-
- حلّی، جعفر بن حسن. شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. ج۳، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ه.ق.
-
- حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی. تحریر الأحکام الشرعیه علی مذهب الإمامیه. ج۴، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام، چاپ اول، ۱۴۲۰ه.ق.
-
- ————————–. قواعد الکلام فی معرفه الحلال و الحرام. ج۲، قم: انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۳٫ق.
-
- سعدی، ابو جیب. القاموس الفقهی لغهً و اصطلاحاً. دمشق: دار الفکر، چاپ دوم، ۱۴۰۸ه.ق.
-
- سلّار، حمزه بن عبد العزیز. المراسم العلویه و الأحکام النبویه. قم: منشورات الحرمین، چاپ اول، ۱۴۰۴ه.ق.
-
- صدر، محمد باقر. اقتصادنا. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۷ه.ق.
-
- صیمری، مفلح بن حسن(حسین). غایه المرام فی شرح شرائع الإسلام. ج۴، بیروت: دار الهادی، چاپ اول، ۱۴۲۰ه.ق.
-
- طرابلسی، ابن براج. المهذب. ج۱، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۴۰۶ه.ق.
-
- ————. المهذب. ج۲، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۴۰۶ه.ق.
-
- طوسی، محمد بن حسن. المبسوط فی فقه الإمامیه. ج۳، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه، چاپ سوم، ۱۳۸۷ه.ق.
-
- —————. النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی. بیروت: دار الکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ه.ق.
-
- عاملی، زینالدین بن علی. الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (المحشی کلانتر). ج۲، قم: انتشارات داوری، چاپ اول، ۱۴۱۰ه.ق.
-
- —————-. مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الإسلام. ج۱۲، قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه، چاپ اول، ۱۴۱۳ه.ق.
-
- عاملی، محمد بن مکی. الدروس. ج۳، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، ۱۴۱۷ه.ق.
-
- ————–. اللمعه الدمشقیه فی الفقه الإمامیه. بیروت: دار الاسلامیه، چاپ اول، ۱۴۱۰ه.ق.
-
- عبدالمنعم، محمود عبدالرحمن. معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیه. ج۳، قاهره: دار الفضیله، بیتا
-
- فیاض کابلی، محمد اسحاق. الأراضی. قم: دارالکتاب، چاپ اول، ۱۴۰۱ه.ق.
-
- کرکی، علی بن حسین. جامع المقاصد فی شرح القواعد. ج۷، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۴۱۴ه.ق.
-
- کلینی، ابو جعفر. الکافی. ج۱، تهران: دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ه.ق.
-
- مشکینی، علی. مصطلحات الفقه. قم: نشر الهادی، چاپ دوم: ۱۳۷۹ه.ش.
-
- معلوف، لویس. المنجد – فی اللغه. تهران: انتشارات اسماعیلیان، چاپ اول، ۱۳۶۲ه.ش.
-
- مفید بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان. المقنعه. قم: انتشارات کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ه.ق.
-
- موسوی خمینی، سید روحاله. تحریر الوسیله. ج۲، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول، بیتا.
-
- ——————. کتاب البیع. ج۱، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره، چاپ اول، ۱۴۲۱ه.ق.
- نجفی، محمد حسن. جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. ج۳۸، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ه.ق.
ج. منابع انگلیسی
- S.Lowe, John. Oil and Gas Law in nutshell, West Academic Publishing, 6th Edition, 2014
د. مقالات
-
- شافع، میر شهبیز. «مالکیت خصوصی بر منابع نفت و گاز در حقوق ایالات متحده آمریکا». مجله پژوهشهای حقوقی. ۱۶(۱۳۸۸): ۳۵۵-۳۷۸
-
- عباسی داکانی، خسرو. «تئوری عمومی حق مالکیت (بخش نخست)». مجله کانون. ۸۱و۸۲ (۱۳۸۷): ۸۷-۱۱۴
- کاشانی، جواد. «وضعیت حقوقی منابع نفت و گاز واقع در مرز بین کشورها». مجله حقوقی بینالمللی. ۳۹(۱۳۸۷): ۱۶۵-۲۲۰
Abstract
Oil and gas are valuable properties found in governmental properties, public properties or private properties. The issue of ownership these valuable sources has been challenged in jurisprudence and legal systems. The main question of the research is what are types of available theories about ownership oil and gas? By surveying jurisprudence and legal sources, we find that there have been five theories in jurisprudence that one of them is accepted in Iran and another one is accepted in America. Also, there is a sixth theory that used exclusively in America. In jurisprudence, some know the oil mines amongst spoils (Anfal), and some know them as public wealth that in the first case, the oil mines are possessed by government and they are possessed by “public ownership” in the second case. In both theories, authority and management of mentioned mines are undertook by government, and the government is duty bound to expend the profits of these mines in the direction of improving the society. In Iranian law, following the article 44 and 45 of constitution, the theory of “public ownership” has been accepted. the third theory, which is the well-known idea of jurists, knows the mines “allowable properties” (Mubah). Fourth and fifth theories are detailed that having been mentioned about ownership of these mines. According to first detail, if oil and gas are found in governmental lands, the government is its owner, and if they are found in public lands, their ownership are public , and if they are found in private lands, they will be amongst “allowable properties”(Mubah). Also, according to second detail, oil founded in everyone’s land is possessed by owner of the land; whether its owner is government or person. This theory is one of two common theories in American law means “ownership in place”. Sixth theory, also, is “non-ownership” used exclusively in American law.
Keywords: oil and gas, ownership, mine, jurisprudence and iranian law and common law.
The University of Qom
Faculty of Law
Thesis
For Degree of Master of science (MSC)
In Private Law
Title:
The Theories of Ownership of Oil and Gas,
Comparative Study in jurisprudence,
Iranian and American law
Supervisor:
-
- ناصر کاتوزیان، اموال و مالکیت، چاپ سی و یکم، (تهران: نشر میزان، ۱۳۸۹ه.ش.)، ص ۱۱۰ ↑
-
- لسان العرب، ذیل ماده «ملک» – محمود عبدالرحمن عبدالمنعم، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیه، (قاهره: دار الفضیله، بیتا)، ج۳، ص۳۵۱ ↑
-
- المنجد، ذیل لغت «ملک» ↑
-
- علی مشکینی، مصطلحات الفقه، چاپ دوم، (قم: نشر الهادی،۱۳۷۹ه.ش.)، ص۵۱۴ ↑