پرورش فرزندانی پاک و صالح مایۀ افتخار، بالندگی و پویایی جامعۀ اسلامی ‌می‌باشد.

اهداف و ضرورت­های انجام تحقیق:

هدف از نگارش این پایان نامه بررسی این موضوع است که در فقه شیعه در خصوص افزایش جمعیت چه مطالب و توصیه ­هایی شده، به عبارت دیگر دیدگاه فقها در این بحث چه بوده است و جایگاه فرزند و فرزندآوری در اسلام و فقه شیعه چه جایگاهی است و کلیۀ ادلۀ دینی و فقهی و موافقان کنترل جمعیت در این پایان نامه مورد بررسی و تحقیق قرار ‌می‌گیرد.

پیشینۀ تحقیق:

کتاب «تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه» با موضوع گفت­وگو با اندیشمندان علوم انسانی و اسلامی درباره تغییرات جمعیتی، که از یک «مقدمه» و چهارده بخش تشکیل شده است که برخی از عناوین آن عبارتند از:

مبانی فقهی تغییرات جمعیتیتدوین آیت­الله عباس کعبی؛

ضرورت تدوین نظریه جمعیتی اسلام از محمدرضا زیبایی­نژاد؛

سیاست­های جمعیتی از منظر اسلامتألیف میرصالح حسینی؛

بررسی ابعاد سیاست­های جمعیتی با رویکرد دینیبه قلم محمدرضا ضمیری؛

همچنین از مقالات زیر:

۱- محمد ولی علیئی، تأثیر آموزه‌ها و فتاوای شیعی در رشد و کنترل جمعیت، شیعه شناسی، ش۱۲

۲- ناصر مکارم شیرازی، اسلام به جمعیت از دیدگاه کیفیت می‌نگرد نه کمیت، تدبیر، ش۳۴

۳- حسین نوری همدانی، کنترل جمعیت، فقه اهل­بیت، ش۳۳

۴-محمد مؤمن­قمی، سخنی در تنظیم خانواده، فقه اهل­بیت، ش۸

و با توجه به موضوع تحقیق از کتب و منابع فقهی شیعه استفاده می شود:

1. کتاب اصول کافی:

نوشتۀ احمد بن یعقوب کلینی در جلد ۵ در باب فضل­الولد اشاراتی مبنی بر استحباب فرزندآوری و جایگاه فرزند در اسلام و ازدواج با همسرانی ولود و ودود که به معنای بسیار فرزند آوردن و بسیار مهربان بودن با همسر ‌می‌باشد. و هم­چنین در این باب به آیات قرآن در این مورد و هم­چنین روایات پیامبر و ائمۀ معصومین اشاره شده است.

1. کتاب وسایل­الشیعه:

نوشتۀ الحر العاملی در جلد ۱۴ باب ۱۷ اشاراتی بر احادیثی که در آن پیامبر، مؤمنان را تشویق و ترغیب به ازدواج می­ کند. و هم­چنین احادیثی که پیامبر اکرم می­فرماید: «من در روز قیامت به کثرت امتم افتخار می­کنم حتی به بچۀ سقط شده.»

و هم­چنین روایاتی که رسول خدا می­فرماید: «با دختران باکره ازدواج کنید.» الی آخر…

از نظر نویسندۀ کتاب علاوه بر این­که ازدواج نه­تنها سنت قطعی و مطلوب از نظر پیامبر است، بلکه اصل فرزندآوری نیز یک ارزش و مستحب به شمار می ­آید.

1. کتاب بحارالانوار:

نوشتۀ محمدباقر مجلسی جلد ۱۰۱ به­رغم این­که فرزندآوری و تکثیر اولاد از نظر اسلامی امری شناخته شده و مورد تأیید بوده است اما برخی از احادیثی که از پیامبر اکرم ‌در مورد خانوادۀ کم­جمعیت بیان شده است، از مهم­ترین روایتی است که طرفداران کنترل جمعیت بدان استناد کرده ­اند.

1. کتاب کاهش جمعیت ضربه­ای سنگین به پیکر اجتماع:

نوشتۀ علامه حسینی تهرانی. نویسنده در این کتاب در باب نکاح و استحباب آن و هم­چنین جایگاه و اهمیت فرزندآوری در اسلام از منظر آیات و روایات بحث نموده است. از نظر شخص نویسنده کلیۀ برنامه­ هایی که در ایران چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب در رابطۀ با کنترل جمعیت صورت گرفته، همگی ناشی از نقشه­های اجانب و بیگانگان برای از بین بردن امت اسلامی و به­ ویژه جمعیت ناب و شیعۀ سرزمین مقدس ایران است.

و هم­جنین نویسنده به مسئلۀ جمعیت علاوه بر رویکرد فقهی از دیدگاه بین ­المللی و جهانی هم نگریسته و مسئلۀ جمعیت را یک پارامتر بسیار قوی در اقتدار ملی هر کشوری می­داند.

و… و…

ساختار تحقیق

این تحقیق شامل چهار فصل است:

در فصل اول پس از بیان کلیاتی چون سؤالات و فرضیات و پیشینۀ تحقیق به تبیین برخی اصطلاحات اساسی پرداخته­ایم.