ج) روش تنصیف^[۳۷]
این روش برای تعیین هماهنگی درونی یک آزمون به کار می‌رود. برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد با این روش، سؤال‌های (اقلام) یک آزمون را به دو نیمه تقسیم نموده و سپس نمره سؤال‌های نیمه اول و نمره سؤال‌های نیمه دوم را محاسبه می‌کنیم. پس از آن همبستگی بین نمرات این دو نیمه را بدست می‌آوریم. ضریب همبستگی به دست آمده برای ارزیابی قابلیت اعتماد کل آزمون مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد کل آزمون از فرمول -اسپیرمن- براون- برای این مورد استفاده می‌شود:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(۱+همبستگی بین دو نیمه) / ۲ * همبستگی بین دو نیمه = ضریب قابلیت اعتماد کل آزمون
برای مثال آزمونی با ۸۰ سؤال به ۳۵ دانشجوی سال اول ارائه شده است. آزمون به دو نیمه (۴۰ سوال) تقسیم شده است. همبستگی میان نمرات دو تست r=0.7 می‌باشد. قابلیت اعتماد کل آزمون به قرار زیر است:

۲*۰٫۷ / (۱+۰٫۷) = ۰٫۸۲

= ضریب قابلیت اعتماد کل آزمون

د) روش کودر- ریچاردسون
کودر و ریچاردسون دو فرمول را برای محاسبه هماهنگی درونی آزمون‌ها ارائه نموده‌اند. فرمول اول برآوردی از میانگین ضرایب قابلیت اعتماد برای تمام طرق ممکن تنصیف (دو نیمه کردن) را به دست می‌دهد. این ضریب برابر است با:
رابطه (۴-۱) که در آن :
n تعداد سوال ها – p نسبت پاسخ‌های صحیح – q نسبت پاسخ‌های غلط – واریانس نمرات کل
فرمول دوم: برای استفاده از فرمول دوم باید سطح دشواری سوال های آزمون یکسان باشد:
رابطه (۴-۲)
که در آن :
n تعداد سوال ها – واریانس نمره های کل – میانگین نمرات
برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد با این روش، نیازی به داشتن نسبت پاسخ‌های صحیح و غلط نیست، بلکه در دست داشتن واریانس نمره های کل و میانگین نمرات کفایت می‌کند.
برای مثال، آزمونی دارای ۴۰ سوال است. این آزمون به گروهی از دانش آموزان داده شده است. میانگین نمره های آزمون ۲۵ و واریانس کل ۲۶ محاسبه شده است. سطح دشواری سوال ها نیز یکسان است. ضریب قابلیت اعتماد این آزمون را محاسبه کنید:
ه‍) روش آلفای کرونباخ
یکی دیگر از روش‌های محاسبه قابلیت اعتماد استفاده از فرمول کرونباخ است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامه‌ها یا آزمون‌هایی که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می‌کند بکار می‌رود. در این گونه ابزارها، پاسخ هر سوال می‌تواند مقادیر عددی مختلف را اختیار کند.
برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره های هر زیر مجموعه سوال های پرسشنامه (یا زیر آزمون) و واریانس کل را محاسبه کرد. سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد.
رابطه (۴-۳)
که در آن:
J : تعداد زیر مجموعه سوال های پرسشنامه یا آزمون.
: واریانس زیر آزمون ام.
: واریانس کل آزمون.
برای مثال اگر پرسشنامه دارای سه زیر مجموعه سوال باشد، به طوری که واریانس هر زیر مجموعه به ترتیب ۶ ، ۴ و ۷ بوده و واریانس کل برابر با ۳۲ باشد، مقدار ضریب آلفای کرونباخ با بهره گرفتن از فرمول یاد شده به صورت زیر به دست می‌آید:
مقدار صفر این ضریب نشان دهنده عدم قابلیت اعتماد و ۱+ نشان دهنده قابلیت اعتماد کامل است.
و) عوامل موثر بر ضریب قابلیت اعتماد
ضریب قابلیت اعتماد یک آزمون تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که عبارتست از :
۱- طول آزمون: علی‌الاصول آزمون‌های طولانی‌تر از قابلیت اعتماد بالاتری در مقایسه با آزمون‌های کوتاه برخوردارند. برای مثال ضریب قابلیت اعتماد یک آزمون ۶۰ سوالی می‌تواند بیشتر از یک آزمون ۴۰ سوالی باشد.
۲- سوال های مشابه از نظر محتوا و با سطح دشواری متوسط، قابلیت اعتماد آزمون را افزایش می‌دهد.
۳- ماهیت متغیر اندازه گیری شده نیز ضریب قابلیت اعتماد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
لازم به ذکر است که ضریب قابلیت اعتماد در تفسیر نتایج مهم بوده و شرط اساسی در انتخاب یک ابزار اندازه گیری است.
روش آلفای کرونباخ به عنوان یکی از معروف‌ترین روش‌ها برای بررسی قابلیت اعتماد پرسشنامه‌ها به شکل گسترده های مورد پذیرش واقع شده است. در این پروژه برای بررسی قابلیت اعتماد پرسشنامه‌ها از روش آلفای کرونباخ استفاده کرده‌ایم .
طبق قاعده کلی پذیرفته شده، ضرایب بالای ۰٫۷ برای آلفای کرونباخ، بیانگر قابلیت اعتماد پرسشنامه می‌باشد.[۷۲]
۴-۳-۳ پرسشنامه :
جهت بررسی و تحلیل، پرسشنامه ای متشکل از ۸۰ سوال به ۴۰ نفر ارسال گردید، که ۲۵ پاسخ کامل و قابل قبول را به دنبال داشت. پرسش‌ها دارای ۵ گزینه شامل، عالی، بسیار خوب، خوب، متوسط و بد یا بی تاثیر بود.
این پرسش‌ها در ۳ زمینه طرح شده بودند. ۱٫ تأثیر پروژه بر حوزه کسب و کار سازمان، ۲٫ تأثیر پروژه بر روی زیر ساخت فناوری و ۳٫ ترکیبی از دو مورد قبلی. پرسش‌های ۱ تا ۲۳ در حوزه اول، ۲۴ تا ۴۸ در حوزه دوم و ۴۹ تا ۸۰ در رابطه با حوزه سوم بود. در انتها نیز پرسش‌هایی باز در رابطه با نظر افراد در زمینه پروژه مطرح گردید.
برای برسی پروژه از طریق این پرسشنامه و محاسبه قابلیت اعتماد آن، از نرم افزار SPSS استفاده نمودیم. که در زیر تحلیل‌های مربوط به این نرم افزار ارائه شده است.
در جدول زیر، ستون‌ها از سمت چپ شامل، تعداد پاسخ، فاصله پاسخ‌های مربوط به آن سوال، مقدار کمترین پاسخ، مقدار بیشترین پاسخ، میانه و درصد خطای آن، میانگین و نهایتاً واریانس پاسخ‌های داده شده به آن سوال می‌باشد.
جدول (۴-۵) فراوانی مربوط به پاسخ‌های پرسشنامه در نرم افزار SPSS
Descriptive Statistics